Bydgoszcz

Bydgoszcz to miasto w północnej Polsce, położone na Kujawach nad rzeką Brdą (lewy dopływ Wisły) i Kanałem Bydgoskim. Jego początki sięgają pierwszej połowy XI wieku, kiedy to przy stosunkowo łatwiej przeprawie przez rzekę Brdę zawiązana została niewielka osada. Korzystne położenie w pobliżu słynnego szlaku bursztynowego przyczyniło się do jej szybkiego rozwoju. W pierwszej połowie XIII wieku z polecenia ówczesnego księcia kujawskiego Kazimierza zbudowano na rzece stały most, który stał się punktem poboru cła od towarów przewożonych na Pomorze Gdańskie. W 1346 roku król Kazimierz III Wielki nadał średniowiecznemu grodowi prawa miejskie. Wkrótce potem wybudowany został tu otoczony fosą okazały zamek obronny w którym rezydowali starości bydgoscy. Na przełomie XV i XVI wieku Bydgoszcz była jednym z największych ośrodków handlu zbożowego w Polsce. Jak podają zachowane dokumenty z tamtego okresu praktycznie co szósty statek zdążający do Gdańska miał właśnie tutaj swój port macierzysty. Okres świetności miasta zakończył się wraz z nadejściem II wojny północnej, kiedy to w czasie potopu szwedzkiego zniszczony został doszczętnie zamek, część zabudowy miejskiej oraz zginęła połowa mieszczan. Odbudowa Bydgoszczy przerwana została na początku XVIII wieku wybuchem kolejnej wojny północnej, która wraz z licznymi zarazami oraz kontrybucją spowodowała głęboki upadek gospodarczy i demograficzny miasta. W 1772 roku po I rozbiorze Polski Bydgoszcz została wcielona do państwa Pruskiego, pod którego panowaniem pozostawała, aż do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku.

Zwiedzanie

Obecnie Bydgoszcz to jedno z największych polskich miast, stanowiące jeden z ważniejszych ośrodków gospodarczych i kulturalnych kraju. Główną atrakcją turystyczną miasta i zarazem najchętniej odwiedzanym szlakiem spacerowym są rozlokowane wzdłuż rzeki Brdy oraz Kanału Bydgoskiego malownicze bulwary. Przez miejscowych bardzo często są określane mianem "Wenecji Bydgoskiej". Od wieków w sąsiedztwie rzeki budowano zawsze kościoły, spichlerze, okazałe kamienice czy mosty. Tutaj też organizowane są wszystkie ważniejsze wydarzenia miasta. W pobliżu ścisłego centrum znajduje się główny plac miejski jakim jest Stary Rynek (ok. 100 × 125 m). Wytyczono go w połowie XIV stulecia a wybrukowano w 1604 roku. Przy rynku znajduje się ratusz, a nieopodal katedra. Kierując się w stronę Wyspy Młyńskiej, dojdziemy do "Bydgoskiej Wenecji" liczne mostu oraz ciasno stłoczone kamienice przywodzą na myśl włoską Wenecję. Zwiedzając Bydgoszcz nie można pominąć ulicy Długiej, będącej najważniejszym i najdłuższym traktem starego miasta. Oprócz bogato zdobionych kamienic uroku nadaje jej zabytkowy tramwaj z końca XIX wieku, który jeszcze do lat sześćdziesiątych XX wieku kursował po ulicach Bydgoszczy. Jednym z symboli Bydgoszczy jest postać łuczniczki. Jej niezwykle piękny pomnik oglądać można w parku Jana Kochanowskiego. Cztery kopie tego niezwykłego posągu znajdują się w różnych miastach Niemiec (Berlinie, Coburgu, Heringsdorf i Wilhelmshaven). W pobliżu Bydgoszczy znajduje się zespół pałacowo-parkowy w Ostromecku, zwany "bydgoskim Wilanowem".

Katedra św. Marcina i Mikołaja

Jednym z najcenniejszych zabytków Bydgoszczy jest średniowieczna Katedra św. Marcina i Mikołaja. Wybudowano ją w latach 1425-1466 w stylu gotyckim w miejscy starej, prawdopodobnie drewnianej świątyni strawionej rzez pożar w 1425 roku. W kolejnych wiekach kościół był kilkukrotnie przebudowywany i powiększany. Na przełomie XV i XVI wieku podwyższono dachy świątyni a w 1585 roku rozbudowano gotycką, prostokątną zakrystię, przyległą do północnego muru prezbiterium. W wnętrzu katedry znajdują się dwa słynące łaskami obrazy maryjne. Pierwszym z nich jest datowany na 1467 rok gotycki obraz Matki Bożej Pięknej Miłości (Madonny z Różą) w barokowym ołtarzu, awansowanym do roli ołtarza głównego podczas renowacji w latach 1819-1829. Drugim wizerunkiem maryjnym jest usytuowany w ołtarzu nawy północnej i pochodzący z około 1700 roku obraz Matki Bożej Szkaplerznej. Niegdyś wizerunek ten znajdował się w kościele karmelitów bydgoskich, a po jego zburzeniu w 1822 roku, został przeniesiony wraz z całym ołtarzem do kościoła farnego (obecnie katedry). Przy kościele od strony północnej znajduje się datowana na 1729-1745 rok wolnostojąca figura św. Jana Nepomucena.

Spichrze nad Brdą

Kolejnym charakterystycznym zabytkiem Bydgoszczy są uznawane za jeden z symboli miasta zabytkowe spichrze. Obiekty te znajdują się na nabrzeżach rzeki Brdy oraz Młynówki. Ich budowa rozpoczęta została pod koniec XVIII stulecia. Dawniej wykorzystywano je do magazynowania produktów rolnych oraz spożywczych, transportowanych drogą wodną do Gdańska, oraz Kanałem Bydgoskim do Berlina. Dziś w części budynków mieści się Muzeum Okręgowe. Większość spichrzów zbudowano w konstrukcji szachulcowej. Lista zabytkowych bydgoskich spichrzów:

• Spichlerz holenderski (ul. Grodzka 7 );
• Biały Spichlerz (ul. Mennica 2);
• Spichlerze nad Brdą (ul. Grodzka 9 i Grodzka 11);
• Spichlerz (ul. Pod Blankami 6);
• Karczma Młyńska (ul. Mennica 1);
• Spichlerz przy ul. Stary Port (ul. Stary Port 13);
• Czerwony Spichlerz (ul. Mennica 8);
• Spichlerz (ul. Zaułek 22 );
• Spichlerz szachulcowy (ul. Nowy Rynek 5).

Pozostałe Zabytki Bydgoszczy

• Kościół Klarysek Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny - jest to jednonawowa gotycko-renesansowa świątynia która wzniesiona została w latach 1582-1618. We wnętrzu kościoła warto zwrócić uwagę m.in. na pochodzący z przełomu XVII i XVIII wieku polichromowany, kasetonowy strop, obraz św. Stanisława Kostki autorstwa Leona Wyczółkowskiego oraz manierystyczną alabastrową płaskorzeźbę z 1595 roku.
• Ratusz - jego budowa wraz z kościołem św. Ignacego Loyoli rozpoczęta została w 1637 roku na potrzeby zakonu jezuitów. Początkowo w budynku mieściło się Kolegium Jezuickie w którym kształcono synów bydgoskich mieszczan i okolicznej szlachty. Po kasacie zakonu w 1770 roku budynek przeznaczono na gimnazjum niemieckie, a w 1879 roku budynek został zakupiony przez miasto i stał się siedzibą magistratu. Wtedy też przeprowadzona została gruntowna przebudowa gmachu podczas której uzyskał on swój obecny klasycystyczny wygląd.
• Poczta Główna - jest to kompleks neogotyckich budynków jakie wzniesione zostały w latach 1883-1899 na północnym nabrzeżu rzeki Brdy (pomiędzy ulicami: Jagiellońską, Pocztową, Stary Port i F.K. Druckiego-Lubeckiego).
• Kościół garnizonowy pw. NMP Królowej Pokoju - jest to jeden z trzech najstarszych zabytków sakralnych miasta, którego początki sięgają czasów Jagiellonów. Wzniesiono go w połowie XVI wieku w miejscy należącej do bernardynów starej drewnianej świątyni, która zniszczona została przez pożar wzniecony przez uderzenie pioruna
• Bazylika św. Wincentego à Paulo - wzniesiona została w latach 1925-1937 według projektu Adama Ballenstaedta. Świątynia, miała być pomnikiem wdzięczności Opatrzności Bożej za powrót Pomorza do Polski i upamiętniać 300-lecie powstania Zgromadzenia Księży Misjonarzy. Budowla wzorowana była na rzymskim Panteonie. Stylistycznie świątynia miała nawiązywać do form neoklasycystycznych, natomiast w detalu architektonicznym do form neobarokowych. W 1997 roku papież Jan Paweł II podniósł kościół do godności bazyliki mniejszej.
• Pałacyk Lloyda - znajduje się przy wschodniej pierzei Rybiego Rynku nad prawym brzegiem Brdy. Pałacyk wzniesiony został w latach 1885-1886 na polecenie kapitana żeglugi Otto Liedtke jako część większego kompleksu w którego skład wchodziły także m.in. kamienica, wozownia oraz magazyny. Obiekt prezentuje styl manieryzmu niderlandzkiego.
• Opera Nova - jest to imponujący obiekt który wzniesiony został w latach 1973-2006 według projektu prof. dr arch. Józefa Chmiela i dr inż. arch. Andrzeja Prusiewicza. Na budowlę składają się trzy charakterystyczne koncentryczne kręgi malowniczo położone w zakolu Brdy, w bezpośrednim sąsiedztwie starego miasta.
• Śluza Miejska - wybudowana została w latach 1908–1915 podczas przebudowy Kanału Bydgoskiego. Jest to jednokomorowa śluza o konstrukcji dokowej tak jak w przypadku śluz kanałowych i ma wymiary 57,4 na 9,6 metra i wysokość podnoszenia na poziomie 3,33 metrów.
• Siedziba mBanku - jest to wzniesiony w latach 1995-1996 zespół budynków nawiązujących swoim kształtem i stylem do sąsiednich zabytkowych spichlerzy. Mimo wykończenia szkłem i cegłą klinkierową to idealnie komponują z się z otoczeniem. Przez miejscowych nazywane są "nowymi spichrzami" lub "szklanymi spichrzami".

Muzea w Bydgoszczy

• Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego - mieści się w murach XVII wiecznego klasztoru przy ulicy Gdańskiej 4 i prezentuje bogate zbiory z działów: archeologii, etnografii, grafiki, historii, muzyki, numizmatyki, sztuki czy historii techniki. Placówka szczyci się także największą w kraju kolekcją dzieł Leona Wyczółkowskiego, Maksymiliana Piotrowskiego i Waltera Leistikowa oraz jedną z większych w kraju kolekcji sztuki współczesnej. Placówka posiada kilka oddziałów m.in. w Mennicy i w zabytkowych Spichrzach nad Brdą.
• Muzeum Wojsk Lądowych - znajduje się przy ulicy Czerkaskiej 2 i prezentuje wojskowe dzieje Pomorza i Kujaw począwszy od Powstania wielkopolskiego aż po czasy obecne. Pośród wystaw stałych znajdują się ekspozycje obrazujące wyposażenie oraz broń piechoty i wojsk zmechanizowanych, uzbrojenie, ubiory, dokumenty, malarstwo, falerystyka, odznaki pamiątkowe oraz odznaczenia, Na zewnątrz budynku znajduje się wystawa plenerowa ciężkiego sprzętu wojennego, schronów i rakiet bojowych.
• Muzeum Oświaty - znajduje się przy ulicy Marii Curie-Skłodowskiej 4 i prezentuje różnego rodzaju sprzęty szkolne, wyposażenie uczniów i nauczycieli, fotografie, nagrania, świadectwa szkolne oraz akta szkół i organizacji uczniowskich ze szkół w Bydgoszczy i regionie bydgoskim.
• Muzeum Misyjne Zgromadzenia Ducha Świętego - znajduje się przy alei Jana Pawła II 117 i prezentuje różnego rodzaju przedmioty i pamiątki związane z działalnością misjonarską duchaczy w Afryce, Azji, Ameryce Północnej i Południowej.
• Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego - znajduje się przy ulicy Berwińskiego 4 i przybliża historię dyplomacji i uchodźstwa polskiego, w tym przede wszystkim działalność Karola Poznańskiego (1893-1971) - konsula generalnego II RP w Londynie.
• Muzeum Farmacji - znajduje się przy ulicy Gdańskiej 5 i prezentuje dawne wyposażenie oraz przedmioty pochodzące z założonej w 1852 roku apteki "Pod Łabędziem". Dla gości udostępnione jest pięć pomieszczeń: zielarnia, laboratorium galenowe, biblioteka muzealna, receptura oraz zaaranżowany na salę wystawową korytarz.
• Muzeum Fotografii - mieści się w dawnym budynku wozowni przy ulicy Królowej Jadwigi 14 i prezentuje różnego rodzaju przedmioty oraz eksponaty związane z fotografią zarówno dawną jak i dzisiejszą.
• Muzeum Kanału Bydgoskiego - znajduje się przy ulicy Nowogrodzkiej 3 i prezentuje różnego rodzaju przedmioty i zdjęcia przedstawiające Kanał Bydgoski oraz życie codzienne toczące się nad kanałem.
• Muzeum Wolności i Solidarności - znajduje się przy Placu Kościeleckich 8 i prezentuje różnego rodzaju pamiątki i przedmioty związane z walką narodu polskiego o wolność.
• Muzeum Energetyki - mieści się w pomieszczeniach elektrowni wodnej "Kujawska" (Mennica 2a) i prezentuje zabytkowe wyposażenie elektrowni, urządzenia energetyczne oraz duże zbiory odbiorników radiowych z XX wieku.
• Muzeum Wodociągów - mieści się na terenie stacji wodociągów Las Gdański i prezentuje stary sprzęt wodociągowo-kanalizacyjny. Obejrzeć tu można m.in. pochodzące z początków XX wieku drewniane rury wodociągowe, hydranty, zdroje uliczne oraz różnego rodzaju pokrywy studzienek.
• Muzeum Mydła i Historii Brudu - znajduje się przy ulicy Długiej 13-17 i prezentuje różnego rodzaju urządzenia i produkty związane z higieną. Obejrzeć tu można m.in. najstarsze przenośne toalety, pierwsze prysznice, łaźnie, żeliwne wanny, szczotki do szorowania czy maglownice. Placówka szczyci się także bogatą kolekcją mydeł z całego świata. W 2015 roku National Geographic Traveler ulokował muzeum na pierwszym miejscu wśród pięciu najciekawszych muzeów w Polsce.
• Exploseum - jest to multimedialne muzeum z podziemną trasą turystyczną, które mieści się w sąsiedztwie Bydgoskiego Parku Przemysłowo-Technologicznego na terenie dawnej fabryki chemicznej Zachem (przy ulicy Alfreda Nobla) oraz Puszczy Bydgoskiej. Placówka prezentuje proces produkcji materiałów wybuchowych oraz historię broni. Ekspozycjom towarzyszą podkłady muzyczne, efekty dźwiękowe i ekrany interaktywne.
• Muzeum Konsol i Gier Wideo - znajduje się przy ulicy Adama Grzymały-Siedleckiego 27 i prezentuje różnego rodzaju stare konsole, komputery oraz gry wideo. Poza oglądaniem eksponatów można zagrać w stare, kultowe gry komputerowe.

Ciekawostki

• W 1879 roku w Bydgoszczy otwarto Port Drzewny, służący do magazynowania drewna w jego spławie na zachód drogą wodną Wisła-Odra oraz przerobu w miejscowych zakładach przemysłu drzewnego;
• Bydgoszcz jest jednym z nielicznych dużych miast w Polsce otoczonych ze wszystkich stron lasami;
• Na terenie Bydgoszczy znajduje się około 50 zbiorników wodnych. Większość z nich to niewielkie stawy i starorzecza.

Multimedia