Stawrowouni (Góra Krzyża Świętego) to prawosławny męski klasztor na Cyprze, położony na wysokiej górze (750 metrów n.p.m.) w południowej części wyspy. Według tradycji Cypryjskiego Kościoła Prawosławnego, założycielką świątyni była cesarzowa bizantyjska Helena (250-328). Miała ona odnaleźć relikwie krzyża, na którym zmarł sam Jezus Chrystus, oraz krzyży dwóch ukrzyżowanych razem z nim łotrów. Po opuszczeniu Ziemi Świętej Helena wybrała się do Konstantynopola. W czasie podróży jest statek wpadł na sztorm co zmusiło ją do zmiany kursu i zatrzymania się na Cyprze. Tam też pozostawiła jeden z trzech krzyży, fundując zarazem klasztor dla oddawania mu czci. Świątynia wzniesiona została w miejscu starej pochodzącej z czasów antycznych świątyni Afrodyty. Niestety w dokumentach pisanych nie zachowały się żadne zapisku pochodzące z tamtych czasów. Najstarsze zapiski pochodzą dopiero z IV wieku. Wtedy już znajdował się tu klasztor w którym mieszkali mnisi. Na początku XII wieku Stawrowouni odwiedził ruski igumen Daniel. Na przestrzeni wieków świątynia była wielokrotnie niszczona przez trzęsienia ziemi czy najazdy. Pod koniec XVI stulecia Turcy wywieźli z wyspy relikwie Krzyża Świętego. Ich dalsze losy niestety nie są znane. Ostatecznie w 1821 roku w czasie greckiego powstania niepodległościowego z rozkazu ówczesnego tureckiego gubernatora Cypru świątynia została doszczętnie spalona. Obecna świątynia stanowi efekt XIX wiecznej odbudowy. Dziś relikwie (a dokładnie ich drobna część) przechowywane są w dużym srebrnym relikwiarzu, który ma kształt krzyża. We wnętrzu świątynia warto także zwrócić uwagę na piękny ikonostas oraz wspaniały XV wieczny drewniany krzyż na którym wyrzeźbiono sceny z życia Jezusa. W monasterze przechowywane są także czaszki żyjących tu niegdyś mnichów.
Ciekawostki
- Jest to jedyny klasztor prawosławny na Cyprze, w którym obowiązuje zakaz wstępu kobiet.