Sacsayhuamán to pozostałości dawnej monumentalnej inkaskiej twierdzy, położone na terenie Świętej Doliny Inków (Valle Sagrado de los Incas) na północno-zachodnich rubieżach miasta Cuzco. Jej budowa rozpoczęła się prawdopodobnie w pierwszej połowie XV wieku i trwała aż 70 lat. Przy jej wznoszeniu pracowało blisko 30 tysięcy robotników. Mury fortecy wzniesione zostały z gigantycznych kamiennych bloków idealnie spasowanych ze sobą bez użycia zaprawy. Waga niektórych z nich osiąga nawet kilkadziesiąt ton (największy z nich waży 300 ton) i sprowadzone zostały z odległego o 20 km kamieniołomu. Ciekawym jest, że Inkowie nie znali koła i nie używali narzędzi pociągowych, a poszczególne kamienie pasowali ze sobą jedynie za pomocą kamiennych narzędzi. Cały kompleks składa się z 22 wyraźnie wyodrębnionych zygzakowatych części, które przypominają zęby osadzone w paszczy pumy. Monumentalność twierdzy zapewniała Inkom doskonałe schronienie w razie jakiegokolwiek zagrożenia. Co więcej dzięki wybudowanym magazynom mogli tu zabarykadować się nawet na kilka miesięcy i skutecznie odpierać wszelkie ataki. Okres świetności Sacsayhuamán zakończył się w 1563 roku, kiedy to po wielomiesięcznym oblężeniu została ona zdobyta i złupiona przez wojska hiszpańskich konkwistadorów. Potraktowali oni Sacsayhuamán niezwykle surowo. Przez wiele kolejnych lat twierdza była systematycznie niszczona, a kamienne bloki, z których ją wzniesiono, przenoszone były do pobliskiego Cuzco gdzie wykorzystywane były do budowy hiszpańskich domów. Mimo, że do czasów obecnych zachowały się jedynie rozległe ruiny to nadal one zachwycają i przypominają o dawnej potędze Inków. W 1983 roku rozległe umocnienia Sacsayhuamán wraz z historycznym miastem Cuzco wpisane zostały na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Ciekawostki
- Jedna z teorii mówi że Sacsayhuamán oprócz funkcji obronnych mogło być także gigantycznym pradawnym obserwatorium astronomicznym.