Wyspa Wielkanocna (hiszp. Isla de Pascua, polinez. Rapa Nui, ang. Easter Island) to należąca do Chile wyspa na południowym Oceanie Spokojnym, położona w centralnej części Wyniesienia Wschodniopacyficznego. Ma powierzchnię zaledwie 117 km2 i zamieszkuje ją około 7,7 tysięcy mieszkańców z czego 70% stanowią Polinezyjczycy. Wyspa leży w odległości około 2 tysięcy km od najbliższej zamieszkanej wyspy (Pitcairn) i 3,6 tysięcy km od kontynentu co czyni ją jedną z najbardziej izolowanych zamieszkanych wysp świata (ustępuje jedynie wyspom Tristan da Cunha). Jest pochodzenia wulkanicznego i uformowana została 750-100 tysięcy lat temu. Pochodzenie geologiczne powoduje, że wyspa jest zbudowana ze skał tufowych, w których powstało wiele jaskiń (do najbardziej znanych należą: Ana Te Pahu i Ana Kai Tangata). Jedynym miastem na wyspie jest położone na jej południowym zachodzie Hanga Roa. W miasteczku znajduje się Port lotniczy Mataveri, który jest jednym z najbardziej odległych portów lotniczych obsługiwanych tylko przez linię lotniczą Lan Airlines.
Moai
Wyspa Wielkanocna znana jest przede wszystkim z monumentalnych 887 kamiennych posągów, zwanych moai (niespotykanych nigdzie indziej w Oceanii). Większość z nich została wykuta w tufie pochodzącym z wulkanu Rano Raraku przy pomocy bazaltowych narzędzi. Posągi ustawione zostały na kamiennych platformach zwanych ahu. Niektóre z nich zwieńczone zostały przez tzw. pukao - wykonane z lekkiego, czerwonego tufu wulkanicznego nakrycia głowy przypominające kapelusze. Rzeźby są monolityczne. Niektóre ważą nawet przeszło 18 ton i mają ponad 6 metrów wysokości. Są one najbardziej znanym osiągnięciem polinezyjskich mieszkańców wyspy, ale ich przeznaczenie nie zostało jak dotąd poznane. Nie wiadomo też jak przemieszczano ciężkie bloki kamienia (przypuszcza się, ze używano do tego drewnianych bali). Kamieniołom z niewiadomych powodów został nagle opuszczony, a rzeźbiarze pozostawili wiele niedokończonych posągów. Intensywna eksploatacja wyspy i zużywanie dużych ilości drewna do transportu moai mogły się przyczynić do całkowitego ogołocenia wyspy z drzew. W połowie XIX wieku większość posogów została przewrócona, przypuszczalnie w trakcie walk pomiędzy bliżej nieokreślonymi plemionami. W późniejszym czasie część moai z powrotem osadzono na ich dawnych miejscach. Na temat powstania posągów istnieje wiele teorii. Jedne głoszą, że stanowiły one wyobrażenia bóstw bądź przodków, a inne mówią, że moai wskazywały źródła pitnej wody. Mieszkańcy wyspy, których spotkali pierwsi Europejczycy, głosili legendę o wodzu plemienia Hotu Matu'a, który opuścił swoją ojczyznę w poszukiwaniu nowego domu. Kiedy zmarł, wyspa została podzielona pomiędzy jego sześciu synów, a następnie ich spadkobierców. Wyspiarze wierzyli, że stawiane posągi są zdolne do przechwytywania many, czyli nadnaturalnych mocy wodza.
Ciekawostki
- Wyspa została odkryta przez Holendra Jacoba Roggeveena w niedzielę wielkanocną 5 kwietnia 1722 roku, co jest źródłem jej nazwy;
- Największy z moai (tak zwany Paro miał około 10 metrów wysokości i ważył 75 ton). Znaleziono też niedokończoną figurę o wysokości 21 metrów i wadze około 270 ton.