Chrystkowo to niewielka wioska w północnej Polsce, położona na lewym brzegu Wisły, około 15 km w kierunku południowo-zachodnim od Świecia. Jednym z ciekawszych zabytków jest tu usytuowana na terenie wioski drewniana Chata Mennonitów. Wybudowali ją w drugiej połowie XVIII wieku przybyli tu z Niderlandów członkowie powstałego w okresie reformacji wyznania Mennonitów. Było ono jednym z nurtów anabaptyzmu, który z kolei był jednym z bardziej radykalnych nurtów reformacji zapoczątkowanej jeszcze przez Marcina Lutra (1483-1546). Swoją nazwę Mennonici wzięli od założyciela ruchu - Menno Simonsa (1496-1561). W wyniku prześladowań część ich wspólnoty mennonickiej opuściła Holandię w 1555 roku i szukała przyjaznego miejsca do osiedlenia się w całej Europie. W Polsce mennonici osiedlali się, między innymi, na Żuławach w Dolinie Dolnej Wisły a także w Kazuniu koło Warszawy. Przebywali oni tu do końca II wojny światowej, kiedy to z obawy przed zbliżającą się Armią Czerowną musieli opuścić tereny i udać się do Niemiec. Dziś pamiątką po nich jest m.in. zabytkowy drewniany dom podcieniowy w Chrystkowie. Badania wykazały, że powstał on prawdopodobnie pod koniec XVIII stulecia. Obiekt stanowi przykład formy architektonicznej doskonale przystosowanej do żywiołu powodzi. Obszerny dom kryty strzechą trzcinową, posiada podcień wsparty na pięciu słupach, wykorzystywany kiedyś jako spichlerz i umożliwiający wjazd wozu z workami zboża, które do wnętrza wciągano przez otwór znajdujący się w pułapie. Od 1996 roku w chacie znajduje się ośrodek dydaktyczno-muzealny Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego. Gromadzone są tu także eksponaty muzealne związane z codziennym życiem rolników i rybaków.
Ciekawostki
- Mennonitką z pochodzenia była matka znanej polskiej piosenkarki Anny German (1936-1982).