Muzeum Archeologiczne w Biskupinie

Biskupin to niewielka miejscowość w środkowo-północnej Polsce (województwo kujawsko-pomorskie), położona na Pojezierzu Gnieźnieńskim, około 30 km w kierunku północnym do Gniezna. Tym co przyciąga tu tysiące turystów każdego roku jest usytuowana na niewielkim półwyspie (niegdyś wyspie) częściowo zrekonstruowana ufortyfikowana prehistoryczna osada. Odkrył ją w 1933 roku rolnik, a całą sprawę nagłośnił miejscowy nauczyciel Walenty Szwajcer. Wkrótce potem znaleziskiem zainteresował się profesor archeologii z Poznania, a rok później rozpoczęto pierwsze wykopaliska. W czasie prac odkryto ufortyfikowaną osadę związaną z tzw. kulturą łużycką, pochodzącą z przełomu epoki brązu i żelaza (XIV-V wiek p.n.e.). Badania dendrologiczne zachowanego drewna wykazały, że gród powstał prawdopodobnie na przełomie 738-739 roku p.n.e. Wtedy to tysiące ściętych drzew, głównie dębów przetransportowano na wyspę i rozpoczęto budowę pierwszych domostw. Osada otoczona została ziemno-drewnianym wałem o szerokości 3-4 metry i wysokości dochodzącej nawet do 6 metrów. Składał się on z trzech rzędów drewnianych skrzyń wypełnionych gliną, ziemią i kamieniami. W wale znajdowała się brama, do której ze stałego lądu prowadził szeroki na 3 i długi na 250 metrów most. Przybywający nim przybysze pozostawali przez cały czas w zasięgu rażenia schowanych za umocnieniami obrońców grodu. Na zewnątrz wybudowany został także falochron składający się z wielu rzędów ukośnie wbitych pali. W osadzie wytyczono 13 równoległych ulic pomiędzy którymi postawiono przeszło setkę przylegających do siebie domów. Tak dokładny obraz grodziska uzyskany został dzięki odsłonięciu niemal kompletnie zachowanych w podmokłym środowisku drewnianych konstrukcji osady. Gród w Biskupinie jest jednym z nielicznych stanowisk archeologicznych w Polsce w którym znajdują się pełnowymiarowe rekonstrukcje wału obronnego, falochronu, bramy, ulic i budynków mieszkalnych. Obiekty te są cyklicznie poddawane przebudowom wynikającym z najnowszych odkryć naukowych. W sąsiedztwie osady znajduje się także pawilon muzealny ze stałą ekspozycją obrazującą życie pradawnych mieszkańców Biskupina. Przy zachodniej nasadzie półwyspu znajduje się także mała przystań, przy której cumuje niewielki statek wycieczkowy "Diabeł Wenecki". W sezonie można się nim wybrać na półgodzinny rejs po jeziorze.

Ciekawostki

• Sprawa przynależności etnicznej Biskupina była wykorzystywana dla celów ideologicznych w sporach dotyczących praw różnych narodów do ziem dzisiejszej Polski. W czasie II wojny światowej specjalny niemiecki oddział SS-Ausgrabung Urstätt, pod dowództwem Hauptsturmführera prof. dr Hansa Schleifa prowadził wykopaliska na terenie osady biskupińskiej w celu wykazania jej pragermańskości. Ponieważ niemieckie badania nie przyniosły oczekiwanych rezultatów, okupant postanowił zlikwidować stanowisko archeologiczne poprzez zasypanie go ziemią i piaskiem.