Ananuri to średniowieczna twierdza we wschodniej Gruzji, położona w dolinie rzeki Aragwi na zachodnim brzegu turkusowych wód Zbiornika Żinwalskiego (sztuczne jezioro zaporowe). Jej początki sięgają XIII wieku, kiedy to z inicjatywy członków możnej rodziny Aragwi powstały tu pierwsze umocnienia. W kolejnych stuleciach były one sukcesywnie powiększane i rozbudowywane. Twierdza była też świadkiem wielu potyczek i bitew. Praktycznie do końca XVII wieku Ananuri oraz okoliczne ziemie pozostawały w rękach książąt Aragwi-Eristawi. Definitywny koniec ich przypadł na rok 1739, kiedy to Eristawi Szansze z Kasani rozkazał podpalić Ananuri i wymordować całą dynastię. W późniejszych latach lokalna ludność dokonywała jeszcze paru buntów przeciwko zmieniającym się władcom. W swoim obecnym kształcie warownia powstała na przełomie XVI i XVII wieku. Z tego okresu pochodzi też największa budowla całego kompleksu, czyli wieża Sheupovari (Niezwyciężona). Cały kompleks otoczony jest wysokim murem obronnym. Wewnątrz znajdują się się dwie świątynie (bazylika pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny), dzwonnica oraz siedmio-kondygnacyjna wieża Sheupovari. Niegdyś łączyła w sobie funkcje obronne, mieszkalne i obserwacyjne. W przeciwieństwie do pozostałych wież kompleksu nie wzniesiona została na planie koła, ale kwadratu. Serce Ananuri stanowi okazała bazylika Sioni, czyli świątynia pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Na każdej stronie elewacji znajduje się duży rzeźbiony krzyż, przymocowany bezpośrednio do ciosanych kamiennych ścian. We wnętrzu bazyliki obejrzeć można m.in. imponujące freski.
Legenda
Z nazwą twierdzy związana jest jedna z miejscowych legend. Opowiada ona historię pewnej młodej dzielnej kobiety zwanej Ana, która była torturowana przez Tatarów. Chcieli dowiedzieć się od niej którędy do zamku prowadzi tajemne przejście przez które obrońcom dostarczane było zaopatrzenie i prowiant. Po wielodniowych torturach Ana została ostatecznie zabita zabierając do grobu informację o tunelu. Gruzini z szacunku do niej postanowili twierdzę nazwać ją imieniem. Jako, że Ana pochodziła z Nuri to forteca została nazwana Ananuri.
