Kiruna to miasto w północnej Szwecji, położone w Laponii nad brzegiem jeziora Luossajärvi, u podnóża gór Kiirunavaara (733 metry n.p.m.) i Luossavaara (724 metry n.p.m.). Szczyty te zawierają w sobie największe znane na świecie złoża rudy żelaza. Ich eksploracja trwa od początku XX wieku i prowadzona jest przez szwedzką spółkę LKAB (Luossavaara-Kiirunavaara Aktiebolag). Była ona także jednym z głównych założycieli miasta, które oficjalnie powstało w 1900 roku. Usytuowane pod ziemią bogate złoża rudy żelaza mają około 4 km długości, 80-120 metrów grubości i znajdują się na głębokości do 2 km. Rocznie wydobywa się tu około 27 milionów ton rudy żelaza (co stanowi 80% produkcji rudy żelaza UE). Każdego dnia wydobywa się tu 85 tysięcy ton urobku. Kopalnia w Kirunie w dużym stopniu napędzała rewolucję przemysłową w Europie i pomagała budować państwo dobrobytu w Szwecji. Obecnie z miejscowej rudy żelaza wytwarzana jest stal, wykorzystywana niemal na całym świecie. W pierwszej dekadzie XXI stulecia okazało się, że dalsze prace wydobywcze mogą spowodować negatywny wpływ na konstrukcję budynków w mieście (zapadanie się ziemi). Po długiej debacie, przedstawiciele gminy Kiruna zdecydowali o przeniesieniu centrum miasta w inne miejsce (około 4 km na wschód). Zaplanowana została zupełnie nowa dzielnica do której zaplanowano przeniesienie 40 sklepów oraz przeszło 1000 budynków mieszkalnych. Budynki, które zostały uznane za ważne dla dziedzictwa kulturowego, maja być stopniowo przenoszone w nowe lokalizacje. Część z nich zostanie przewieziona w całości na specjalnych mobilnych platformach, inne zostaną rozebrane i złożone kawałek po kawałku w nowym miejscu, jak na przykład kiruński kościół. Przeniesiony został także budynek ratusza miejskiego (w nowej formie) przed którym umieszczono jeden z zabytków Kiruny - dzwonnicę, która dawniej znajdowała się na dachu starego ratusza. Cały projekt przenosin miasta na nowe miejsce ma zakończyć się w 2035 roku. Koszty całej operacji są szacowane na ponad 2 miliardy dolarów i pokryje je spółka LKAB.
Zwiedzanie
Samo miasto jak i jego okolice mają dużo do zaoferowania z czego korzystają licznie przybywający tu turyści. Latem można tu wędkować, pływać po okolicznych jeziorach i rzekach czy wędrować po górach, lasach i parkach narodowych, a zimą, w czasie nocy polarnej, podziwiać zorze, udać się na przejażdżkę skuterem śnieżnym lub psim zaprzęgiem albo poszusować na nartach na stoku w Kirunie. Dla gości dostępne jest także część podziemnych korytarzy miejscowej kopalni. Ich zwiedzanie możliwe jest wyłącznie z przewodnikiem. Z centrum Kiruny do kopalni dojeżdża się specjalnym autobusem, który wjeżdża bezpośrednio pod ziemię na głębokość około 540 metrów. Pod ziemią znajduje się imponujące podziemne muzeum. Zwiedzanie korytarzy odbywa się się w kaskach ochronnych. W czasie wycieczki zapoznać się można z historią wydobycia rudy żelaza w Kirunie a także obejrzeć liczne urządzenia wydobywcze jakie wykorzystywane były niegdyś przy eksploracji złóż rudy żelaza.
Ciekawostki
- Nazwa miasta Kiruna pochodzi od białej pardwy, nazywanej przez Lapończyków giron;
- W Kirunie funkcjonuje ośrodek narciarski, w którym kilkakrotnie organizowano zawody Pucharu świata w biegach narciarskich;
- W 2003 roku w Kirunie odbył się ślub polskiego piosenkarza Michała Wiśniewskiego z Martą Mandrykiewicz znaną także jako "Mandaryna";
- Kiruna jest największym miastem w szwedzkiej części Laponii i zarazem najbardziej wysuniętym na północ w kraju.