Wrocław - Polska - Przewodnik Turystyczny

Wrocław - panorama

Wrocław to miasto w południowo-zachodniej Polsce, położone na Nizinie Śląskiej nad rzekąOdrą i czterema jej dopływami. Jest to historyczna stolica Śląska o niezwykle burzliwej i bogatej historii. Jak wykazały badania archeologiczne już w czasach antycznych w miejscu obecnego miasta istniała niewielka osada o nazwie Budorigum. Została ona odwzorowana na antycznej mapie Klaudiusza Ptolemeusza pochodzącej z 142–147 roku n.e. Jednak pierwsza piastowska osada powstała na wrocławskim Ostrowie Tumskim (który w owym czasie stanowił osobną wyspę), dopiero w X wieku. Wkrótce potem na zjeździe gnieźnieńskim cesarz Otton III (980-1002) wraz Bolesławem Chrobrym (967-1025) ustanowili biskupstwo wrocławskie podporządkowane arcybiskupstwu w Gnieźnie. Wtedy też w miejscu starej drewnianej kaplicy rozpoczęta została budowa katedry. Niespełna wiek później wybudowano tu pierwszy zamek a osada zyskała status kasztelanii. W 1241 roku, w obawie przed najazdem mongolskim, miasto zostało opuszczone przez mieszkańców, a następnie spalone ze względów strategicznych. Zamek wrocławski, w którym bronił się Henryk II Pobożny, pozostał jednak niezdobyty. Wierzono, że stało się tak dzięki cudownemu zjawisku, które ukazało się na niebie powodując odstąpienie Mongołów od oblężenia. W 1335 roku po śmierci Henryka VI Dobrego Wrocław dostał się pod panowanie Luksemburgów. Oznaczało to włączenie miasta razem z całym Śląskiem do Świętego Cesarstwa Rzymskiego (Narodu Niemieckiego), co potwierdził 7 kwietnia 1348 roku cesarz Karol IV. W 1526 roku Wrocław wraz z resztą księstw śląskich stał się częścią Monarchii Habsburskiej, a w 1741 roku podczas wojen śląskich miasto, wraz z większością Śląska zostało zdobyte przez króla Fryderyka II i stało się częścią Prus. Na początku XIX wieku Wrocław został najechany i po miesięcznym oblężeniu został zdobyty przez wojska napoleońskie. Wtedy to utworzono tu punkt rekrutacyjny polskich legionów, których liczbę określa się na 8400 rekrutów. Przez blisko rok czasu miasto pozostawało pod zwierzchnictwem Francji, po czym ponownie wróciło we władanie Prus. Tragiczny okres w dziejach Wrocławia miał miejsce pod koniec II wojny światowej, kiedy to miasto ogłoszone zostało twierdzą (Festung Breslau) i otrzymało rozkaz bronienia się do ostatniego żołnierza. Na początku kwietnia 1944 roku 750 samolotów radzieckich rozpoczęło masowe bombardowania w wyniku których uszkodzeniu lub całkowitemu zniszczeniu uległo blisko 70% zabudowy miejskiej. Po wojnie miasto wraz z całym Śląskiem miasto zostało przekazane Polsce. Niemieccy mieszkańcy Wrocławia zostali przesiedleni do radzieckiej strefy okupacyjnej w Niemczech, a do miasta zaczęła napływać ludność polska, głównie z centralnej Polski oraz wysiedleni mieszkańcy Kresów Wschodnich przedwojennej Polski. Wtedy też przystąpiono do odbudowy. Obecnie jest to trzecie (po Warszawie i Krakowie) pod względem liczby ludności miasto w Polsce, które zamieszkuje przeszło 674 tysiące ludzi.

Zwiedzanie

Mimo wielu zniszczeń wojennych we Wrocławiu zachowało się wiele zabytkowych budowli. W czasie odbudowy z uwagi na względy ideologiczne położono nacisk na zachowanie obiektów pochodzących z epoki gotyku, a zatem z czasów rządów piastowskich. Wiele bardziej uszkodzonych, lecz nowszych obiektów rozebrano, aby pozyskać cegłę. Zespół historycznego centrum obejmuje Ostrów Tumski, Stare Miasto, Nowe Miasto oraz kilka okolicznych wysp odrzańskich. Serce najstarszej części miasta stanowi rozległy Rynek Główny w którego południowo-wschodnim narożu bloku śródrynkowego (tretu) znajduje się przepiękny bogato zdobiony późnogotycki budynek Starego Ratusza. Przed budynkiem znajduje się XV-wieczny pręgierz na którym niegdyś przeprowadzane zostawały publiczne egzekucje. Na jego szczycie znajduje się figurka kata z mieczem i pękiem rózg. Ostatnia publiczna egzekucja pod pręgierzem odbyła się w połowie XVIII wieku, a kara chłosty pod koniec XIX stulecia. Przy południowej pierzei rynku znajduje się przewieziony po II wojnie światowej z Lwowa pomnik Aleksandra Fredry. Ustawiono go na cokole gdzie przed wojną stał pomnik króla Prus Fryderyka Wilhelma III. Kierując się dalej na południowy-zachód dojdziemy wytyczonego już w 1242 roku Placu Solnego. W przeciwieństwie do Rynku Głównego jego przestrzeń jest niezabudowana. Niegdyś plac pełnił funkcję rynku pomocniczego gdzie handlowano m.in. solą sprowadzaną z Wieliczki (stąd jego nazwa). Dziś funkcjonuje tu targ kwiatowy. Pod placem Solnym znajduje się powstały w czasie II wojny światowej schron o powierzchni 200 m2 mogący pomieścić 300 osób. Udając się z Rynku Głównego na północy-wschód dojedziemy do znajdującej się na Odrze Wyspy Piaskowej przez którą dostać się można na Ostrów Tumski. Jest to najstarsza, zabytkowa część Wrocławia gdzie znajduje się Archikatedra wrocławska, późnoromański kościół św. Idziego, XIII-wieczna kolegiata Świętego Krzyża i św. Bartłomieja. kościół św. Marcina, pomnik św. Jana Nepomucena oraz pozostałości książęcego zamku Piastów Śląskich. Do Ostrowa Tumskiego przylega założony w 1811 roku Ogród Botaniczny Uniwersytetu Wrocławskiego w którym obejrzeć można blisko 12 tysięcy roślin i ich odmian, w tym rośliny górskie, skalne, wodne, błotne, a nawet tropikalne i subtropikalne. Przy Ogrodzie działa także założone w tym samym okresie Muzeum Przyrodnicze. Zwiedzając stare miasto warto wybrać się do Dzielnicy Czterech Świątyńgdzie w bliskim sąsiedztwie znajdują się cztery świątynie różnych wyznań: rzymskokatolicki kościół św. Antoniego z Padwy, prawosławny sobór Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy, ewangelicko-augsburski kościół Opatrzności Bożej oraz synagoga Pod Białym Bocianem.

Wrocław - Katedra

Stary Ratusz

Wrocławski budynek Starego Ratusza uznawany z najpiękniejszych zabytków gotyckiej architektury mieszczańskiej w Polsce. Jego budowa rozpoczęta została w XIII wieku i trwała przez blisko 250 lat. Powstała wówczas dwukondygnacyjna, podpiwniczona budowla na planie wydłużonego prostokąta z wieżą (o łącznej wysokości 66 metrów) i kilkoma przybudówkami. W 1367 roku na wieży założony pierwszy w Polsce zegar mechaniczny posiadający 24-godzinną tarczę, a 1510 roku elewacja budynku otynkowano i pokryto dekoracją malarską. Na piętrze znajduje się bogato zdobiony wykusz kaplicy a balustrady schodów wejścia wschodniego zakończone są płaskorzeźbionymi płytami z alegorycznym przedstawieniem symboli władzy miejskiej. We wnętrzach ratusza znajduje się wiele reprezentacyjnych sal z których na uwagę zasługują: Sala Wielka, Sala Sądowa, Sala Książęca, Izba Rady i Ławy, a także kaplica z ołtarzem. Sala Wielka, o powierzchni ponad 650 metrów kwadratowych, do dziś uchodzi za najbardziej reprezentacyjne wnętrze na Śląsku. W 1273 roku w podziemiach ratusza założona została pijalnia piwa, zwana Piwnicą Świdnicką, która działa do dziś. Swoją nazwę zawdzięcza miastu Świdnica, skąd sprowadzano tu złocisty napój. Przez stulecia miejsce to stanowiło jeden najpopularniejszych lokali wrocławskich, a jego sława wykraczała daleko poza Śląsk. Jednym z symboli piwnicy stała się handlarka Amalie Renner, która niegdyś sprzedawała bywalcom restauracji słodycze i zabawki. Jej wizerunek znajduje się na kracie z bramy prowadzącej do piwnicy. W murach Ratusza ma także swoją siedzibę Muzeum Sztuki Mieszczańskiej (oddział wrocławskiego Muzeum Miejskiego) w którym obejrzeć można n.in. arcydzieła wrocławskiego złotnictwa z XVII-XIX wieku oraz galerię znanych Wrocławian.

Wrocław - Stary Ratusz

Archikatedra św. Jana Chrzciciela

Pierwsza katedra na wrocławskim Ostrowie Tumskim wzniesiona została już na przełomie X i XI wieku. Powstała ona w miejscu starego drewnianego przedromańskiego kościoła. Za fundatora katedry uznaje się księcia Bolesława Chrobrego (967-1025), dzięki którego staraniom erygowano diecezję wrocławską. Na przestrzeni wieków świątynia była wielokrotnie rozbudowywana i przebudowywana. Obecna gotycka budowla jest czwartą w tej lokalizacji, która powstała na przełomie XIII i XIV wieku. Wiosną 1945 roku, podczas zaciętych walk o miasto, katedra została dotkliwie zniszczona. Zrujnowane zostały wówczas hełmy, dachy, sklepienia głównej nawy, spłonęły organy i część malowideł. Jej odbudowa ciągnęła się przez wiele lat. Dzisiaj świątynia pełni funkcję "matki kościołów" Dolnego Śląska. W 2019 roku swoje miejsce wrócił także zrekonstruowany manierystyczny srebrny ołtarz ufundowany przez biskupa Andreasa Jerina w 1591 roku. W owym czasie jego budowa kosztowała 10 tysięcy talarów, czyli niemal tyle co budowa średniej wielkości miasta. We wnętrzu świątyni znajdują się także liczne kaplice oraz nagrobki śląskich władców i duchownych.

Wrocław - Archikatedra św. Jana Chrzciciela

Pozostałe Zabytki Wrocławia

Bazylika św. Elżbiety - jest to gotycki kościół przy północno-zachodnim narożniku wrocławskiego rynku. Jego początki sięgają pierwszej połowy XIII wieku, kiedy to wzniesiono tu pierwszą ceglano-kamienną świątynię w stylu romańskim. W 1253 roku książę wrocławski Henryk III Biały przekazał kościół członkom Zakonu Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą. Na początku XIV stulecia stara świątynia zastąpiona została nową trójnawową bazyliką ufundowaną przez Bolesława III Rozrzutnego. Jeszcze w tym samym wieku do północnej elewacji bazyliki dobudowana została dwupoziomowa kaplica o pierwotnym wezwaniu Trójcy Świętej i Marii Panny (obecnie Kaplica Smedchina). W 1525 kościół św. Elżbiety stał się oficjalnie kościołem ewangelickim. Na przestrzeni wieków świątynia była kilkukrotnie przebudowywana i modernizowana. II wojnę światową kościół przetrwał bez większych uszkodzeń. Po wojnie świątynia przez jakiś czas służyła polskiej parafii ewangelicko-augsburskiej, ale już pod koniec 1946 roku została odebrana ewangelikom przez władze komunistyczne i przekazana katolickiemu ordynariatowi polowemu, uzyskując status kościoła garnizonowego. Charakterystycznym elementem świątyni jest przeszło 91 metrowa wieża na której szczycie znajduje się taras widokowy.
Kościół św. Idziego - jest to późnoromańska świątynia, która wzniesiona została na Ostrowie Tumskim w pierwszej połowie XIII wieku. Należy on do charakterystycznego dla średniowiecznego Wrocławia typu kościołów jedno-filarowych. Jego sklepienie wsparte jest pojedynczym filarem, a arkada z cegieł łączy kościół z XVI-wieczną kapitułą w stylu późnego gotyku, tworząc tzw. "Bramę Kluskową". Jest to jeden z nielicznych w pełni zachowanych średniowiecznych budynków Wrocławia, a zarazem najstarszy czynny do dziś kościół w mieście. W jego murach funkcjonuje dziś Muzeum Archidiecezjalne.
Kolegiata Świętego Krzyża i św. Bartłomieja - jest to gotycka świątynia, która wybudowana została w drugiej połowie XIII wieku na Ostrowie Tumskim. Jej fundatorem był książę wrocławski Henryk IV Prawy zwany Probusem (1258-1290). Na przestrzeni wieków kolegiata była kilkukrotnie przebudowywana i modernizowana. W latach 1672 i 1723 zbarokizowano wnętrze, wprowadzając nowe ołtarze, a przede wszystkim emporę organową w wąskim zachodnim przęśle górnego kościoła. W 1732 roku przed świątynią ustawiono barokowy pomnik św. Jana Nepomucena wykonany przez wrocławskiego rzeźbiarza Jana Jerzego Urbańskiego. Kościół ma 66 metrów długości, 44 metry szerokości oraz dwie wieże z których tylko jedna (południowa) została ukończona.
Nowy Ratusz - wzniesiony został w latach 1860-1864 w bloku śródrynkowym Rynku Głównego według projektu pruskiego architekta Friedricha Augusta Stülera (1800-1865). Jest to trój-kondygnacyjna, podpiwniczona i nakryta dwuspadowym dachem budowla reprezentująca styl historyzmu. Obecnie w budynku znajduje się siedziba prezydenta oraz rady miejskiej Wrocławia. W podziemiach zaś funkcjonuje Browar Spiż.
Katedra św. Marii Magdaleny - jest to gotycka świątynia, której początki sięgają końca XI stulecia. Wtedy to wybudowano tu niewielki kościółek, który w 1226 roku przekazany został dominikanom. W 1241 roku został on doszczętnie zniszczona w czasie jednego z mongolskich najazdów. Wkrótce potem rozpoczęta została budowa nowego kościoła, który swoją obecną formę uzyskała w połowie XIV wieku. W 1523 roku znany teolog luterański Johannes Hess wygłosił w świątyni pierwsze na Śląsku kazanie ewangelickie i mimo sprzeciwu kapituły katedralnej wkrótce został tu proboszczem. W czasie II wojny światowej katedra została dotkliwie zniszczona. Zawaliła się wówczas jedna z wież niszcząc mostek między wieżami, ścianę szczytową oraz portal główny z cennymi rzeźbami. Po wojnie świątynia została odbudowana i przekazana Kościołowi Polskokatolickiemuambonę.
Hotel Monopol - to zabytkowy hotel, który wzniesiony został pod konie XIX wieku w miejscu dawnego cmentarza należącego do kościoła klasztornego pod wezwaniem św. Stanisława, św. Doroty i św. Wacława. Gmach reprezentuje styl Art Nouveau. W obiekcie bardzo często zatrzymują się gwiazdy kina, sztuki i muzyki.
Kościół św. Marcina to niewielki gotycki kościółek, który znajduje się na Ostrowie Tumskim. Stanowi on jedyną ocalałą część większego kompleksu zamkowego jaki założony został tu jeszcze w czasach piastowskich. Świątynia została dotkliwie zniszczona w czasie II wojny światowej. Po wojnie kościół odbudowano w mocno zmienionej formie. W pobliżu świątyni znajduje się pomnik papieża św. Jana XXIII.
Gmach Główny Uniwersytetu Wrocławskiego - to zabytkowy budynek przy placu Uniwersyteckim, który wzniesiony został w latach 1728-1739 w miejscu zburzonego dużo wcześniej średniowiecznego zamku piastowskiego. Mimo, że nie udało się w pełni zrealizować planu (miał powstać 200 metrowy budynek z trzema wieżami) to w skrzydle zachodnim powstał ciąg reprezentacyjnych sal i audytoriów o bardzo bogatym wystroju barokowym. Do najciekawszych z nich należą m.in. sala teatralna sala teatralna Auditorium Comicum, barokowe Oratorium Muzyczne oraz bogato zdobiona reprezentacyjna Aula Leopoldina. W tej ostatniej zgromadzono część zbiorów Muzeum Uniwersyteckiego. Tutaj też organizowane są główne uroczystości uczelni jak m.in. immatrykulacja (akt przyjęcia w poczet studentów uczelni).
Hala Stulecia - wybudowana została na początku XX wieku na terenie Parku Szczytnickiego z przeznaczeniem na organizację widowisk i zawodów sportowych. Jej powstanie związane było z setną rocznicą wydania we Wrocławiu przez Fryderyka Wilhelma III odezwy Do mojego ludu (An Mein Volk) z 17 marca 1813 roku, wzywającej do powszechnego oporu przeciwko Napoleonowi Bonaparte. Halę wykonano w konstrukcji żelbetowej, a jej bryła wyróżnia się monumentalną kopułą, która w chwili powstania była największą na świecie. Budowla ma 42 metry wysokości, a nakrywająca ją kopuła 67 metrów średnicy. Wyjątkowa architektura obiektu sprawiła, że w 2006 roku hala została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W 1948 roku (z okazji Wystawy Ziem Odzyskanych) w sąsiedztwie Hali Stulecia wybudowana została stalowa Iglica. W momencie powstania miała ona 106 metrów wysokości, jednak w 1964 roku w czasie prac konserwatorskich została ona ostatecznie skrócona do 90 metrów.

Wrocław

Muzea we Wrocławiu

Muzeum Narodowe - mieści się w wybudowanym w latach 1883-1886 neorenesansowym gmachu przy placu Powstańców Warszawy 5 i prezentuje przede wszystkim malarstwo oraz rzeźbę. Trzon kolekcji tworzą eksponaty pochodzące głównie z obszaru Wrocławia i Dolnego Śląska, a znaczna część z nich pochodzi ze zbiorów dawnych muzeów niemieckich. Obejrzeć tu można m.in. bogate zbiory gotyckiej sztuki sakralnej przeniesione tu ze śląskich kościołów, kolekcję śląskiej rzeźby kamiennej z XII-XVI wieku czy galerię XVI- i XVII-wiecznych epitafiów renesansowych, manierystycznych i barokowych. W placówce zgromadzono także przeszło 200 obrazów powstałych od renesansu po pierwszą połowę XX wieku. Przy wejściu głównym do gmachu ustawiono brązowe posągi przedstawiające dwóch wielkich artystów renesansu Albrechta Dürera i Michała Anioła dłuta Augusta Hertla.
Muzeum Etnograficzne - mieści się w dawnym XVIII-wiecznym letnim pałacu biskupów przy ulicy Traugutta 111/113 i prezentuje głównie sztukę ludową Dolnego Śląska z XVII-XXI wieku. Placówka założona została w 1954 roku i obecnie stanowi jeden z oddziałów Muzeum Narodowego. Wystawa stała "Dolnoślązacy. Pamięć, kultura, tożsamość" składa się z dwóch części. Pierwsza poświęcona jest kulturze i historii ludności, która zamieszkiwała tereny Dolnego Śląska przed 1945 rokiem. Druga zaś obrazuje powojenne losy osadników, którzy przybyli tu z różnych stron. Obejrzeć można tu m.in. wnętrze dawnej izby, kolekcję strojów ludowych, malowane na szkle obrazy z maryjnymi wizerunkami ze śląskich miejscowości pielgrzymkowych czy obrazy haftowane na tekturowej kanwie. Placówka regularnie organizuje także wystawy czasowe.
Panorama Racławicka - znajduje się przy ulicy Jana Ewangelisty Purkyniego 11 i prezentuje cykloramiczny obraz Bitwa pod Racławicami namalowany w latach 1893-1894 przez zespół malarzy pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka. Obraz ma wymiary 15 na 114 metrów i przedstawia zwycięstwo wojsk polskich pod dowództwem generała Tadeusza Kościuszki nad wojskami rosyjskimi pod dowództwem generała Aleksandra Tormasowa. Dzieło stworzone zostało w 1893 roku we Lwowie i prezentowane było w rotundzie na terenie Parku Stryjskiego. Po wojnie obraz przewieziony został do Wrocławia gdzie przeleżał aż do 1985 roku, kiedy to został udostępniony dla szerszej publiczności.
Pawilon Czterech Kopuł - jest to dawny pawilon wystawowy, który wybudowany został na początku XX wieku na terenach wystawowych we wschodniej części Wrocławia. Budowla znajduje się przy ulicy Wystawowej 1 i obecnie stanowi jedną z siedzib Muzeum Narodowego. W placówce prezentowana jest m.in. kolekcja sztuki polskiej przełomu XX i XXI wieku.
Muzeum Architektury - znajduje się przy ulicy Bernardyńskiej 5 i prezentuje ekspozycje związane z architekturą. Obejrzeć tu można m.in. różnego rodzaju detale architektoniczne, plany, mapy, rysunki, szkice, modele, fotografie (w tym archiwum dokumentujące historię Wrocławia) oraz zabytki rzemiosła związanego z architekturą. W placówce znajduje się najstarszy zachowany na ziemiach polskich witraż z przełomu XII i XIII wieku z wizerunkiem proroka Ezechiela. Muzeum regularnie organizuje także wystawy czasowe architektów polskich i zagranicznych.
Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego mieści się w Głównym Gmachu Uniwersytetu Wrocławskiego i zajmuje się gromadzeniem oraz prezentowaniem pamiątek i przedmiotów związanych z historią uczelni. Obejrzeć tu można m.in. stroje rektorskie, bogato zdobione berła rektorskie czy dawne przyrządy naukowe wykorzystywane podczas ćwiczeń ze studentami fizyki, astronomii czy chemii. Część muzeum stanowią także zabytkowe sale: Aula Leopoldyńska, Oratorium Marianum, Sala im. Romana Longchamps de Bérier, Sala im. Stefana Banacha, Sala Pod Filarem oraz Wieża Matematyczna z tarasem widokowym.
Muzeum Akademii Sztuk Pięknych - mieści się przy wrocławskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastyczne przy ulicy Traugutta 19/21 i gromadzeniem oraz prezentowaniem wyróżniających się dzieł sztuki autorstwa kadry i studentów wrocławskiej ASP oraz eksponatów pomocnych w dydaktyce uczelni. Placówka organizuje także regularnie wystawy czasowe oraz dydaktyczne zajęcia muzealne dla młodzieży.
Muzeum Archidiecezjalne - mieści się na Ostrowie Tumskim w Kościele św. Idziego przy placu Katedralnym 16 i prezentuje bogate zbiory sztuki romańskiej oraz gotyckiej ze terenów Śląska. Oprócz ekspozycji stałych i czasowych w murach świątyni organizowane są koncerty wrocławskich zespołów instrumentalno-wokalnych w cyklu "Muzyka wśród zabytków", wykłady i programy radiowo-telewizyjne z zakresu historii Kościoła, sztuki sakralnej, jak i uroczystości i świąt kościelnych.
Muzeum Człowieka - mieści się w budynku Katedry Antropologii Uniwersytetu Wrocławskiego przy ulicy Kuźniczej 35 i prezentuje bogate zbiory antropologiczne. Stała ekspozycje zajmuje trzy sale w których prezentowane są następujące wystawy tematyczne: Naczelne, Antropogeneza, Ontogeneza człowieka, Patologia szkieletu ludzkiego i Kulturowe obrządki pochówkowe. Obejrzeć tu można m.in. kolekcję 140 czaszek ludzkich z Afryki i Australii zgromadzonych przez Hermanna Klaatscha.
Muzeum Farmacji Uniwersytetu Medycznego - mieści się w XIII-wiecznej Kamienicy Pod Złotym Orłem przy ulicy Kurzy Targ 4 i prezentuje dawną siedzibę apteki oraz mieszkanie aptekarza. Obejrzeć tu można m.in. dawne narzędzia używane do produkcji leków, zabytkowy sprzęt do obróbki surowców (młyny, prasy, moździerze, sterylizatory) oraz różnego rodzaju pojemniki czy siateczki do ziół.
Muzeum Geologiczne im. Henryka Teisseyre - znajduje się przy ulicy Cybulskiego 30 i prezentuje bogatą kolekcje minerałów, skał i skamieniałości. Obejrzeć tu można m.in. kolekcję skamieniałości roślinnych i zwierzęcych z całego świata, zbiory skał z których zbudowane są Sudety oraz skały pochodzące z Masywu Ślęży i plansze opisujące ich wykorzystanie. Placówka regularnie organizuje także wystawy czasowe oraz warsztaty i lekcje muzealne.
Muzeum Książąt Lubomirskich - mieści się na terenie Zakładu Narodowego im. Ossolińskich przy ulicy Szewskiej 37 i zajmuje się gromadzeniem oraz prezentowaniem dzieł sztuki i pamiątek historycznych związanych z dziejami narodu polskiego. Placówka założona została w 1823 roku we Lwowie i restytuowaną po wojnie w 1995 roku we Wrocławiu. Muzeum podzielone jest na dwie części: dział historyczno-pamiątkowy oraz galerię obrazów. Obejrzeć można tu dzieła takich malarzy jak m.in. Bacciarelli, Brandt, Fałat, Juliusz i Wojciech Kossakowie, Lampi czy Matejko.
Muzeum Archeologiczne (jeden z oddziałów Muzeum Miejskiego) - mieści się w zespole budynków średniowiecznego Arsenału Miejskiego przy ulicy Cieszyńskiego 9 i prezentuje zbiory archeologiczne od paleolitu do średniowiecza. Ekspozycja obejmuje trzy kondygnacje na których prezentowane są m.in. fragmenty dawnych osad i grobowców, kości zwierząt żyjących w epoce lodowej (mamutów czy nosorożców włochatych), makietę prehistorycznego szałasu, wyroby z epoki żelaza czy w pełni zrekonstruowany piec dymarkowy. Ciekawym punktem wystawy jest naturalnej wielkości model drewnianego i krytego strzechą domu, który jest przykładem typowego budynku mieszkalnego ze śląskiego miasta w X-XIII wieku.
Muzeum Militariów (jeden z oddziałów Muzeum Miejskiego) - mieści się w zespole budynków średniowiecznego Arsenału Miejskiego przy ulicy Cieszyńskiego 9 i prezentuje broń białą, broń palną, oręż oraz zabytki o tematyce militarnej od czasów epoki kamiennej aż po XVIII wiek. Obejrzeć można tu n.in. bogatą kolekcję szabel, długą broń palną (karabiny, począwszy od skałkowych z początku XVIII wieku aż do Kałasznikowa oraz pistolety maszynowe) oraz jedną z największych w Europie kolekcji hełmów. Placówka regularnie organizuje także wystawy czasowe.
Muzeum Sztuki Medalierskiej (jeden z oddziałów Muzeum Miejskiego) - mieści się w Pałacu Królewskim (Spätgenów) przy ulicy Kazimierza Wielkiego 35 i prezentuje bogate zbiory medalierskie, falerystyczne oraz rzeźbę. W zbiorach muzeum znajduje się łącznie przeszło 56 tysięcy różnego rodzaju medali, medalionów, plakiet, orderów, odznaczeń i odznak. Odrębną część stanowią zbiory medali związanych ze Śląskiem. Placówka posiada również Dział Pamiątek Kresowych.
Muzeum Historyczne (jeden z oddziałów Muzeum Miejskiego) - mieści się w Pałacu Królewskim (Spätgenów) przy ulicy Kazimierza Wielkiego 35 i prezentuje wystawę stałą "1000 lat Wrocławia", prowadzącą zwiedzającego poprzez tysiąclecie istnienia Wrocławia od momentu założenia biskupstwa na Ostrowie Tumskim do czasów współczesnych. Jedną z ciekawszych wystaw jest to bogato udekorowany barokowy tzw. Pokój Beyersdorfów, który w całości przeniesiony został do pałacu z mieszczańskiej kamienicy Adriana Bögela przy pl. Solnym. Ponadto obejrzeć można tu m.in. obrazy z pracowni Lukasa Cranacha, faksymile Psałterza Wrocławskiego, relikwiarze ze skarbca katedralnego, XIX-wieczny fortepian wrocławskiej firmy Traugotta Berndta czy "Śląski Graal".
Muzeum Sztuki Mieszczańskiej (jeden z oddziałów Muzeum Miejskiego) - mieści się w budynku Starego Ratusza i prezentuje m.in. arcydzieła wrocławskiego złotnictwa z XVII-XIX wieku oraz galerię z marmurowymi popiersiami wybitnych osobistości związanych z Wrocławiem.
Muzeum Sztuki Cmentarnej (jeden z oddziałów Muzeum Miejskiego) - obejmuje teren Starego Cmentarza Żydowskiego przy ul. Ślężnej gdzie obejrzeć można różnorodne formy sztuki nagrobnej, bogatą symbolikę oraz niezwykłe zdobnictwo macew. Większość z nich posiada wyrzeźbione symbole, mówiące wiele na temat zmarłego. Najczęściej powtarzające się motywy, to: złamane drzewo lub kwiat (symbolizujące nagłą i niespodziewaną śmierć), dłonie kapłana wyrażające gest błogosławieństwa (symbol osób pełniących posługę w świątyni) czy księgę (oznaczającą, że pochowany był uczonym w piśmie, rabinem).
Muzeum Teatru im. Henryka Tomaszewskiego (jeden z oddziałów Muzeum Miejskiego) - mieści się w dawnym południowym skrzydle Pałacu Królewskiego przy placu Wolności 7a i prezentuje ekspozycje związane z historią wrocławskich teatrów. Obejrzeć można tu m.in. bogatą kolekcję lalek Henryka Tomaszewskiego, toaletkę Igora Przegrodzkiego, pracownię Stefana Arczyńskiego czy stanowisko multimedialne (poświęcone dykcji).
Muzeum Mineralogiczne im. Kazimierza Maślankiewicza - znajduje się przy ulicy Cybulskiego 30 i prezentuje bogate zbiory minerałów, kamieni szlachetnych i ozdobnych oraz meteorytów. Obecnie placówka szczyci się kolekcją przeszło 30 tysięcy okazów minerałów (w tym 5 holotypów) i tysiąc okazów skał, z tego około połowa to okazy z Polski. Mniej więcej 60% eksponatów pochodzi z kolekcji poniemieckiej a reszta pozyskana została po 1945 roku. Muzeum regularnie organizuje także wystawy czasowe.
Muzeum "Pana Tadeusza" - znajduje się przy Rynku Głównym w Kamienicy pod Złotym Słońcem i prezentuje rękopisy, numizmaty, grafiki, malarstwo oraz rzeźbę. W placówce prezentowane są dwie wystawy stałe: Rękopis "Pana Tadeusza" oraz "Misja: Polska". Pierwsza z nich obrazuje historię powstania oraz jedyny istniejący rękopis mickiewiczowskiego arcydzieła w otoczeniu kilkuset autentycznych manuskryptów, starodruków, grafik, obrazów, rzeźb i przedmiotów codziennego użytku. Druga zaś prezentuje romantyczną ideę wolności przeniesionej w realia II wojny światowej i czasów powojennych. Placówka regularnie organizuje także wystawy czasowe.
Muzeum Poczty i Telekomunikacji - znajduje się przy ulicy Zygmunta Krasińskiego 1 i zajmuje się gromadzeniem oraz prezentacją przedmiotów i pamiątek dokumentujących historię poczty, telekomunikacji i telegrafii na ziemiach polskich. Obejrzeć można tu m.in. bogatą kolekcję znaczków pocztowych, utensylia pocztowe, telegrafy, konne pojazdy pocztowe, dawne skrzynki pocztowe oraz wybrane szyldy stacji i urzędów pocztowych.
Muzeum Przyrodnicze - znajduje się na terenie Ogrodu Botanicznego przy ulicy Henryka Sienkiewicza 21 i prezentuje bogate zbiory botaniczne i zoologiczne. Ekspozycja podzielona jest na cztery części tematyczne tworzące największą ekspozycję przyrodniczą w Polsce: "świat zwierząt", "świat roślin", "układ kostny kręgowców" oraz "owady i człowiek". Obejrzeć tu można m.in. jedyny w Polsce niemal kompletny szkielet płetwala błękitnego, model wymarłego wilka workowatego (Thylacinus cynocephalus), papugę karolińską (Conuropsis carolinensis), szkielet współczesnego słonia, czaszka tura (Bos primigenius), kompletny szkielet wymarłego jelenia olbrzymiego (Megaloceros giganteus), kolekcję szyszek roślin nagozalążkowych czy pień welwiczji przedziwnej (Welwitschia mirabilis).
Muzeum Radia Wrocław - znajduje się w budynku przy rozgłośni Radia Wrocław przy ulicy Karkonoskiej 10 i prezentuje bogatą kolekcję przedmiotów związanych z historią radiofonii. Obejrzeć można tu m.in. dawne radioodbiorniki, mikrofony, aparaturę pomiarową, emisyjną i odsłuchową, przykładowe wyposażenie studia radiowego oraz liczne pamiątki po wrocławskich radiowcach. W placówce można także odsłuchania niemieckich i polskich audycji radiowych, zgromadzonych w miejscowej Taśmotece.
Muzeum Współczesne - znajduje się na osiedlu Szczepin w dawnym schronie przeciwlotniczym wybudowanym dla ludności cywilnej w 1942 roku przy placu Strzegomskim 2a i prezentuje międzynarodową kolekcję sztuki współczesnej. Obejrzeć można tu prace takich artystów jak n.in. Carolee Schneemann, Karol Radziszewski, Anna Molska, Hubert Czeperok, Stanisław Dróżdż, Michał Diament, Włodzimierz Borowski, Wanda Gołkowskia, Dora Maurer czy Allan Sekula.
Centrum Edukacji Ekologicznej Hydropolis - mieści się w IX-wiecznym neogotyckim podziemnym zbiorniku wody przy ulicy Na Grobli 17 i w całości poświęcone jest wodzie. Ośrodek łączy walory edukacyjne z nowoczesną formą wystawienniczą. Wystawa podzielona jest na siedem stref tematycznych: Głębiny, Ocean Życia, Strefa Relaksu, Człowiek i Woda, Historia Inżynierii Wodnej, Miasto i Woda oraz Stany Wody. Każda z nich pokazuje wodę w innym aspekcie. Można w nich np. wejść do rzeczywistych rozmiarów repliki batyskafu Trieste, poznać działanie starożytnych wynalazków związanych z wodą, czy dowiedzieć się, ile wody zawiera ludzkie ciało.
Galeria filmu MovieGate - znajduje się w podziemiach Placu Solnego i prezentuje ogólnie pojętą sztukę filmową. Jest to jedyne w Europie muzeum w którym znajdują się kostiumy, rekwizyty i elementy scenografii ze znanych produkcji filmowych.
Muzeum Gry i Komputery Minionej Ery - znajduje się przy placu Orląt Lwowskich 20A i poświęcone jest historii gier, konsol i komputerów oraz retroinformatyce. W placówce zgromadzono przeszło 200 komputerów i konsol, około 500 konsol przenośnych oraz 200 gier mechanicznych i elektrycznych. Obejrzeć można tu m.in. pierwszy komputer PC - BM 5150, pierwszą konsolę domową Magnavox Odyssey czy oryginalny automat Asteroids.
Muzeum Politechniki Wrocławskiej - mieści się na terenie Politechniki Wrocławskiej przy Wybrzeżu Wyspiańskiego 27 i zajmuje się gromadzeniem oraz prezentowaniem zbiorów ilustrujących dorobek kulturowy, naukowy i edukacyjny uczelni. Stała ekspozycja znajduje sie w zabytkowej klatce schodowej przy wejściu do gmachu głównego Politechniki Wrocławskiej od ul. C. K. Norwida.
Centrum Historii Zajezdnia - mieści się w XIX-wiecznym budynku dawnej zajezdni Wrocławskich Tramwai Miejskich przy ulicy Grabiszyńskiej 184 i zajmuje się przede wszystkim historią Dolnego Śląska, a zwłaszcza dziejami Wrocławia po 1945 roku, wrocławską Solidarnością oraz Ziemiami Odzyskanymi.