Valparaíso to miasto w środkowym Chile, położone u podnóża Andów nad brzegiem Oceanu Spokojnego. Założone zostało w 1536 roku przez hiszpańskiego konkwistadora Juana de Saavedraa i nazwane Valparaíso na cześć jego rodzinnego miasta w Hiszpanii. Jakiś czas później niewielka wioska rozrosła się w znaczący port i ośrodek gospodarczy Wicekrólestwa Peru. W kolejnych wiekach Valparaíso było wielokrotnie nawiedzane i niszczone przez trzęsienia ziemi a w 1866 roku w czasie wojny hiszpańsko-peruwiańskiej zostało zbombardowane przez flotę hiszpańską. Miasto gnębiły nie tylko trzęsienia ziemi czy wysokie fale, ale również zamieszki polityczne. W ciągu zaledwie dwóch dekad straciło tu życie dwóch gubernatorów. Po uzyskaniu przez Chile niepodległości w 1818 roku, linie morskie połączyły Valparaíso z Europą co spowodowało wzrost jego znaczenia jako portu dla statków okrążających przylądek Horn. Z biegiem czasu miasto urosło do rangi nowoczesnego portu handlowego Chile, największego na zachodnim wybrzeżu Ameryki Południowej. W 1906 roku Valparaíso ponownie zostało nawiedzone przez trzęsienie ziemi w wyniku którego zniszczeniu uległa większość zabudowy miasta. Podczas obudowy udało się zabrać morzu pas lądu szerokości kilku metrów na którym powstała costanera (nabrzeżna droga). Wybudowano także wiele nowych budynków a dawna ulica handlowa przekształcona została w centrum finansowo-bankowe. Wiele domów powstało na wzgórzach czego efektem było powstanie nietypowego miasta z wieloma wąskimi, krętymi i stromymi uliczkami z kolorowymi schodkami. Z pokonywaniem wysokości poradzono sobie za pomocą kolejek linowych (ascensor), które w większości funkcjonują do dziś i stanowią jedną z wielu atrakcji Valparaíso.
Zwiedzanie
Serce najstarszej części Valparaíso stanowi dzielnica portowa Barrio Puerto, której centralnym punktem jest plac Plaza Sotomayor. Jego nazwa nadana została na cześć chilijskiego polityka i męża stanu Rafaela Sotomayora (1823-1880). Jedną z pierzei placu zamyka odsłonięty w 1886 roku okazały Pomnik Bohaterów z Iquique (Monumento a los Héroes de Iquique). Poświęcony jest on chilijskim oficerom i marynarzom którzy walczyli i dowodzili chilijskimi okrętami podczas starcia morskiego z okrętami Chile 21 maja 1879 roku. Była to jedna z bitew wielu jakie stoczono w czasie "Wojny o Pacyfik" (1879-1884), wygranej ostatecznie przez Chile. Na szczycie monumentu znajduje się konny pomnik oficera chilijskiej marynarki wojennej i jednego z bohaterów narodowych Chile Arturo Prata (1848-1879). Plac otaczają liczne zabytkowe budowle z których uwagę przyciąga okazały gmach Chilijskiej Marynarki Wojennej (Armada de Dhile). Wybudowano go w latach 1907-1910 w stylu francuskiego neoklasycyzmu. W pobliżu placu znajduje się wiele kościołów, parków, bulwarów, teatrów i kawiarni. W bocznych uliczkach kryją się pojedyncze zabytki architektury kolonialnej z których na uwagę zasługują m.in. katedra (Catedral de Valparaíso), kościół Matriz (Iglesia de la Matriz), neoklasycystyczny Placio Lyon czy usytuowany na wzgórzu Barón (Cerro Barón) kościół św. Franciszka (Iglesia de San Francisco). W 2003 roku zabytkowe dzielnice Valparaíso zostały wpisane na Listę światowego Dziedzictwa UNESCO.
Ciekawostki
- Nazwa miasta powstała ze złożenia dwóch hiszpańskich słów valle (dolina) i paraíso (raj) co można przetłumaczyć jako "rajska dolina";
- W 1884 roku w Valparaíso zawarto układ chilijsko-boliwijski po wojnie o Pacyfik, dający Chile kontrolę nad całym boliwijskim wybrzeżem oraz cennymi złożami miedzi i innych minerałów.