Poznań

Poznań to miasto w środkowo-zachodniej Polsce (województwo wielkopolskie), położone u zbiegu rzek Warty i Cybiny. Jest to jedno z najstarszych polskich miast, którego dzieje związane są początkami państwa polskiego. Badania archeologiczne wykazały, że pierwsi polanie pojawili się na terenie obecnego Poznania już około VIII wieku. Wtedy to założyli na Ostrowie Tumskim (wyspa na Warcie) jedną ze swoich osad, która stała się zalążkiem obecnego miasta. W X wieku gród ten znalazł się pod panowaniem Piastów, którzy przekształcili go w jeden z głównych ośrodków w swoim państwie. Poznań uważany jest za jedno z hipotetycznych miejsc chrztu Mieszka I jaki odbył się w 966 roku. Wtedy też powstało tu pierwsze w Polsce biskupstwo. W 1038 roku Poznań został zdobyty i splądrowany przez wojska księcia czeskiego Brzetysława I (1002-1055). Bardzo szybo miasto podniosło się z gruzów i już w okresie rozbicia dzielnicowego Polski stało się stolicą państwa wielkopolskich Piastów. W 1253 roku Poznań otrzymał prawa miejskie a co za tym idzie liczne przywileje oraz ulgi. Trwający przez kolejne stulecia rozwój miasta przerwany został w 1655 roku przez potop szwedzki (najazd Szwecji na Rzeczpospolitą w latach będący jedną z odsłon II wojny północnej). W czasie zaciętych walk Poznań został doszczętnie zniszczony i spustoszony przez wojska Karola Gustawa. Miasto bardzo szybko podniosło się z gruzów i rozwijało się aż do rozbiorów Polski, kiedy to dostało się pod panowanie pruskie. Z Poznaniem związanych jest pięć powstań wielkopolskich (z 1794, 1806, 1846, 1848 roku oraz z lat 1918–1919). Dwa z nich zakończyły się pełnym zwycięstwem Polaków i są zaliczane obok powstania sejneńskiego oraz dwóch powstań śląskich do pięciu zwycięskich powstań narodowych w historii Polski. Kolejne ciężkie chwile w dziejach Poznania miały miejsce w czasie II wojny światowej. Na początku 1945 roku o miasto toczone były ciężkie walki pomiędzy Armią Czerwoną a Niemcami, podczas których zniszczone zostało przeszło 50% zabudowy miejskiej. Niemal całkowicie została zniszczona staromiejska część miasta i większość zabytkowych budowli. Po wojnie miasto zostało odbudowane. Dziś malownicze poznańskie stare miasto wraz z Ostrowem Tumskim na którym wznosi się najstarsza polska katedra przyciąga każdego roku tysiące turystów z całego kraju.

Zwiedzanie

Historyczny zespół miasta Poznania obejmuje położone na lewym brzegu rzeki Warty stare miasto wraz z Ostrowem Tumskim (jedyną pozostałą z licznych niegdyś w Poznaniu wysp na Warcie), Zagórzem oraz Chwaliszewem. Jego najstarszą część stanowi Ostrów Tumski na którym w czasach Mieszka I wybudowane zostało Palatium (czyli pałac księcia i kaplica zbudowana dla jego żony Dobrawy), kaplica grodowa oraz katedra. Na wyspie znajdują sie jeszcze: stanowiący siedzibę archidiecezji poznańskiej Pałac Arcybiskupi, zniesiona na początku XVI wieku późnogotycka Psałteria, Akademia Lubrańskiego oraz Arcybiskupie Seminarium Duchowne. Po przejściu mostem na lewy brzeg rzeki dojdziemy na stare miasto, którego serce stanowi wytyczony w połowie XIII wieku Stary Rynek. Ma on kształt kwadratu o boku długości 141 metrów, a z każdej ze ścian wychodzą trzy ulice, z czego dwie skrajne z narożników. Jest to trzecim co do wielkości rynek (po rynku w Krakowie i Wrocławiu) w Polsce i zarazem jeden z największych w Europie. Obecnie miejsce to stanowi jedną z głównych atrakcji turystycznych miasta. To właśnie tutaj każdego roku organizowane są takie imprezy jak m.in. Jarmark Świętojański, Betlejem Poznańskie, Międzynarodowy Festiwal Rzeźby Lodowej czy Ogólnopolski Festiwal Dobrego Smaku. Dominującą budowlą rynku jest okazały renesansowy budynek dawnego ratusza miejskiego, który uważany jest za jedną z najpiękniejszych tego typu budowli w kraju. Jego obecny wygląd pochodzi z połowy XVI wieku i jest dziełem włoskiego architekta Jana Baptysty Quadro (1590-1591). W cieniu ratusza stoi jeden z symboli miasta jakim jest Pomnik Bamberki, dziewczyny z dwoma dzbanami na wodę, w szerokiej marszczonej spódnicy. Niegdyś bambrami nazywano niemieckich osadników z Bambergu we Frankonii, którzy w latach 1719-1753 zostali sprowadzeni przez władze Poznania, aby zasiedlić opuszczone wsie, które zostały zniszczone podczas wojny północnej i będącej jej skutkiem epidemii cholery. Z czasem całkowicie się spolszczyli. Tuż za pomnikiem znajduje się zrekonstruowany po II wojnie światowej budynek Wagi Miejskiej oraz klasycystyczny odwach (niegdyś mieściła się tu siedziba straży miejskiej i policji) w którym urządzono Muzeum Powstania Wielkopolskiego. Kierując się z rynku na zachód dojdziemy do Wzgórza Przemysła (zwanego także często Górą Zamkową) na którym znajduje się kościół franciszkanów pod wezwaniem. św. Antoniego z Padwy oraz dawny Zamek Królewski (obecnie siedziba Muzeum Sztuk Użytkowych). Idąc dalej na zachód dojdziemy do Dzielnicy Cesarskiej w której najważniejszą budowlą jest okazały Zamek Cesarski. Od 2002 roku budowla stanowi główne miejsce prezentacji sztuki w ramach Międzynarodowego Triennale Rzeźby.

Bazylika Archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła

Bazylika Archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła (nazywana potocznie katedrą poznańską) jest jedną z najstarszych polskich świątyń i zarazem najstarszą polską katedrą. Pierwsza świątynia wzniesiona została na Ostrowie Tumskim (jedyna pozostała z licznych niegdyś w Poznaniu wysp na Warcie) prawdopodobnie już w połowie X wieku. Przypuszcza się, że była ona miejscem chrztu Mieszka I w 966 roku. Na przestrzeni wieków katedra była wielokrotnie przebudowywana a swój obecny gotycki wygląd uzyskała w czasie ostatniej większej przebudowy jaka przeprowadzona została na przełomie XIV i XV wieku. Katedra stanowi miejsce pochówku pierwszych władców Polski. Ponadto spoczywają tu biskupi i arcybiskupi poznańscy. We wnętrzu uwagę przykuwa późnogotycki ołtarz główny z 1512 roku wykonany w formie szafy z ruchomymi skrzydłami, w którym umieszczono rzeźby Madonny, św. Katarzyny i św Barbary. Świątynię otacza wieniec kaplic z których najsłynniejsza Złota Kaplica (zwana także Królewską), wybudowana została w XIX wieku w stylu bizantyjskim jako mauzoleum Mieszka I i Bolesława Chrobrego.

Ratusz

Początki poznańskiego Ratusza sięgają XIII wieku, kiedy to wzniesiono tu pierwszą siedzibę rajców miejskich. Budowla wzniesiona została na planie kwadratu i reprezentowała styl gotycki. W 1536 roku ratusz został zniszczony w wyniku pożaru jaki nawiedził miasto. Wkrótce potem Rada Miejska zleciła jego odbudowę wybitnemu polsko-włoskiemu architektowi epoki renesansu Janowi Baptyści Quadro (1590-1591). Powstała wówczas imponująca renesansowa budowla z trójkondygnacyjną bogato zdobioną loggią. Wtedy też zainstalowano nowy zegar oraz dwa koziołki trykające przed każdym biciem godzin. Budynek wieńczy klasycystyczna wieża z białym orłem na szczycie. Między łukami arkad parteru znajdują się parami kobiece alegorie cnót: cierpliwość, miłość, wiara i męstwo. Pomiędzy parterem a pierwszym piętrem biegnie fryz z łacińskim tekstem, będącym przestrogą dla sędziów, a nad pierwszym piętrem biegnie pas medalionów z wielkimi postaciami starożytności. Attykę zaś zdobi poczet królów z dynastii Jagiellonów. Obecnie w Ratuszu swoją siedzibę ma Muzeum Historii Miasta Poznania (Oddział Muzeum Narodowego). Codziennie z wieży ratuszowej odgrywany jest hejnał Poznania.

Pozostałe Zabytki Poznania

• Kościół Najświętszej Marii Panny - znajduje się w zachodniej części Ostrowa Tumskiego w pobliżu poznańskiej katedry. Wybudowany został w XV wieku w miejscu gdzie w X wieku znajdowało się wczesnopiastowskie Palatium Mieszka I. Budowlę wykonano z czerwonej cegły przetykanej cegłą glazurowaną. W 2022 roku, przy kościele w miejscu dawnego pałacu Mieszka I wybudowano szklaną instalację przestrzenną, która przedstawia zarys reliktów budowli. Jak wykazały badania archeologiczne pałac miał wymiary 27 metrów długości blisko 12 metrów szerokości i był największą budowlą kamienną państwa pierwszych Piastów.
• Bazylika Matki Bożej Nieustającej Pomocy, św. Marii Magdaleny i św. Stanisława Biskupa (Fara Poznańska) - wzniesiona została w drugiej połowie XVII wieku dla sprowadzonych do Poznania w 1570 roku jezuitów. Po kasacie zakonu w 1773 roku kościół został przejęty przez parafię farną. Obecnie świątynia uchodzi za jedną z najbardziej okazałych barokowych budowli sakralnych w Polsce. Jej bogato zdobiona barokowa fasada z figurą św. Ignacego Loyoli (założyciela zakonu jezuitów) zamyka horyzont ulicy Świętosławskiej. We wnętrzu uwagę przykuwa ołtarz główny projektu wybitnego włoskiego architekta epoki baroku Pompeo Ferrariego (1660-1736) z obrazem "Wskrzeszenie Piotrowina przez św. Stanisława Biskupa" pędzla Szymona Czechowicza. W pierwszej połowie XVIII wieku nawy boczne podzielone zostały na kaplice z ołtarzami (na wzór ołtarzy z Kościoła św. Ignacego w Rzymie). Każda z nich ma własnego świętego patrona. W każdą sobotę (a w sezonie letnim codziennie od poniedziałku do soboty), o godzinie 12:15, odbywają się koncerty organowe z udziałem znakomitych wykonawców.
• Zamek Cesarski - wzniesiony został w latach 1905-1910 na wzór średniowiecznych zamków dla ostatniego cesarza niemieckiego i króla Prus Wilhelma II Hohenzollerna (1859-1941). Budowla powstała na planie nieregularnego wieloboku w stylu neoromańskim. Nowa siedziba cesarza miała raz na zawsze potwierdzić przynależność Wielkopolski do Rzeszy. W jego wnętrzach za najbardziej reprezentacyjne pomieszczenie uchodziła Sala Tronowa nawiązująca swoim wyglądem do bizantyjskich bazylik. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości na zamku utworzone zostało Ministerstwo byłej Dzielnicy Pruskiej, którego zadaniem było doprowadzenie do zjednoczenia Wielkopolski z pozostałymi ziemiami odrodzonego państwa. Po wojnie rozważano zburzenie budowli kojarzącej się z okresem zaborów i niemieckiej okupacji. Ostatecznie jednak plan ten zarzucono ograniczając się jedynie do rozebrania uszkodzonej najwyższej kondygnacji wieży zegarowej. Obecnie w zamku ma swą siedzibę Centrum Kultury Zamek, Teatr Animacji oraz Muzeum Powstania Poznańskiego Czerwca 1956. W 2007 roku w sąsiedztwie budowli ustawiono Pomnik Pogromców Enigmy na część absolwentów funkcjonującego tu w okresie międzywojennym Wydziału Matematycznego Uniwersytetu Poznańskiego. To właśnie im udało się złamać kod niemieckiej maszyny szyfrującej.
• Zamek Królewski - wzniesiony został w XIII wieku z inicjatywy Przemysła II (1257-1296). W kolejnych wiekach był on wielokrotnie przebudowywany i modernizowany. Warownia była też świadkiem wielu ważnych wydarzeń historycznych. To właśnie w jego murach w 1337 roku został podpisany pokój między Kazimierzem III Wielkim a Janem Luksemburskim, a w 1493 roku złożył królowi Polski hołd lenny wielki mistrz krzyżacki Hans von Tieffen. Zamek przetrwał do II wojny światowej, kiedy to w wyniku zaciętych walk został doszczętnie zniszczony. Jego odbudowa przeprowadzona została w latach 2010-2013 według projektu Witolda Milewskiego. Wtedy też został on udostępniony dla zwiedzających. Dla gości udostępniona jest m.in. wieża z której rozpościera się malowniczy widok na stare miasto i okolicę.
• Stary Browar - jest to dawny Browar Huggerów, który na przełomie XX i XXI wieku został gruntownie odrestaurowany i zaadaptowany na centrum handlu, sztuki i biznesu. Kompleks stanowi udane połączenie obiektu handlowego oraz galerii artystycznej. Można tu zrobić zakupy w ponad 200 sklepach, dobrze zjeść, obcować ze sztuką i dobrym designem, brać udział w licznych warsztatach i wydarzeniach, jak koncerty, pokazy, czy spotkania z ciekawymi osobami. Budowla była wielokrotnie nagradzana i znajduje się pośród 20 obiektów noszących miano Ikony Architektury po 1989 roku.
• Nierozpoznani - to zespół rzeźb plenerowych zlokalizowany w centralnej części Cytadeli w Poznaniu. Cały kompleks składa się ze 112, wysokich na ponad dwa metry, odlanych z żeliwa, antropomorficznych figur, tworzących pozornie bezładną grupę pośród otaczającego ich trawnika. Sylwetki pozbawione są głów i rąk, sprawiają wrażenie kroczących w różnych kierunkach. Postacie symbolizują dramatyczną obecność człowieka we wszechwładnej przestrzeni politycznej i technicznej obecnego świata. Autorem rzeźby jest Magdalena Abakanowicz (1930-2017).

Muzea w Poznaniu

• Muzeum Narodowe - mieści się w zabytkowym gmachu na starym mieście przy Alei Marcinkowskiego 9 i prezentuje bogate zbiory sztuki polskiej oraz europejskiej od średniowiecza po wiek XX. Placówka założona została w 1919 roku z połączenia kilku historycznych kolekcji. Najstarsza z nich, Muzeum Starożytności Polskich i Słowiańskich w Wielkim Księstwie Poznańskim powstało w 1857 roku przy Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk. Kolejnym elementem który położył podwaliny pod powstanie dzisiejszej placówki były darowizny Seweryna Mielżyńskiego. Obecnie muzeum szczyci się jedną z największych kolekcji malarstwa (zarówno światowego jak i krajowego) w Polsce. Do najcenniejszych dzieł należą m.in. kolekcja barokowych portretów trumiennych oraz dzieła polskich mistrzów, m.in. Jacka Malczewskiego, Stanisława Wyspiańskiego i Jana Matejki. Galerię warto też odwiedzić dla zbiorów malarstwa niderlandzkiego, holenderskiego i włoskiego oraz jedynego w Polsce zbioru malarstwa hiszpańskiego. Obejrzeć można tu dzieła należące do takich artystów jak m.in. Francesco Bassano, Giovanni Bellini, Vincenzo Catena, Lucas Cranach Starszy, Jan van Goyen, Bernardo Strozzi, Francisco de Zurbarán czy Jusepe de Ribera. Placówka oferuje także bogaty program lekcji muzealnych (większość połączona jest z warsztatami plastycznymi), kursy, warsztaty i spotkania rozwijające zainteresowania z zakresu sztuki.
• Muzeum Historii Miasta Poznania - mieści się w poznańskim ratuszu na Starym Rynku i stanowi oddział Muzeum Narodowego. Placówka prezentuje głównie różnego rodzaju artefakty i przedmioty jakie odnalezione zostały w czasie prac archeologicznych na terenie miasta. Ponadto obejrzeć tu można m.in. plastyczny plan miasta z X wieku, model fortu poznańskiego, wyroby rzemiosła artystycznego, fragmenty rzeźb, detali architektonicznych oraz obrazy. Eksponaty prezentowane są w reprezentacyjnych salach pierwszego piętra - z Salą Renesansową (tzw. Wielką Salą) oraz odbudowanych w formie sal wystawienniczych pomieszczeniach drugiego pietra.
• Muzeum Archeologiczne - mieści się w Pałacu Górków przy ulicy Wodnej 27 i prezentuje zbiory archeologiczne z terenów całej Polski oraz kolekcje pozaeuropejskie. Historia zbiorów sięga połowy XIX wieku. Z biegiem czasu wraz z łączeniem się placówek muzealno naukowych i rozwojem muzealnictwa w Poznaniu i Wielkopolsce zbiory powiększały się, czemu sprzyjał wzrost badań archeologicznych prowadzonych na terenach Wielkopolski oraz miasta Poznania. Obecnie zbiory muzeum przechowywane są w trzech działach: Dział Archeologii Wielkopolski, Dział Archeologii Powszechnej oraz w Dziale Archeologii Miasta Poznania. Muzeum Archeologiczne w Poznaniu posiada cenne zbiory pochodzące ze wszystkich epok stanowiących przedmiot zainteresowania archeologią. Placówka zajmuje się także działalnością edukacyjną, ochroną zabytków a także organizuje wystawy czasowe.
• Rezerwat Archeologiczny Genius Loci - znajduje się na Ostrowie Tumskim przy ulicy ks. Ignacego Posadzego 3 i stanowi filię Muzeum Archeologicznego. Placówka prezentuje pamiątki początków państwa polskiego i miasta Poznania. W pełni interaktywna wystawa, wyposażona w multimedialne kioski i projektory holograficzne, zapoznaje widzów z pierwotną zabudową Ostrowa Tumskiego z X wieku. Początek ekspozycji stanowi sala kinowa z technologią 3D, w której wyświetlany jest film o początkach Poznania i przeprowadzanych w okolicy badaniach archeologicznych. Następnie przechodzi się do sal wyposażonych w szklane podłogi, pod którymi wyeksponowano wał grodu poznańskiego z X wieku oraz fundamenty muru biskupa Jana Lubrańskiego.
• Muzeum Instrumentów Muzycznych - mieści się na Starym Rynku w trzech zabytkowych kamienicach (w tym w Kamienicy Grodzickich) i stanowi oddział Muzeum Narodowego. W placówce zgromadzono przeszło 2 tysiące różnego rodzaju eksponatów z praktycznie wszystkich kontynentów. Szczególnie bogaty jest zbiór instrumentów lutniczych (m.in. polskich i włoskich), fortepianów, instrumentów drewnianych i blaszanych czy polskich instrumentów ludowych. Do najcenniejszych eksponatów należą m.im. pochodzący z II/I w. p.n.e. karnyx celtycki, ceramiczna grzechotka z okresu kultury łużyckiej, harfa z pojedynczą akcją z 1788 roku czy fortepian należący niegdyś do Fryderyka Chopina. Eksponaty zgromadzone są w 19 salach tematycznych. Jest to największe tego typu muzeum w Polsce i trzecie co do wielkości w Europie.
• Muzeum Sztuk Użytkowych - mieści się w Zamku Królewskim przy ulicy Góra Przemysła 1 i stanowi oddział Muzeum Narodowego. Placówka otwarta została w 1965 roku jako Muzeum Rzemiosł Artystycznych. Muzeum szczyci się kolekcją przeszło 11 tysięcy eksponatów takich jak m.in. tkaniny, meble, ceramika, szkło czy srebro. Ekspozycje prezentowane są w układzie chronologicznym, od średniowiecza do współczesności. Zachowując pamięć o królewskiej przeszłości miejsca, w którym Muzeum jest usytuowane, na parterze wyodrębniona została przestrzeń poświęcona Przemysłowi II oraz dziejom Zamku.
• Muzeum Broni Pancernej - znajduje się na poznańskiej Woli na terenie dawnych koszar przy ulicy 3 Pułku Lotniczego i prezentuje kolekcję militariów oraz pojazdów pancernych. Obejrzeć tu można m.in. samobieżne działo szturmowe Sturmgeschütz IV, niszczyciel czołgów Achilles, samobieżne działo SU-76 z oryginalnym napisem Zemsta za Katyń, zbudowany w 1935 roku lekki czołg rozpoznawczy TKS (najstarszy i najlżejszy eksponat placówki), samochód ZiŁ-111D, parowóz Tp3 czy czołgi T34.
• Muzeum Etnograficzne - mieści się w XIX wiecznym budynku dawnej loży masońskiej przy ulicy Grobla 25 i stanowi oddział Muzeum Narodowego. W swoim obecnym kształcie placówka otwarta została w 1987 roku i prezentuje zabytki wielkopolskiej kultury ludowej. Ekspozycja stała obejmuję m.in. rzeźbę, malarstwo, stroje ludowe, hafty, zdobnictwo (ceramika, drewno) oraz rekwizyty obrzędowe i instrumenty muzyczne z XIX i XX wieku. Placówka regularnie są organizowane wystawy czasowe. Muzeum otoczone jest zabytkowym parkiem o założeniach barokowych, z zachowanym starodrzewem. W jego centrum znajduje się zabytkowa XVII-wieczna studzienka.
• Muzeum Powstania Wielkopolskiego - mieści się w budynku Odwachu na Starym Rynku 3 i stanowi oddział Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości. Poznański Odwach jest jednym z najwybitniejszych zabytków architektury polskiej. Wybudowano go w XVIII wieku z inicjatywy ówczesnego starosty generalnego wielkopolskiego Kazimierza Raczyńskiego. Projekt wykonał najprawdopodobniej architekt królewski Jan Chrystian Kamsetzer (współtwórca warszawskich Łazienek i wnętrz Zamku Królewskiego). W listopadzie 1919 roku znalazła tu siedzibę jedna z najważniejszych formacji Powstania Wielkopolskiego – paramilitarna Straż Ludowa. Pod koniec grudnia załoga Odwachu ruszyła do Powstania. W okresie międzywojennym w budynku mieścił się areszt garnizonowy, a po II wojnie światowej utworzono tu Muzeum Ruchu Robotniczego, które to z kolei w 2001 roku przekształcone zostało w Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 dokumentujące jego wybuch oraz przebieg. Ponadto w placówce zapoznać się można z dziejami ruchu niepodległościowego Wielkopolski od pierwszej połowy XIX wieku do końca dwudziestolecia międzywojennego. Obejrzeć można tu m.in. liczne pamiątki, fotografie, rysunki, malarstwo, rzeźbę, umundurowanie, militaria, sztandary czy odznaczenia.
• Muzeum Powstania Poznańskiego - mieści się w Zamku Cesarskim przy ulicy Święty Marcin 80/82 i gromadzi zbiory dotyczące Powstania Poznańskiego jakie miało miejsce w czerwcu 1956 roku. Był to pierwszy w PRL strajk generalny w czasie którego demonstracje uliczne. Protesty zostały krwawo stłumione przez wojsko i milicję, a samo wydarzenie było przez propagandę PRL bagatelizowane jako "wypadki czerwcowe" lub przemilczane. W placówce obejrzeć można liczne zdjęcia, pamiątki działań zbrojnych oraz przedmioty związane z walką opozycyjną. Muzeum gromadzi także źródła historyczne związane z opozycją antykomunistyczną, głównie z terenu Wielkopolski. Bogata jest m.in. biblioteka, zawierająca prasę, druki i książki tzw. drugiego obiegu.
• Muzeum Bambrów Poznańskich - znajduje się przy ulicy Mostowej 7 i prezentuje historię oraz kulturę Bambrów poznańskich. Bambrem (Posener Bamberger) określa się potomków przybyłych do Poznania i okolic w latach 1719-1753 niemieckich osadników z okolic Bambergu (Frankonia). Zasiedlili oni głównie opuszczone wsie, które zostały zniszczone podczas wojny północnej i wyludnione w skutek epidemii cholery. Stosunkowo szybkiej polonizacji sprzyjała wspólna z rdzennymi mieszkańcami wiara i małżeństwa mieszane. Ekspozycja muzealna obejmuje blisko 1500 różnego rodzaju eksponatów i pamiątek. W ramach wystawy stałej prezentowany jest także XIX-wieczny dom bamberski z pełnym wyposażeniem.
• Makieta Dawnego Poznania - mieści się w podziemiach kościoła franciszkanów konwentualnych przy ulicy Franciszkańskiej 2 i prezentuje trzy multimedialne makiety: makietę Grodu Pierwszych Piastów na Ostrowie Tumskim, makietę Dawnego Poznania według ryciny Brauna-Hogenberga z 1618 roku oraz makietę Starego Rynku dla osób niewidomych w skali 1:100. Pokazowi makiety Dawnego Poznania towarzyszy 27-minutowy komentarz z taśmy autorstwa prof. Jacka Wiesiołowskiego i efekty dźwiękowo-wizualne (dym, błyskawica oraz pożar). Prezentacja Grodu Piastów ubogacona jest pokazem laserowym z użyciem urządzenia laserowego wyświetlającego 16,8 mln kolorów.
• Galeria Miejska Arsenał - mieści się w modernistycznym budynku na Starym Rynku (przy ulicy Stary Rynek 6) i zajmuje się organizacją wystaw indywidualnych i zbiorowych artystów polskich i zagranicznych. W galerii wystawiane są głównie dzieła malarskie, grafika, rzeźba, rysunek, performance, sztuka wideo, a także widowiska offowe. Dzięki trzem dużym poziomom wystawienniczym, w ciągu roku w Arsenale prezentowanych jest ponad 30 wystaw.
• Muzeum Archidiecezjalne - znajduje się na Ostrowie Tumskim w budynku dawnej Akademii Lubrańskiego (Collegium Lubranscianum) przy ulicy J. Lubrańskiego 1 i prezentuje bogate zbiory średniowiecznej i nowożytnej sztuki sakralnej. Muzeum założone zostało w ostatnim dziesięcioleciu XIX wieku przez ówczesnego Arcybiskupa Gnieźnieńsko-Poznańskiego - Floriana Stablewskiego. Jednym z najcenniejszych eksponatów placówki jest miecz świętego Piotra, którym Piotr Apostoł podczas pojmania Chrystusa w Ogrodzie Oliwnym odciął Malchusowi (słudze arcykapłana) ucho. Przez wieki był on traktowany jak relikwia i przechowywano go w skarbcu Katedry Poznańskiej. Ponadto obejrzeć można tu także m.in. dawne naczynia i stroje liturgiczne, kolekcję malarstwa i rzeźby gotyckiej oraz galerię portretów trumiennych dostojników kościelnych, urzędników państwowych i postaci historycznych.
• Muzeum Uzbrojenia - znajduje się na terenie dawnego Fortu Winiary, na poznańskiej Cytadeli i prezentuje oprócz ikonografii, fotografii i militariów także dużą kolekcję sprzętu wojskowego. W zbiorach znajdują się m.in. czołgi, samochody wojskowe, samoloty, śmigłowce, haubice i armaty, będące także na wyposażeniu Wojska Polskiego. Jednym z najcenniejszych eksponatów jest radziecki system wyrzutni rakietowej BM-13-16 "Katiusza" na podwoziu amerykańskiej ciężarówki Studebaker US-6 z 1944 roku. Jest to jedyna tego typu wyrzutnia konfiguracji wojennej zachowana w kraju i Europie.
• Muzeum Armii Poznań - znajduje się na estakada Małej Śluzy dawnego Fortu Winiary na terenie Parku Cytadela i prezentuje archiwalne fotografie, wspomnienia, prasę, dokumenty, mapy, a także broń oraz elementy uzbrojenia, wyposażenia i umundurowania Armii "Poznań" istniejącej od 23 marca do 21 września 1939 roku. Ekspozycja stała "Wierni przysiędze" przypomina szlak bojowy Armii "Poznań" kładąc szczególny nacisk na bitwę nad Bzurą jaka stoczona została w dniach od 9 do 22 września 1939 roku. Wśród eksponatów obejrzeć można m.in. moździerz piechoty "Stockes-Brandt", karabin przeciwpancerny wz. 1935 "Ur" czy lufę od armaty przeciwlotniczej wz. 1936 "Bofors".
• Muzeum Historii Ubioru - znajduje się przy ulicy Kwiatowej 14/2 i prezentuje historyczne ubiory oraz akcesoria modowe pochodzące głównie z okresu XIX wieku. Misją placówki jest przybliżenie społeczeństwu wyjątkowej dziedziny sztuki użytkowej, jaką jest ubiór historyczny i uświadomienie o jego istotnej roli w europejskim dziedzictwie kulturowym. W muzeum obejrzeć można m.in. największy w Polsce prywatny zbiór XIX–wiecznych, kompletnych sukien.
• Rogalowe Muzeum Poznania - mieści się w zabytkowej kamienicy na Starym Rynku 41 i poświęcone jest tradycji wypieku rogala świętomarcińskiego. Placówka założona została w 2014 roku przez Szymona Waltera. Zwiedzanie muzeum ma charakter interaktywny. Zwiedzający w trakcie pokazu poznają sposób produkcji rogala według oryginalnej receptury.
• Poznańskie Muzeum Pyry - znajduje się przy ulicy Wronieckiej 18 i poświęcone jest typowemu dla stolicy Wielkopolski przysmakowi - ziemniakowi, który w okolicach Poznania nazywany jest pyrą. Zwiedzanie odbywa się w grupach, z przewodnikiem, i rozpoczyna małymi warsztatami, w czasie których można przyprawić swoją własną pyrkę. Ta idzie wprost do pieca, a gotowy produkt można zabrać na pamiątkę. Zjedzenie go nie jest wskazane. Dalsza ścieżka zwiedzania opowiada o kraju pochodzenia ziemniaków, sposobie w jaki dostały się do Europy a później jak zostały spopularyzowane na Starym Kontynencie.
• Muzeum Czekolady - znajduje się przy ulicy Wrocławskiej 12 i powstało z myślą o najmłodszych. Zwiedzanie muzeum ma charakter interaktywny. Zwiedzający mają możliwość własnoręcznego "wyprodukowania" czekolady lub piernika w wybranej przez siebie konfiguracji i kształcie.

Legenda

Na Starym Rynku, na wieży poznańskiego ratusza każdego dnia w południe można oglądać trykające (czyli uderzające się rogami) się koziołki. O tym skąd się tu wzięły opowiada jedna z miejscowych legend. Niegdyś, po wielkim pożarze miasta gdy odbudowano ratusz postanowiono uczcić to wydarzenie poprzez urządzenie wystawnego przyjęcia. Główne danie, którym miał być okazały sarni udziec zlecono przygotowanie kuchcikowi Pietrkowi. Jako, że on także zapragnął uczestniczyć w szalonej zabawie to zdecydował się opuścić kuchnię zostawiając bez opieki piekące się mięso. Kiedy wrócił okazało się, że potrawa doszczętnie się spaliła. Przerażony chłopiec pobiegł na pobliską łąkę, gdzie złapał dwa pasące się koziołki i przywlókł je siłą do kuchni. Nieposłuszne zwierzęta jednak wyrwały się mu i uciekły na ratuszową wieżę, gdzie ze strachu na oczach wszystkich gości zaczęły się trykać nogami. Ten widok tak rozśmieszył zebranych, że zaniedbanie zostało darowane Pietrkowi, a na pamiątkę tego zdarzenia burmistrz nakazał wykonanie specjalnego zegara, który zawiera mechanizm z trykającymi się koziołkami.

Ciekawostki

• Nazwa Poznań wywodzi się od staropolskiego imienia męskiego Poznan lub Poznamir i oznaczała pierwotnie gród Pozana lub Poznamir;
• W 1875 roku w Poznaniu po długoletnich staraniach na uzyskanie zgody rządu pruskiego zainaugurował działalność Teatr Polski;
• Słynny napój Coca-Cola został po raz pierwszy zaprezentowany na Targach w Poznaniu w 1957 roku;
• Poznański Ratusz był pierwszym polskim ratuszem, który ukazał się na znaczku pocztowym w Polsce;
• Poznań jako jedyne miasto występuje w hymnie Polski, w wersecie "Jak Czarniecki do Poznania po szwedzkim zaborze, dla ojczyzny ratowania wrócim się przez morze".

Multimedia