Turyn to miasto w północno-zachodnich Włoszech, położone na przedgórzu Alp Zachodnich przy ujściu rzeki Dora Riparia do Padu. Jego historia sięga III wieku p.n.e. kiedy to znajdowała się tu osada liguryjskiego plemienia Taurynów. W późniejszym czasie została ona podbita i zajęta przez Rzymian. W kolejnych wiekach miasto pozostawało niezbyt ważną placówką wojskową Cesarstwa. Ożywienie gospodarcze nastąpiło dopiero w połowie VI wieku, kiedy Turyn stał się jednym z ważniejszych ośrodków księstwa longobardzkiego. Na dynamiczny rozwój wpływało głownie korzystne położenie w sąsiedztwie dwóch alpejskich dolin (Valle di Susa i Valle d'Aosta), przez które wiodły ważne szlaki handlowe łączące Francję ze Szwajcarią. Znaczenie miasta wzrosło dopiero w połowie XVI wieku, kiedy to książęta sabaudzcy ze starej dynastii frankijsko-włoskiej założyli w Turynie dwór królewski. Wkrótce potem miasto stało się stolicą regionu co zapoczątkowało jego największy rozkwit. Sprowadzeni przez Sabaudów wybitni barokowi architekci (m.in. Guarino Guarini czy Filippo Juvaze) przebudowali Turyn tak, że śmiało mógł architektonicznie rywalizować z takimi ośrodkami jak Wiedeń czy Paryż. Pierwszą ważną zmianą było rozpoczęcie w 1620 roku budowa nowej dzielnicy Contrada Nuova, której centrum znalazło się na Via Roma. Później zaś wytyczono Piazza San Carlo, który po dziś dzień stanowi wizytówkę Turynu i główny ośrodek życia towarzyskiego. Turyn, wraz z Piemontem, odegrał także znaczącą rolę w procesie jednoczenia Włoch. W latach 1861-1865 miasto pełniło rolę stolicy nowo powstałego państwa, a później aż do XX wieku uchodziło za nieformalną stolicę elit i najważniejszy ośrodek kulturalny w kraju.
Zwiedzanie
Jednym z najbardziej znanych i rozpoznawalnych zabytków Turynu jest monumentalny budynek Mole Antonelliana. Jego budowa rozpoczęta została w 1862 roku z inicjatywy starszyzny żydowskiej, która zapragnęła mieć w mieście wysoki i ekstrawagancki budynek pełniący rolę synagogi. Projekt okazał się na tyle duży i kosztowny, że po 10 latach z braku funduszy został przerwany. Budowla została jednak dokończona dzięki wsparciu rady miasta. Ostatecznie powstała tu imponująca przeszło 167 metrowa wieża, która w owym czasie stała się najwyższym budynkiem w Europie wykonanym z cegieł i żelaza. Obecnie w Mole Antonelliana znajduje się siedziba niezwykle interesującego Narodowego Muzeum Kinematografii (Museo Nazionale del Cinema). Innym ważnym zabytkiem Turynu jest XV wieczna renesansowa katedra św. Jana Chrzciciela. To właśnie w jej wnętrzu przechowywana jest jedna z najbardziej znanych i cenionych relikwii świata chrześcijańskiego. Jest nią słynny Całun Turyński, którym Józef z Arymatei miał owinąć ciało Chrystusa po zdjęciu z krzyża. Relikwia ta spoczywa w surowej, słabo oświetlonej gablocie i publiczne ma być pokazana w 2025 roku (wcześniej pokazywano go w 1998 i 2000 roku). Pozostałe ważne zabytki Turynu to m.in. barokowy pałac Palazzo Carignano ze słynnym muzeum Museo Egizio (ustępujące jedynie muzeum w Kairze), znajdująca się na przedmieściach miasta okazała XVIII wieczna barokowa Bazylika Superga, oraz liczne pałace.
Ciekawostki
- Nazwa miasta pochodzi prawdopodobnie od indoaryjskiego słowa Taur oznaczającego górę. Jednak najczęściej wiązana jest z legendą o pewnym byku (taurus), który pokonał mieszkającego tu niegdyś mitycznego smoka;
- W Turynie urodził się wybitny włosko-francuski uczony, matematyk, fizyk matematyczny i astronom teoretyczny Joseph Louis Lagrange (1736-1813);
- W 1899 roku rodzina Agnelli założyła w Turynie słynna fabrykę samochodów Fiat (Fabbrica Italiana Automobili Torino), która przez cały XX wiek powodowała, że miasto stanowiło jeden z najważniejszych ośrodków przemysłowych Włoch;
- Patronem Turynu jest św. Jan Chrzciciel, którego święto obchodzone jest 24 czerwca.
