Machu Picchu to góra i zarazem dawne miasto Inków w południowej części Peru, położone w Andach w paśmie górskim Cordillera de Vilcabamba nad rzeką Urubamba na wysokości 2000 do 2400 metrów n.p.m. Jest to najlepiej zachowane do czasów obecnych miasto dawnego Państwa Inków i obecnie stanowi jedną z największych atrakcji turystycznych Peru. Machu Picchu założone zostało w drugiej połowie XV wieku w czasach panowania Pachacuti Inca Yupanqui (1438-1471). Był on jednym z największych i najbardziej zasłużonych władców inkaskiego państwa i twórcy jego imperialnej potęgi. Miasto usytuowane zostało wysoko w górach na masywie, który z trzech stron otacza płynąca zakolami rzeka Urubamba. Pierwotnie nazywało się Patallaqta co stanowiło połączenie dwóch keczuańskich słów "pata" ("stopień, schodek") oraz "llaqta" ("miasto"). Bardzo szybko Machu Picchu stało się głównym ośrodkiem gospodarczym i obronnym w kraju. Pełniło ono także funkcję centrum ceremonialnego, które oprócz zwykłych obywateli zamieszkiwali także kapłani, przedstawiciele inkaskiej arystokracji, żołnierze oraz opiekunowie tamtejszych świątyń. Machu Picchu składało się z dwóch części. Pierwsza z nich zwana hanman (górna) była miejscem gdzie znajdowały się najważniejsze budowle państwowe jak m.in. pałac królewski, grobowiec królewski, świątynia słońca czy Intihuatana (rytualny kamień związany z zegarem astronomicznym lub kalendarzem Inków). W drugiej części (dolnej), zaś znajdowały się kryte strzechą domy mieszkalne zwykłych obywateli, różnego rodzaju warsztaty produkcyjne oraz zasilane w wodę licznymi akweduktami czy kanałami pola uprawne. W czasach świetności Machu Picchu zamieszkiwane było przez około 750 osób. Większość z nich pełniła funkcje służebne względem Inków, inkaskiej królowej i kapłanów. Oprócz ludzi miasto zamieszkiwały sprowadzone tu przez ludzi (niespotykane na tych wysokościach) lamy i alpaki. Machu Picchu zamieszkiwane było zaledwie przez około 80 lat. Zostało opuszczone około około 1537 roku w wyniku licznych zniszczeń oraz zaniedbań. Są to jedynie przypuszczenie bowiem nigdy nie odkryto prawdziwej przyczyny wyludnienia miasta. Istnieje także teoria, że większość mieszkańców zmarła po zachorowaniu na ospę przeniesioną na te tereny przez europejskich podróżników (jeszcze w czasach przedkonkwistadorskich). Mimo tego, że Machu Picchu znajdowało się zaledwie około 80 km od stolicy Inków, Cusco, to Hiszpanie nigdy nie odnaleźli miasta. Znalezione zostały nawet notatki konkwistadorów opisujące miejsce zwane "Piccho", jednak nigdy do niego nie dotarły. Potwierdzają to bardzo dobrze zachowane w Machu Picchu święte skały, które w innych regionach Peru zostały splądrowane i zbezczeszczone przez konkwistadorów. Miasto odkryte zostało dopiero w 1911 roku przez amerykańskiego naukowca i odkrywcę Hirama Binghama III (1875-1956). Początkowo nie zdawał on sobie sprawy z wagi odkrycia, myląc Machu Picchu z Vilcabambą, której poszukiwał - legendarną stolicą i ostatnim punktem oporu Inków.
Dotarcie do Machu Picchu nie jest proste i wymaga pewnego wysiłku, bowiem położone jest ono w wysoko w górach (mniej więcej na równi z naszymi tatrzańskimi szczytami). Jest to także "miasto schodów" gdyż tylko dzięki nim możliwa była komunikacja pomiędzy jego poszczególnymi poziomami. Do czasów obecnych zachowało się około 12000 wykutych w skale stopni. Do najciekawszych budowli należą n.in. Intihuatana, Pałac Księżniczki, Dom Strażników, Świątynia Trzech Okien, Świątynia Słońca czy Świątynia Główna. W przeszłości ruiny były często niszczone przez turystów, którzy zabierali sobie na pamiątkę różne ich fragmenty. Słynny jest także wypadek jednej z ekip kręcącej w Machu Picchu film reklamujący piwo. Wtedy to dźwig jednej z kamer uszkodził słup Intihuatana. W 1983 roku Machu Picchu zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO a w 2007 roku internauci uznali je za jeden z siedmiu nowych cudów świata.
Ciekawostki
- Współczesna nazwa miasta stanowi połączenie słów: keczuańskiego "machu" ("stary") z hiszpańskim określeniem góry "pico" ("szczyt");
- Wszystkie budowle wznoszone przez Inków powstały bez użycia jakiejkolwiek zaprawy (której Inkowie po prostu nie znali);
- Każdego dnia Machu Picchu odwiedzane jest przez około 1000 turystów z całego świata.