Urbino to zabytkowe miasto w środkowych Włoszech, położone u stóp pasma górskiego Apeninów Umbryjsko-Marchijskich. Jego początki sięgają czasów starożytnych, kiedy to Rzymianie założyli tu jedną ze swoich kolonii. Po upadku Cesarstwa Urbino kilkukrotnie przechodziło z rąk do rąk. Kolejno znajdowało się pod panowaniem Bizancjum, Longobardów, a potem Franków. W połowie XIII wieku miasto dostało się we władanie członków arystokratycznego rodu Montefeltro i na kilka stuleci stało się stolicą ich księstwa. W połowie XV wieku głównie za sprawą księcia i wybitnego mecenasa sztuki Federico da Montefeltro (1422-1482) Urbino przeżywało jeden z największych okresów swojej świetności. W sercu miasta książę wybudował okazały pałac (Palazzo Ducale) w którym bardzo często gościł najznamienitszych włoskich artystów oraz uczonych. To właśnie tutaj słynny włoski malarz Piero della Francesca (1415-1492) spisał traktaty perspektywie (De prospectiva pingendi), a Giovanni Santi (1440-1494), ojciec Rafaela, układał swoje wierze. Jakiś czas później Rafael (1483-1520) stał się głównym cechowym malarzem Urbino. Na przełomie XVI i XVII wieku, po odsunięciu od władzy ostatniego przedstawiciela rodu Montefeltro, miasto stało się własnością dynastii Della Rovere, a w 1625 roku przejęło je Państwo Kościelne. Pod jego wpływami Urbino pozostawało aż do 1870 roku, kiedy to wcielone zostało do nowo powstałego Zjednoczonego Państwa Włoch.
Zwiedzanie
Jednym z najważniejszych zabytków Urbino jest usytuowany w samym sercu starego miasta monumentalny Pałac Książęcy (Palazzo Ducale). Jego budowa rozpoczęta została w połowie XV wieku na polecenie księcia Federico da Montefeltro. Głównym architektem zaś, został sprowadzony z Florencji - Maso di Bartolomeo. Obecnie pałac uznawany jest za jedną z pierwszych i zarazem najpiękniejszych europejskich budowli reprezentujących styl włoskiego renesansu. Każdy z jego elementów, począwszy od skromnego wejścia, przez korynckie kapitele, skończywszy na inskrypcjach opisujących cnoty Federica, jest dziełem najwyższej klasy. Dziś w jego murach znajduje się muzeum oraz Narodowa Galeria Sztuki (Galleria Nazionale delle Marche), która stanowi jeden z najważniejszych zbiorów sztuki włoskiego renesansu. Pozostałe ważne zabytki Urbino to m.in. zbudowana w XIX wieku (w miejscu dawnej świątyni zniszczonej przez trzęsienie ziemi w 1789 roku) neoklasycystyczna katedra Santa Maria Assunta, XIII wieczny kościół św. Franciszka (Chiesa di San Francesco), XVII wieczna brama miejska (Valbona), Oratorium św. Jana (Oratorium San Giuseppe), XIV wieczny kościół św. Dominika, dom rodzinny Raffaella Sanzio (obecnie siedziba muzeum) oraz znajdujące się na obrzeżach miasta XV wieczne Mauzoleum Książęce, w którym mieszczą się groby Federica da Montefeltro oraz jego syna. W 1998 roku zabytkowe centrum Urbino zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
