Astipalea (Astypalaia) to niewielka Grecka wyspa, położona w południowej części Morza Egejskiego. Należy do większego archipelagu Dodekanez obejmującego w sumie 163 wyspy, z których 26 jest zamieszkanych. Astipalea jest w przeważającej części górzysta z wzniesieniami osiągającymi wysokość do 500 metrów n.p.m. Charakterystycznym elementem wyspy jest niska zabudowa mieszkalna na którą składają się białe domki ozdobione niebieskimi i czerwonymi elementami. Ponad nimi góruje wzniesiona w średniowieczy przez Wenecja okazała twierdza. Początki osadnictwa na wyspie sięgają czasów starożytnych, kiedy to zasiedlili ją greccy koloniści z Megary. W późniejszym czasie Astipalea została przejęta przez Rzymian a po upadku Cesarstwa dostała się pod panowanie Bizancjum. W rękach bizantyjskich wyspa pozostawała aż do IV wyprawy krzyżowej (1202-1204), kiedy to została podbita i zajęta przez członów weneckiej rodziny Qerini. Niespełna trzy stulecia później Astipalea została przejęta przez Turków a w 1912 roku po przegranej przez nich wojnie włosko-tureckiej zajęli ją Włosi. Ostatecznie po II wojnie światowej wyspa stała się częścią Grecji. Powierzchnia wyspy wynosi około 97 km² i zamieszkuje ją niespełna 1300 mieszkańców. Astipalea wchodzi w skład większej jednostki administracyjnej obejmującej także kilka sąsiednich mniejszych niezamieszkałych wysp jak m.in. Sirna, Ofidusa, Awgo, Zilano, Ajia Kiriakí czy Kutsomiti. Stolicą oraz największym ośrodkiem wyspy jest miasto Astipalea. Znajduje się tam port, który obsługuje promy do Pireusu oraz głównych wysp archipelagu Dodekanez.
Wyspa wolna od dymu
Od 2020 roku na wyspie panuje całkowity zakaz palenia klasycznych papierosów. Informują o tym liczne tabliczki, które spotkać można m.in. na lotnisku, w porcie czy, plażach. Co więcej, palacze chcący rzucić swój nałóg otrzymają od miejscowych władz odpowiednie wsparcie. Dozwolone jest tu używanie bezdymnych podgrzewaczy tytoniu. Astypalea, jako pierwsza na świecie wyspa, otrzymała certyfikat Kultury Wolnej od Dymu wydawany przez organizację TUV Austria. Co ciekawe inicjatywę tą wspiera koncern tytoniowy Philip Morris, który planuje docelowo zrezygnować z produkcji tradycyjnych papierosów.
Ciekawostki
- Swoim kształtem wyspa przypomina rozpostarte skrzydła motyla;
- Na Astipalea jest zaledwie 5 restauracji i niewiele więcej hoteli;
- W mitologii greckiej Astipalea to kobieta, która została porwana przez boga mórz Posejdona. Z ich związku narodził się argonauta Agaeon, który był królem Kos, jako Euripilos.