Siena

Siena to zabytkowe miasto w środkowych Włoszech, położone na trzech stromych wzgórzach w samym sercu Toskanii. Jak głosi jedna z miejscowych legend miasto założone zostało przez dwóch synów Remusa - Seniusza i Aschiusza, którzy uciekając przed Romulusem (bratem bliźniakiem Remusa, założyciela Rzymu) schronili się w górach i wznieśli zamek nazwany później Senio. Herbem miasta stało się godło ich rodu, czyli wilczyca karmiąca Romulusa i Remusa, a barwami balzany (miejskiego sztandaru) stały się biel i czerń. Zapiski historyczne mówią jednak, że Siena założona została w starożytności przez Etrusków (lud zamieszkujący wówczas północną Italię). Osada powstała na malowniczym wzgórzu pomiędzy dolinami rzek Arbii (na południu), Mersy (na południowym-zachodzie) i Elsy (na północy). W I wieku p.n.e. miasto zostało przejęte przez Rzymian, którzy utworzyli tu jedną ze swoich kolonii i nazwali ją Sena Julia. Dogodne położenie przy trasie ważnych szlakach handlowych oraz prężnie rozwijający się przemysł włókienniczy spowodowały, że Siena bardzo szybko stała się jednym z ważniejszych ośrodków handlowych regionu. W 1240 roku w mieście założony został uniwersytet (jeden z najstarszych na świecie), a na przełomie XIII i XIV wieku powstała tu sławna sieneńska szkoła malarska. Od połowy XII do początku XIV wieku miastem rządziła Rada Dziewięciu. Wtedy też Siena przeżywała swój największy okres świetności. W tym czasie wybudowano tu wiele okazałych budowli, a samo miasto zaliczane było do najbogatszych w Europie. Złoty wiek Sieny przerwany został w 1348 roku, kiedy to zdziesiątkowała je szalejąca w mieście zaraza. Niespełna dwa wieki później Sienę zdobyły wojska Kosmy I Medyceusza i wcieliły miasto do Księstwa Toskanii. Od tego czasu przez kolejne stulecia miasto pozostawało w cieniu pobliskiej Florencji.

Zwiedzanie

Siena zaliczana jest do jednych z najpiękniejszych miast Toskanii. Do czasów obecnych zachował się tu praktycznie średniowieczny układ urbanistyczny oraz niezliczona ilość pięknych średniowiecznych budowli. Serce miasta stanowi ogromny (przypominający swoim kształtem muszlę) amfiteatralny plac Piazza del Campo. Wytyczono go w XIII wieku i wybrukowano czerwoną cegłą oraz trawertynem. Z centrum placu odchodzi osiem białych linii dzieląc go na dziewięć części co symbolizuje rząd Dziewięciu (dziewięciu urzędników miejskich wybieranych spośród rzemieślników, kupców i bankierów). W lewym narożniku placu znajduje się jeden z ciekawszych zabytków Sieny jakim jest wzniesiony wkrótce po tym jak wytyczono plac imponujący Palazzo Pubblico. Niegdyś w jego murach swoją siedzibę miały władze miejskich (Repubblica di Siena) a obecnie mieści się tu Muzeum Miejskie (Museo Civico). Jego charakterystycznym elementem jest okazała XIV-wieczna blisko 100 metrowa dzwonnica Torre del Mangia. Na jej szczyt, gdzie znajduje się taras widokowy prowadzi przeszło 400 schodów. Z wieży rozpościera się przepiękna panorama placu oraz miasta. Ozdobą placu jest także zasilana wodą ze średniowiecznego akweduktu marmurowa Fontanna Radości (Fonte Gaia). Kierując się na zachód dojdziemy do położonego na szczycie wzgórza Placu Katedralnego (Piazza del Duomo) przy którym wznosi się jeden z najcenniejszych zabytków Sieny jakim jest okazała Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (Cattedrale Metropolitana di Santa Maria Assunta). W 1995 roku zabytkowe stare miasto w Sienie zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Siena słynie także z organizowanej każdego roku na początku lipca i w połowie sierpnia uroczystości na cześć Matki Boskiej zwanej Il Palio. W czasie jej trwania najbardziej emocjonującym widowiskiem są spektakularne wyścigi konne dokoła placu Campo.

Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (Cattedrale Metropolitana di Santa Maria Assunta) w Sienie wzniesiona została w latach 1215-1264 według projektu włoskiego architekta Nicola Pisano oraz jego syna Giovanniego. Budowla stanowi szczytowe osiągnięcie gotycko-romańskiej architektury we Włoszech w XIII wieku. Świątynia oczarowuje wspaniałą pasiastą (czarno-białą) fasadą, zaś jej wnętrze ozdobione jest potężnymi pasiastymi kolumnami na tle takich samych marmurowych ścian. Jednak wyjątkowość katedry kryje się w posadzce, wyłożonej 56 marmurowymi płytami (graffitto), na których wyryto sceny biblijne i mitologiczne. Sieneńscy artyści tworzyli te płaskorzeźby przez ponad dwieście lat. Z uwagi na ochronę przed zadeptaniem posadzka jest całkowicie odsłonięta jedynie od połowy sierpnia do października. Warto zwrócić uwagę także ośmioboczną ambonę autorstwa Nicoli Pisana. W średniowieczu planowano rozbudować katedrę o nowy transept, lecz epidemia dżumy przerwała rozpoczęte już prace. W nieukończonych murach nowej nawy ma swoją siedzibę obecnie Muzeum Katedralne (Museo dell'Opera Metropolitana), a niedoszła fasada stanowi taras widokowy. Pod absydą katedry znajduje się wybudowane na początku XIV wieku Baptysterium św. Jana (Battistero di San Giovanni). Jego wnętrze posiada sklepienie i trzy nawy a w centralnym punkcie znajduje się XV-wieczna chrzcielnica. W XV wieku wnętrze baptysterium zostało ozdobione freskami.

Pozostałe Zabytki Sieny

• Palazzo Pubblico to jeden z najwspanialszych świeckich budynków we Włoszech. Jego budowa rozpoczęta została pod koniec XIII wieku i ciągnęła się przez blisko sto lat. Charakterystycznym elementem pałacu jest dobudowana w XIV wieku według projektu Lippa Memmiego wysoka i smukła wieża Torre del Mangia. Ma 88 metrów wysokości i wieńczy ją wykonana z białego kamienia dzwonnica.
• Kościół św. Dominika - wzniesiony został w pierwszej połowie XII wieku i reprezentuje styl gotycki. Niegdyś w kościele zwykła się modlić jedna z najsłynniejszych mieszkanek Sieny przyszła święta Katarzyna. Dziś obejrzeć można tu freski przedstawiające różne stany Katarzyny podczas widzeń misyjnych, od omdlenia po ekstazę. W świątyni przechowywana jest także jej zasuszona głowa.
• Sanktuarium dom św. Katarzyny (Santuario Casa di Santa Caterina) - jest to dawny dom św. Katarzyna ze Sieny, w którym obecnie przekształcony został w sanktuarium z pełnym dzieł sztuki oratorium, kościołem oraz ozdobioną freskami celą świętej.
• Bazylika św. Franciszka (Basilica di San Francesco) - wzniesiona została w latach 1228-1255 a swój obecny gotycki kształt uzyskała w czasie ostatniej większej przebudowy jaka przeprowadzona została na przełomie XIV i XV wieku. We wnętrzu świątyni warto zwrócić uwagę na pozostałości fresków Sassetty oraz Sodomy, Ukrzyżowanie autorstwa Pietra Lorenzettiego oraz witraże.
• Fontebranda - jest to ciąż działająca XIII-wieczna fontanna z gotyckimi łukami oraz dachem z blankami zasilana wodą z akweduktów.
• Pałac Arcybiskupi (Palazzo Arcivescovile) - wzniesiony został w latach 1661-1715 z inicjatywy arcybiskupa Ascanio II Piccolominiego (1596-1671). Jego neogotycka fasada nawiązuje swoim wyglądem do średniowiecznych gotyckich budowli w Sienie.
• Twierdza Medyceuszy (Fortezza Medicea) - wzniesiona została w latach 1561-1563 z polecenia księcia Toskanii, Kosmy I.

Muzea w Sienie

• Muzeum Katedralne (Museo dell'Opera Metropolitana) - mieści się w południowej nawie katedry bogatą kolekcję sztuki sakralnej. Jednym z najcenniejszych eksponatów muzeum jest słynny monumentalny poliptyk "Maesta" autorstwa jednego z założycieli sieneńskiej szkoły malarstwa Duccia di Buoninsegni (1260-1318). Zamówiony w 1308 przez radę miejską Sieny po czym został przeniesiony w uroczystej procesji 9 czerwca 1311 z pracowni malarza do katedry sieneńskiej. Dzieło przedstawia Madonnę z dzieciątkiem na tronie z jednej strony, a z drugiej 27 scen z życia Jezusa. Ponadto w muzeum obejrzeć można m.in. płaskorzeźbę przedstawiającą Maryję Dziewicę, św. Antoniego Opata i kardynała autorstwa Jacoba della Querica, relikiwarz z głową św. Galgana, XV-wieczny obraz ołtarzowy oraz liczne posągi wykonane przez Giovanniego Pisana.
• Muzeum Miejskie (Museo Civico) - mieści się w Palazzo Pubblico przy Piazza del Campo i prezentuje eksponaty oraz pamiątki z czasów świetności miasta. Obejrzeć można tu m.in. kolekcję obrazów włoskiego malarstwa, freski autorstwa Ambrogio Lorenzettiego (1290-1348) czy pochodzącą z początku XIV wieku mapę świata autorstwa. Dla zwiedzających udostępnione są także bogato zdobione wnętrza wykończone przez największych artystów szkoły sieneńskiej.
• Narodowe Muzeum Archeologiczne (Museo Archeologico Nazionale) - mieści się w murach średniowiecznego szpitala miejskiego (Complesso museale di Santa Maria della Scala) przy Placu Katedralnym (na przeciwko katedry) i prezentuje bogatą kolekcję artefaktów i przedmiotów jakie udało się odnaleźć w czasie prac archeologicznych prowadzonych na terenie miasta i okolic. Obejrzeć tu można m.in. starożytne sarkofagi, dawną ceramikę oraz narzędzia
• Muzeum Tortur (Museo della Tortura) - znajduje się przy ulicy Chiasso del Bargello 6 i prezentuje ekspozycje przybliżające stosowanie prawa karnego, system wykonywania wyroków oraz metody tortur w starożytności i średniowieczu. Obejrzeć można tu bogatą kolekcję narzędzi do wszelakich tortur, różnego rodzaju gilotyny. łoże sprawiedliwości (ława do rozciągania) czy tzw. żelazną dziewicę (metalowe pudło w kształcie i rozmiarze dopasowanym do ciała ludzkiego, zaopatrzone w żelazne, dwuskrzydłowe drzwi).
• Narodowa Pinacoteca (Pinacoteca nazionale) - jest to galeria sztuki, która mieści się w dwóch zabytkowych pałacach (Palazzo Buonsignori i Palazzo Brigidi) przy ulicy Via San Pietro 29 i prezentuje kolekcję dzieł sztuki szkoły sieneńskiej od XIII do XVII wieku. Obejrzeć można tu obrazy takich malarzy jak m.in. Giovanni di Paolo, Duccio di Buoninsegna, Bernardino Mei, Guido da Siena czy Pietro Lorenzetti.
• Muzeum Historii Naturalnej Akademii Fisiocritici (Museo di storia naturale dell'Accademia dei Fisiocritici) - mieści się na terenie dawnego klasztoru św. Mustiola (Convento di Santa Mustiola) przy Piazzetta Silvio Gigli 2 i prezentuje bogate zbiory z takich dziedzin jak m.in. geologia, botanika, entomologia, mineralogia, paleontologia czy zoologia.

Święta Katarzyna ze Sieny

Ze Sieny pochodzi słynna włoska tercjarka dominikańska, mistyczka i katolicka święta Caterina Benincasa (1347-1380). Urodziła się jako przedostatnie dziecko (z 25 rodzeństwa) Jakuba Benincasy i Lapy Piangenti, córki poety Nuccio Piangentiego. Już w wieku 7 lat prywatnie ślubowała Bogu dziewictwo, a niespełna dziesięć lat później, wbrew woli rodziców, wstąpiła do fraterni świeckiego Zakonu Braci i Sióstr od Pokuty św. Dominika (tercjarzy dominikańskich) przy kościele dominikanów w Sienie. Po złożeniu przyrzeczeń tercjarskich (profesji tercjarskiej) prowadziła w swoim rodzinnym domu ascetyczne, niemal klasztorne życie zgodne z zasadami duchowości dominikańskiej, pomagając jednocześnie biednym, chorym i trędowatym. Mimo że była osobą niepiśmienną, posiadała dużą inteligencję, mądrość oraz charyzmat apostolski. Dzięki tym przymiotom i wewnętrznemu natchnieniu zaangażowała się w sprawy Kościoła oraz w problemy polityczne ówczesnej Europy. Jej priorytetem były działania na rzecz powrotu papieża z Awinionu (z Niewoli awiniońskiej) do Rzymu co w końcu się urzeczywistniło. Katarzyna posiadała charyzmat wypędzania demonów z osób opętanych. W 1375 roku w jednym z kościołów w Pizie otrzymała stygmaty w formie krwawych promieni (nie zaś otwartych ran). Zmarła w Rzymie w wieku zaledwie 33 lat, ofiarowując swoje życie i śmierć za Kościół i papieża.Katarzyna kanonizowana została 14 kwietnia 1461 roku przez papieża Piusa II. W 1970 roku św. Paweł VI ogłosił ją doktorem Kościoła, a św. Jan Paweł II ogłosił ją współpatronką Europy, obok św. Brygidy Szwedzkiej, św. Benedykta z Nursji i św. Cyryla i Metodego.

Ciekawostki

• Do dnia dzisiejszego w Sjenie funkcjonuje najstarszy bank w Europie zwany Monte Paschi di Siena. Założony został w 1472 roku przez zarząd miasta-państwa Siena;
• Każda dzielnica Sieny posiada własne barwy, flagę i herb, który zazwyczaj przedstawia jakieś zwierzę;
• W 1966 Siena jako pierwsze miasto w Europie wprowadziła zakaz ruchu samochodowego w centrum miasta.

Multimedia