Trydent (Trydent) to miasto w północno-wschodnich Włoszech, położone w Alpach Wschodnich nad rzeką Adygą. Jego początki sięgają zamierzchłych czasów starożytnych, kiedy to znajdowała się tu niewielka celtycka osada. Na początku III wieku została ona podbita i zajęta przez Rzymian, który założyli to jedną ze swoich kolonii zwaną Tridentum (nazwa ta związana jest prawdopodobnie od otaczających miasto trzech charakterystycznych szczytów górskich: Bondone, Calisio i Marzola). Po upadku Cesarstwa Rzymskiego miasto dostało się pod panowanie Ostrogotów, a później Longobardów. W połowie X stulecia Trydent został przyłączony do Bawarii, a niespełna wiek później założone zostało tu biskupstwo. W 1363 miasto zostało zajęte przez Habsburgów. W latach 1545-1563 w Trydencie odbył się słynny Sobór trydencki, który był odpowiedzią na narastającą potrzebę reform w Kościele katolickim. Obecnie sobór ten uznawany jest za początek okresu kontrreformacji. W roku 1866 roku miała miejsce nieudana próba włączenia Trydentu do Włoch. Do 1918 roku miasto znajdowało się w granicach Austro-Węgier, kiedy to na podstawie traktatu pokojowego zawartego w Saint-Germain-en-Laye zostało przyłączone do Włoch.
Zwiedzanie
Serce najstarszej części Trydentu stanowi niezwykle malowniczy Plac Katedralny (Piazza del Duomo). W jego północnej części wznosi się wybudowana w 1767 roku okazała Fontanna Neptuna (Fontana del Nettuno). Swego czasu jej budowę uznano za śmiałe posunięcie, które łączyło w sobie przeciwieństwa: górskie miasto z morzem, a także stojącą w bezpośrednim sąsiedztwie katolicką katedrę z wywodzącym się ze starożytnego Rzymu pogańskim bóstwem - Neptunem. Dziś fontanna stanowi jeden z symboli miasta. Północną część placu zamyka okazała romańska Katedra św Wirgiliusza (Cattedrale di San Vigilio) do której od wschodu przylega imponujący Pałac Pretorianów w którym obecnie swoją siedzibę ma Muzeum Diecezjalne. Pozostałe pierzeje rynku okalają piękne XVI-wieczne renesansowe kamienice (Case Cazuffi-Rella), których ściany zdobią kolorowe freski przedstawiające postacie z mitologii. Spacerując po urokliwych uliczkach starego miasta w Trydencie natrafić można na wiele zabytkowych kamieniczek oraz okazałych pałaców. Najciekawsze z nich to m.in. ozdobiony XVII-wiecznym freskami Palazzo Quetta Alberti-Colico, XV-wieczny renesansowy Palazzo Geremia (obecnie siedziba burmistrza), będący niegdyś siedzibą członków możnej rodziny Thun-Hohenstein Palazzo Thun (obecnie siedziba władz miejskich), monumentalny barokowy Palazzo Sardagna czy wzniesiony na początku XVI wieku według projektu Lucio Tosaniego Palazzo Salvadori. Latem otoczony górami Trydent stanowi raj dla miłośników pieszych wędrówek. W zimie zaś miejsce okoliczne stoki Monte Bondone (2180 metrów n.p.m. ) przyciągają narciarzy i snowbordzistów z całego świata. W 2004 roku Trydent otrzymał tytuł Miasta Alpejskiego.
Katedra św Wirgiliusza
Katedra w Trydencie (Duomo di Trento) wybudowana została na przełomie XII i XIII wieku w miejscu wczesnochrześcijańskiej bazyliki w której złożone zostały relikwie obecnego patrona miasta św Wirgiliusza. Żył on w drugiej połowie IV wieku n.e. zajmował się nawracaniem pogan na wiarę a także przypisuje mu się budowę trzydzieści kościołów. Był także autorem żywotów świętych Syzyniusza, Martyriusza i Aleksandra, którzy ponieśli śmierć męczeńską podczas ewangelizacji podległych jego biskupstwu terenów. Każdego roku w dniu 31 stycznia w katedrze uroczyście świętuje się przeniesienie jego relikwii. W 1508 roku w świątyni odbyła się koronacja Maksymiliana I Habsburga na Cesarza, a w latach 1545-1563 obradował tu sobór trydencki. W 1913 roku papież Pius X (1835-1914) podniósł katedrę do rangi bazyliki mniejszej. W wnętrzu świątyni warto zwrócić uwagę na imponujący bogato zdobiony barokowy baldachim (będący kopią baldachimu Berniniego z bazyliki św. Piotra ) oraz XIV wieczne freski. W 1977 roku w podziemiach katedry odkryto średniowieczną kryptę oraz pozostałości wczesnochrześcijańskiej bazyliki.
Pałac Pretorianów
Pałac Pretorianów (Palazzo Pretorio) wzniesiony został w pierwszej połowie XIII wieku z polecenia księcia biskupa Federico Vanga. Główny budynek znajduje się w miejscu, gdzie niegdyś stały dwa kościoły, San Giovanni Battista i San Biagio. Początkowo pałac pełnił rolę siedziby biskupów z Trydentu, a w późniejszym czasie urzędował tu podesta - czyli najwyższy urzędnik o uprawnieniach sądowniczych i wojskowych. Swój obecny kształt budowla uzyskała w czasie ostatniej większej modernizacji jaka przeprowadzona została w drugiej połowie XVII wieku Do pałacu przylega wysoka na przeszło 46 metrów Wieża Miejska (Torre Civica), której początki sięgają XI wieku. W kolejnych wiekach była sukcesywnie powiększana a na jej szczycie campana umieszczono dzwon (campana della Renga), który niegdyś nawoływał do udziału w "arengo", czyli w publicznych zgromadzeniach lub egzekucjach, które wykonywane były na Placu Katedralnym (Piazza Duomo). Obecnie w wieży znajduje się galeria obrazów o tematyce religijnej a sam pałac pełni rolę siedziby Muzeum Diecezjalnego.
Zamek Buonconsiglio
Zamek Buonconsiglio (Castello del Buonconsiglio) to dawna rezydencja biskupów, która usytuowana jest na malowniczym wzgórzu w północno-wschodniej części starego miasta. Warownia wzniesiona została w XIII wieku w miejscu starożytnego rzymskiego obozu warownego. Od początki istnienia aż do końca XVIII wieku zamek pełnił rolę głównej siedziby i rezydencji książąt i biskupów trydenckich. Na przestrzeni wieków zamek był wielokrotnie przebudowywany i powiększany stając się jedną z największych tego typu budowli w regionie. Charakterystycznym elementem twierdzy jet wysoka cylindryczna wieża (Torre di Augusto). Na południowym krańcu całego założenie znajduje się kolejna wieża (Torre Aquila), w której obejrzeć można jedne z najwybitniejszych średniowiecznych gotyckich fresków o tematyce świeckiej. Ich autorstwo przypisuje się nieznanemu Czeskiemu artyście. Obecnie w murach zamku mają swoje siedziby dwa muzea: Museo Provinciale d'Arte oraz Museo del Risorgimento.
Pozostałe Zabytki w Trydencie
- Kościół Matki Bożej Większej (Chiesa di Santa Maria Maggiore) - wzniesiony został w XVI wieku przez Antonia Medaglię na polecenie kardynała Bernardo Clesa. Mimo że, budowla reprezentuje styl renesansowy to można w niej także znaleźć wiele elementów nawiązujących do gotyku. W latach 1562-1563 w świątyni obradował sobór trydencki na którym m.in. stwierdzono konieczność sporządzenia indeksu ksiąg zakazanych oraz postanowiono szereg reform Kościoła.
- Pałac Albere (Palazzo delle Albere) - jest to ufortyfikowana rezydencja mieszkalna, która wzniesiona została w XVI wieku przez członków możnej rodziny Madruzzo. Budowla powstała na planie kwadratu i posiada cztery charakterystyczne narożne kwadratowe 20-metrowe wieże. Całość otoczona została wałem oraz niewielkim parkiem. We wnętrzu zachowały się zabytkowe freski przedstawiające m.in. sceny z życia cesarza Karola V Habsburga (1500-1558). Jak głosi jedna z legend pałac był niegdyś połączony blisko kilometrowym tunelem z katedrą.
- Kościół św. Wawrzyńca (Chiesa di San Lorenzo) - wzniesiony został w latach 1166-1183 przez przybyłych tu z Albino członków Zakonu Benedyktynów. W 1248 roku świątynia przeszła w ręce Dominikanów, którzy przebywali tu aż do kasaty zakonu jaka miała miejsce w 1778 roku. Wtedy też w murach opactwa i kościoła urządzone zostało więzienie oraz szpital wojskowy. W 1933 roku rozebrano zabudowania klasztorne pod budowę nowego domu Gdella Gioventu Italiana del Littorio. Z całego założenia do czasów obecnych zachował się jedynie kościół, który w latach 1995-1998 poddany został gruntownej renowacji. Świątynia reprezentuje styl romański a jej charakterystycznym elementem jest wybudowana pod koniec XVII wieku wysoka dzwonnica.
- Wieża Tromba (Torre della Tromba) - wzniesiona została w XII wieku przez rodzinę Buonmartino. Obecnie w miejscu tym bardzo często organizowane są różnego rodzaju wystawy czy wydarzenia kulturalne.
- Wieża Vanga (Torre Vanga) - jest to dawna brama miejska, która wzniesiona została na początki XIII wieku jako część część dawnych obwarowań miejskich. W XIX wieku w jej murach mieściło się wiezienie a obecnie znajduje się galeria w której prezentowana jest m.in. sztuka nowoczesna.
- Kościół św. Piotra i Pawła (Chiesa dei Santi Pietro e Paolo) - wzniesiony został w XII wieku w miejscu wczesnochrześcijańskiej kaplicy. Na przestrzeni wieków świątynia była kilkukrotnie modernizowana a swój obecny neogotycki kształt uzyskała w czasie ostatniej większej przebudowy jaka przeprowadzona została w latach 1848-1850.
- Mauzoleum Cezara Battisti (Mausoleo di Cesare Battisti) - znajduje się na okolicznym wzgórzu (Doss Trento) i poświęcone jest pochodzącemu z Trydentu włoskiemu politykowi, geografowi i patriocie Cesare Battisti (1875-1916), który na początku I wojny światowej stał się członkiem włoskiej irredenty (radykalnego włoskiego ruchu politycznego głoszącego konieczność zjednoczenia wszystkich ziem zamieszkanych przez Włochów). Monument składa się z 16 marmurowych kolumn o wysokości 14 metrów, które usytuowane są na okrągłej podstawie. W sąsiedztwie mauzoleum znajdują się pozostałości pochodzącego z IV wieku n.e. wczesnochrześcijańskiego kościoła.
- Pomnik Dantego (Monumento a Dante) - wzniesiony został w 1896 roku dla podkreślenia włoskiego charakteru miasta w przeciwieństwie do pomnika średniowiecznego kantora Walthera von der Vogelweide w pobliskim Bolzano. W owym czasie miasto stanowiło część Tyrolu wchodzącego w skład Monarchii Austro-Węgierskiej.
Muzea w Trydencie
- Muzeum Diecezjalne (Museo Diocesano Tridentino) - mieści się w Pałacu Pretorianów (Palazzo Pretorio) przy Piazza del Duomo 18 i prezentuje bogate zbiory sztuki sakralnej pochodzącej m.in. ze skarbca katedralnego oraz trydenckich kościołów. Placówka założona została w 1903 roku w celu ochrony dziedzictwa kulturowego oraz artystycznego regionu kościelnego Triveneto. Początkowo zbiory przechowywane były w Seminarium Duchowym a do obecnej siedziby przeniesiono je w 1963 roku (w 400. rocznicę soboru trydenckiego). W muzeum obejrzeć można m.in. liczne obrazy przedstawiające sobór trydencki, pozostałości drewnianych ołtarzy z okresu od XV do XVI wieku, dawne przedmioty liturgiczne, relikwiarze oraz bogatą kolekcję XVI-wiecznych gobelinów.
- Muzeum Aeronautyki Gianniego Caproniego (Gianni Caproni Museum of Aeronautics) - znajduje się przy ulicy Via Lidorno 3 i prezentuje imponującą kolekcję historycznych samolotów oraz dawnych szkoleniowych maszyn lotniczych. Placówka założona została w 1927 roku przez Gianniego Caproniego - urodzonego w Trydencie włoskiego pioniera lotnictwa, konstruktora samolotów oraz założyciela zakładów produkujących samoloty Societa Italiana Caproni. W muzeum obejrzeć można m.in. włoski dwupłatowiec Breda Ba.19, kadłub pochodzącego z 1918 roku samolotu Fokker D.VIII, niemiecki dwupłatowiec Bücker Bü 131 Jungmann, włoski myśliwiec z czasów I wojny światowej Ansaldo A.1 Balilla, jednopłatowiec AVIA FL.3, samolot szkoleniowy Caproni Ca.100 czy amerykański jednosilnikowy, dwumiejscowy samolot treningowy North American T-6 Texan. Na zewnątrz muzeum obejrzeć można także skierowany w kierunku nieba amerykański naddźwiękowy samolot myśliwski zdolny do osiągania wysokich prędkości w locie poziomym i podczas wznoszenia Lockheed F-104 Starfighter.
- Muzuem Historyczne Trydentu (Fondazione Museo Storico del Trentino) - znajduje się przy ulicy Via Tommaso Gar 29 i zajmuje się dokumentowaniem oraz prezentowaniem eksponatów związanych z historią miasta i regionu. Placówka założona została w 1923 roku a w swych zbiorach posiada eksponaty z okresu od epoki napoleońskiej aż po czasy obecne. Część ekspozycji urządzona została w dawnych tunelach drogowych.
- Galeria Miejska Trydentu (Galleria Civica di Trento MART) - znajduje się przy ulicy Via Rodolfo Belenzani 44 i prezentuje głównie sztukę nowoczesną. Placówka stanowi jeden z oddziałów Muzeum Sztuki Nowoczesnej Trydentu i Rovereto. (Museo d'arte moderna e contemporanea di Trento e Rovereto)
- Narodowe Muzeum Historii Alpini (Museo Nazionale Storico degli Alpini) - znajduje się na okolicznym wzgórzu (Doss Trento) przy ulicy Via Brescia 1 i prezentuje ekspozycje przybliżające historię włoskiego korpusu wojskowego Alpini. Placówka założona została w 1958 roku z inicjatywy członków Legionu Trentino (stowarzyszenia zrzeszającego ochotników I wojny światowej). W muzeum obejrzeć można m.in. kolekcję dawnych mundurów oraz bogatą broni w jaką wyposażeni byli włoscy strzelcy alpejscy (Alpini) w czasie zarówno pierwszej jak i drugiej wojny światowej.
- Muzeum Nauki (Museo delle Scienze MUSE) - mieści się w nowoczesnym gmachu przy ulicy Corso del Lavoro e della Scienza 3 (w sąsiedztwie Pałacu Albere) i prezentuje ekspozycje wprowadzające odwiedzających w ekscytujący świat przyrody oraz nauki. Na blisko 19 tysiącach metrów kwadratowych (podzielonych na 6 pięter) obejrzeć można m.in. szkielety żyjących na terenie Alp dinozaurów, szczątki prymitywnych alpejskich ssaków, akwarium z rybami tropikalnymi czy szkielet wieloryba. Placówka regularnie organizuje także wystawy czasowe.
Ciekawostki
- Przez blisko 20 lat w mieście mieszkał jako biskup trydencki książę z mazowieckiej linii Piastów - Aleksander Mazowiecki (1400-1444).
