Brasília to stolica i siedziba rządu Dystryktu Federalnego Brazylii, położona w środkowo-zachodniej części kraju na rozległym płaskowyżu Wyżyny Brazylijskiej. Miasto zostało zaprojektowane i wybudowane przez słynnych brazylijskich architektów Lucio Coste (1902-1998), Oscara Niemeyera (1907-2012) i Joaquima Cardozo w 1956 roku, w ramach planu przeniesienia stolicy Brazylii w głąb kraju do bardziej centralnej lokalizacji. Idea ta pojawiła się już na początku XVIII wieku za sprawą Joaquima José da Silva Xaviera, ale dopiero w 1955 roku podjęto taką decyzję. Rok później prezydent Juscelino Kubitschek (1902-1976) podpisał akt założycielski. Nową stolicę wybudowano w rekordowym tempie trzech i pół roku. W 1960 roku ukończono budowę i oddano do użytku pałac prezydencki Palácio do Planalto a także utworzono chrześcijańską Archidiecezję Brasílii, którą sześć lat później wyniesiono do rangi diecezji metropolitalnej. W 1970 roku ukończona została budowa Katedry Najświętszej Maryi Panny z Aparecidy (Catedral Metropolitana de Nossa Senhora Aparecid), która obecnie uchodzi za arcydzieło nowoczesnej sztuki sakralnej. Przy okazji budowy nowej stolicy utworzono także (poprzez spiętrzenie wód na rzece Paranoá) sztuczne jezioro Paranoá (Lago Paranoá) o powierzchni 48 km². Zbiornik ten bardzo szybko stał się jedną z atrakcji miasta oraz popularnym miejscem uprawiania sportów wodnych. W 2002 roku brzegi jeziora połączone zostały mostem
Zwiedzanie
Stolica Brazylii została zaprojektowana zgodnie z ówczesnymi nowatorskimi ideami modernizmu. Zakładały one konieczność zapewnienia mieszkańcom dużo słońca, przestrzeni i zieleni, a także oddzielenia stref mieszkalnych od stref przemysłowych, administracyjnych czy handlowych. Poszczególne budynki są od siebie oddalone i pogrążone w zieleni, w związku z czym poruszanie się po mieście pieszo jest utrudnione. Strefy mieszkalne, wśród których dominują bloki o różnej wysokości i standardzie, zostały zaprojektowane jako samowystarczalne jednostki mieszkaniowe. Założenie urbanistyczne miasta swoim kształtem nawiązuje do lecącego kondora lub samolotu. Na osi dłuższej (wzdłuż skrzydeł) wybudowano dzielnice mieszkaniowe, wzdłuż osi krótszej (korpus) zlokalizowano budowle użyteczności publicznej (kulturalne, handlowe, sportowe, religijne), a na jej początku (głowa) budynki rządowe: Palácio da Alvorada (rezydencja prezydenta Brazylii i jego rodziny), Palácio do Planalto (pałac prezydencki), siedzibę parlamentu, sąd najwyższy, katedrę Matki Bożej z Aparecidy, a także ambasady wielu krajów świata. Niezwykłą, futurystyczną architekturę modernistycznej Brasilii trafnie oddało zdanie radzieckiego kosmonauty Jurija Gagarina (1934-1968) po tym jak odwiedził Brasilię w 1961 roku stwierdził: "Mam wrażenie, że wylądowałem na innej planecie, nie na Ziemi...".
Katedra Najświętszej Maryi Panny z Aparecidy
Jednym z najbardziej znanych i charakterystycznych budynków Brasílii jest Katedra Najświętszej Maryi Panny z Aparecidy (Catedral Metropolitana de Nossa Senhora Aparecid). Powstała ona jako część nowoczesnej, zaprojektowanej od podstaw nowej stolicy Brazylii. Świątynia została zaprojektowana przez Oscara Niemeyera (1907-2012) - jednego z najbardziej oryginalnych i twórczych architektów XX wieku. Nadał on katedrze kształt kojarzony z koroną cierniową Chrystusa w której środku ustawiono wysoki, smukły krzyż. Wokół korony ustawiono duże, indywidualnie opracowane posągi apostołów a przestrzeń pomiędzy przyporami wypełniono niebiesko-białymi witrażami, które zaprojektowała Marianne Peretti. Pod sklepieniem zawieszono rzeźby aniołów wykonane przez wybitnego brazylijskiego rzeźbiarza Alfreda Ceschiatti.
Palácio do Planalto
Usytuowany przy Plac Trzech Władz (Praça dos Três Poderes) Palácio do Planalto pełni funkcję oficjalnej siedziby prezydenta Republiki Brazylii. Podobnie jak większość założenia urbanistycznego Brasilii został on zaprojektowany przez Oscara Niemeyera i oddany do użytku w 1960 roku. Jest to modernistyczny czterokondygnacyjny budynek nakryty płaskim dachem. Jego prostopadłościenna bryła została rozbudowana o zewnętrzny szkielet który ustawiono na smukłych kolumnach. Gmach posiada kładkę, kamienną mównicą oraz ciągnący się wokół całego założenia rozległy taras widokowy. Jego futurystyczna sylwetka miała oddawać nowoczesność ówczesnej Brazylii.
Budynek Parlamentu Brazylii
Modernistyczny budynek siedziby Parlamentu Brazylii podobnie jak większość założenia urbanistycznego Brasilii został zaprojektowany przez Oscara Niemeyera. Gmach wykorzystywany jest przez Kongres Narodowy, który podzielony jest na dwie izby: składający się z 81 senatorów Senat oraz składającą się z 513 parlamentarzystów Izbę Deputowanych.
Pozostałe zabytki Brasílii
- Palácio da Alvorada - jest to położona nad jeziorem Paranoá rezydencja prezydenta i jego rodziny. Budynek został zaprojektowany przez Oscara Niemeyera i wybudowany latach 1957-1958. Gmach (podobne jak inne budowle Niemeyera) reprezentuje styl modernistyczny. Na terenie kompleksu znajduje się m.in. biblioteka, jadalnia, kino, kaplica, basen i lądowisko dla helikopterów.
- Palácio Itamaraty - jest to okazała budowla który pełni rolę siedziby Ministerstwa Spraw Zagranicznych Brazylii. Gmach został zaprojektowany przez Oscara Niemeyera i oddany do użytku w 1970 roku.
- Panteon Ojczyzny i Wolności im. Tancredo Nevesa (Panteão da Pátria e da Liberdade Tancredo Neves) - jest to narodowe mauzoleum poświęcone czci brazylijskich bohaterów narodowych. Budowla została zaprojektowana przez Oscara Niemeyera i wybudowana w latach 1985-1986.
Ciekawostki
- W 1960 roku podczas uroczystości otwarcia miasta, zostało ono sfotografowane przez szwajcarskiego artystę fotografa światowej sławy René Burri.
- W 2014 roku na stadionie Estádio Mané Garrincha w Brasílii rozgrywane były mecze Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej.