Bunkier w Konewce

Konewka to niewielka miejscowość w centralnej Polsce, położona około 10 km w kierunku wschodnim od Tomaszowa Mazowieckiego. Tym co przyciąga tu turystów oraz miłośników fortyfikacji jest usytuowany na terenie lasów Spalskiego Parku Krajobrazowego dawny bunkier kolejowy. Budowa schronów w Konewce i Jeleniu była następstwem utworzenia pod koniec 1939 roku w pobliskiej Spale siedziby ważnego niemieckiego ośrodka dowodzenia Ober-Ost (Oberbefehlhaber der Ost) skąd niemieccy dowódcy bezpiecznie mogli by dowodzić rozwinięciem operacji wojskowych na wschodzie. Miejsca do budowy ufortyfikowanych stanowisk dowodzenia wytyczono we wsiach Konewka i Jeleń. W Konewce oddalonej 4 kilometry od Spały pod budowę wybrano dużą leśną polanę, pozostałą po masowym wyrębie lasów jeszcze w czasie I wojny światowej. Do czerwca 1941 roku powstały tu dwa kompleksy żelbetowych schronów. Ich obiektami miały być potężne schrony kolejowe, mogące pomieścić całe składy pociągów sztabowych, których kilkanaście Niemcy wykorzystywali od początku wojny jako ruchome ośrodki dowodzenia dla sztabów wojskowych, a także dla najwyższych dostojników III Rzeszy z Adolfem Hitlerem na czele. W połowie 1944 roku wobec zagrożenia alianckimi nalotami, schrony w Jeleniu i Konewce posłużyły jako magazyny i zakłady remontowe odzyskujące części z uszkodzonych silników lotniczych należące do tomaszowskiej filii firmy Daimler-Benz Flugmotorenwerke. W styczniu 1945 roku Niemcy bez walki opuścili Konewkę. Schron zaminowano wykorzystując do tego celu tutaj zmagazynowane bomby. Obiektów jednak nie wysadzono, nie zdążono też wywieźć pozostałego tu wyposażenia. Po wojnie bunkry rozminowano i utworzono magazyn "Centrali Rybnej", który funkcjonował aż do 1990 roku. Obecnie na terenie kompleksu znajduje się utworzona w 2005 roku trasa turystyczna "Bunkier w Konewce". Główny obiekt kompleksu w Konewce - żelbetowy bunkier - schron, ma blisko 380 metrów długości i przekrój ostrołuku mającego przy podstawie szerokość 15 i wysokość 9 metrów. We wnętrzu między betonowymi peronami biegnie tor umożliwiający wjazd całego składu pociągu. Wzdłuż głównego tunelu biegnie korytarz boczny, podzielony drzwiami gazoszczelnymi na ciąg niewielkich pomieszczeń. Obok schronu kolejowego zbudowano zespół schronów technicznych mieszczących kotłownię, urządzenia wentylacyjne i siłownię elektryczną. Obiekty te łączyły ze schronem kolejowym trzy podziemne kanały techniczne. W skład kompleksu wchodziły również schrony mieszczące: stację pomp i uzdatniania wody, zbiornik i chłodnicę wody technologicznej. Dla zwiedzających udostępniony jest cały schron kolejowy w którym obejrzeć można m.in. schrony techniczne, liczne pojazdy wojskowe, modele schronów oraz niemieckich pociągów wojskowych. Dodatkowo każdego roku organizowane sa także wystawy tematycznie związane z II wojną światową.