Toledo to zabytkowe miasto w środkowej Hiszpanii, położone na malowniczym wzgórzu w zakolu rzeki Tag. Jego początki sięgają zamierzchłych czasów starożytnych, kiedy to Iberowie (lud nieznanego pochodzenia zasiedlający starożytności wschodnie wybrzeże Półwyspu Iberyjskiego) założyli tu swoją osadę. W 192 roku p.n.e. została ona podbita i zajęta przez Rzymian, którzy docenili walory strategiczne tego miejsca i utworzyli tu niewielkie lecz dobrze ufortyfikowane miasto. Po upadku Cesarstwa Toledo dostało się pod panowanie Wizygotów. W czasie ich rządów miasto dynamicznie się rozwijało, stając się wkrótce stolicą ich państwa i zarazem centrum religijnym gdzie organizowane były liczne synody. Na początku VIII wieku Toledo zostało najechane i podbite przez Maurów pod rządami których obok siebie żyli tu pokojowo muzułmanie, chrześcijanie oraz żydzi. Atmosfera tolerancji religijnej i pokoju sprzyjała rozwojowi, dlatego też w owym czasie miasto przeżywało swój pierwszy okres świetności. W owym czasie do Toledo zjeżdżali liczny dostojnicy kościelni, a także artyści i myśliciele z całego świata. W 1085 roku miasto zostało najechane i zdobyte przez wojska ówczesnego króla Kastylii - Alfonsa VI Mężnego. Pod nowymi rządami, tym razem chrześcijan miasto znów prężnie się rozwijało, zyskując status stolicy Kastylii nie tracąc swojego kosmopolitycznego charakteru. Zmierzch świetności nastąpił wraz z końcem XV wieku, kiedy to rozpoczęły się przymusowe wysiedlania żydów i muzułmanów. Ostatecznie w 1561 roku król Filip II zdecydował się przenieść cały swój dwór do Aranjuezu i Eskurialu, a stolicę administracyjną do pobliskiego Madrytu, przypieczętowując tym upadek polityczny i gospodarczy Toledo. Obecnie miasto stanowi ważny ośrodek turystyczny, a także główną siedziba prymasów Hiszpanii. Do czasów obecnych zachowało się tu średniowieczny układ miejski wraz z wieloma zabytkowymi budowlami, które przypominają o dawnej randze i świetności Toledo.
Zwiedzanie
Jednym z najcenniejszych zabytków Toledo jest usytuowana w samym sercu najstarszej części miasta monumentalna gotycka katedra Najświętszej Marii Panny (Catedral de Santa María de Toledo). Jej budowa rozpoczęta została w 1227 roku na polecenie króla Ferdynanda III Kastylijskiego (1199-1252) i ciągnęła się przez blisko 250 lat. Świątynię wybudowano w miejscu dawnego meczetu, który to z kolei zastąpił starą wizygocką świątynię. Do wnętrza katedry prowadzą trzy bramy, z których na szczególną uwagę zasługuje środkowa (największa) zwana Puerta del Perdón (Brama Przebaczenia). Ozdabia ją bogata płaskorzeźba przedstawiającą Maryję Dziewicę i św. Ildefonsa (patrona miasta). Katedra posiada także przeszło 100 metrową wieżę, którą widać praktycznie z każdego punktu miasta. Innym cennym zabytkiem Toledo jest częściowo zniszczona w czasie wojny domowej w 1936 roku okazała mauretańska twierdza Alkazar. Forteca ta wzniesiona została w XI wieku przez zajmujących wówczas miasto Maurów. Obecnie w jej murach znajduje się muzeum upamiętniające hiszpańską wojnę domową (1936-1939). Pozostałe ważne zabytki Toledo to m.in. wybudowany w XII wieku (i przebudowany w XIV) kościół Santo Tome, usytuowany nad brzegiem rzeki średniowieczny zamek San Servando, XVII wieczny budynek ratusza miejskiego, synagoga Santa María la Blanca, kościół Santo Cristo de la Luz, średniowieczny kamienny most Puente de Alcantara oraz pochodzące jeszcze z czasów rzymskich akwedukt i ruiny amfiteatru. W 1986 roku zabytkowe centrum Toledo zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Do Toledo warto przyjechać szczególne w okresie Bożego Ciała, kiedy to to przez odświętnie przybrane ulice przemierza tradycyjna procesja skupiona wokół gotyckiej monstrancji.
Ciekawostki
- W Toledo żył i działał urodzony na krecie wybitny hiszpański malarz, rzeźbiarz i architekt pochodzenia greckiego Domenikos Theotokopulos powszechnie znany jako El Greco (1541-1614). To właśnie tutaj powstały jego najwspanialsze dzieła, m.in. Pogrzeb hrabiego Orgaza (1586) czy Odarcie z szat (1579).
