Görlitz to miasto we wschodnich Niemczech, położone nad Nysą Łużycką przy samej granicy z Polską. Wiadomo, że w X wieku w miejscu obecnego miasta istniała serbołużycka osada, która wiek później została zajęta i włączona do Polski wraz z Łużycami przez Bolesława I Chrobrego. W zapiskach historycznych miasto pojawia się dopiero w dokumentach pochodzących z 1071 roku, kiedy to Henryk IV przekazywał wioskę "villa gorelic" biskupowi miśnieńskiemu. Jeszcze w tym samym wieku Görlitz wraz z całymi Górnymi Łużycami dostał się pod lenno Czech. Niespełna wiek później nastąpił pierwszy rozkwit osady, która z niewielkiej wioski rozrosła się w znaczący ośrodek handlowy. Prawa miejskie Görlitz uzyskał na początku XIII stulecia, a co za tym idzie także liczne przywileje i ulgi. W 1319 roku miasto zostało włączone do księstwa jaworskiego, a niespełna dekadę później ponownie włączono je do Królestwa Czech. W czasie wojny trzydziestoletniej jaka toczona była w latach 1618-1648 Görlitz zostało dotkliwie zniszczone. Wtedy też miasto wraz z Górnymi Łużycami zostało wcielone do Elektoratu Saksonii. Po kongresie wiedeńskim w 1815 roku Görlitz został wcielony do Prus i stał się częścią prowincji Śląsk (Provinz Schlesien). Po II wojnie światowej na mocy postanowień konferencji poczdamskiej Nysa Łużycka stała się rzeką graniczną, a prawobrzeżna część miasta włączona w obszar Polski i nadano jej nazwę Zgorzelice (obecnie Zgorzelec).
Zwiedzanie
Görlitz jest jednym z nielicznych niemieckich miast tej wielkości, które nie zostało zniszczone podczas alianckich nalotów w czasie II wojny światowej. Zachowało więc swój oryginalny średniowieczny układ przestrzenny, a także wiele zabytkowych budowli reprezentujące praktycznie wszystkie epoki historyczne. Jednym z najcenniejszych zabytków Görlitz jest usytuowany na niewielkim wzgórzu nad Nysą Łużycką okazały kościół farny św. Piotra i Pawła (Pfarrkirche St. Peter und Paul). Jego początki sięgają pierwszej połowy XIII wieku, kiedy to wzniesiona została tu pierwsza świątynia. Była to późnoromańska bazylika, z której do czasów obecnych zachował się zachodni fragment z bogato zdobionym, uskokowym portalem, zwanym Portalem Narzeczonych. Niespełna wiek później bazylika została zastąpiona nowym, późnogotyckim, pięcionawowym kościołem halowym. Budowę nad osuwającym się terenie nad Nysą Łużycką rozpoczęto od potężnych fundamentów czteronawowej krypty św. Jerzego, konsekrowanej w 1475 roku. Barokowe wyposażenie wnętrza pochodzi z przełomu XVII i XVIII wieku. Wtedy też powstały m.in. ambona, ołtarze, konfesjonały oraz imponujący prospekt organowy. W bezpośrednim sąsiedztwie kościoła znajduje się Waidhaus (nazywany także Renthaus), który uchodzi za najstarszą budowlę świecką w mieście. Kolejnym ważnym zabytkiem Görlitz jest Święty Grób, który tworzą trzy kaplice stanowiące wierną kopię grobu Chrystusa w Jerozolimie. Kaplice wzniesiono przy drodze prowadzącej ze Starego Miasta i Przedmieścia Mikołajskiego w kierunku wsi Girbigsdorf. Na początku XIV wieku w miejscu tym stał krzyż, a do 1581 roku istniał tu cmentarz dla skazanych na śmierć i nieochrzczonych. Pierwsza kaplica powstała tu już w drugiej połowie XV wieku. Pozostałe ważne zabytki Görlitz to m.in. XV wieczny kościół Mariacki (Frauenkirche), XVI wieczny budynek Starego Ratusza, Barbakan (Kaisertrutz), Baszta Wołowa (Ochsenbastei), XII wieczny kościół św. Mikołaja (Nikolaikirche), XIX wieczna katedra św. Jakuba (St.-Jakobus) oraz znajdujące się w obrębie starego miasta liczne katolickie i ewangelickie kościoły.
Ciekawostki
- Na przełomie XX i XXI wieku anonimowy darczyńca przekazał ponad 10 milionów euro na potrzeby miasta. Z tych środków wyremontowano dwie trzecie kamienic starego miasta.
