KL Stutthof - panorama

Konzentrationslager Stutthof ( Stuttho) to niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny, który utworzony został w 1939 roku na na anektowanych terenach Wolnego Miasta Gdańska (Freie Stadt Danzig), w pobliżu miejscowości Sztutowo. Był to najdłużej działający obóz koncentracyjny poza przedwojennymi granicami Niemiec. Założony został podczas kampanii wrześniowej, tuż po zajęciu Pomorza i Wolnego Miasta Gdańska. Pierwszy transport więźniów, przybył tu 2 września i liczył około 150 osób. W sumie przez obóz przeszło około 110 tysięcy więźniów pochodzących z 28 państw. Wśród nich najliczniejszą grupę narodowościową stanowili Żydzi. Natomiast największe grupy państwowe stanowili kolejno Polacy, obywatele Związku Radzieckiego, Węgrzy i Niemcy. Szacuje się, że blisko 65 tysięcy więźniów zginęło w wyniku chorób, ciężkiej pracy, fizycznego maltretowania oraz niedożywienia. Więźniów kierowały do obozu placówki policji, jak również przybywali oni w transportach z innych obozów koncentracyjnych oraz gett. W latach 1942-1944 do KL Stutthof napływały także transporty więźniów z Dani, Norwegii i Finlandii oraz z Litwy i Łotwy. Na uwagę zasługuje tu grupa więźniów tzw. Ehrenhäftlinge (więźniowie honorowi), którą stanowili aresztowani i osadzeni w KL Stutthof w kwietniu 1943 roku przedstawiciele inteligencji litewskiej - profesorowie uniwersytetu, członkowie parlamentu, prokuratorzy, inżynierowie, księża, lekarze oraz przedstawiciele inteligencji łotewskiej. W czerwcu 1944 roku obóz włączony został do realizacji "Ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej" (Endlösung), nabrał więc charakteru obozu masowej zagłady. Na początku 1945 roku, kiedy wojska radzieckie zbliżyły się do Pomorza podjęta została decyzja o ewakuacji obozu. Po ewakuacji na terenie KL Stutthof pozostało ponad 12 tysięcy więźniów, z których do 23 kwietnia 1945 roku przeżyło zaledwie 4,5 tysiąca osób. Przez cały czas na terenie obozu panowała epidemia tyfusu. Kiedy 9 maja wojska radzieckie wkroczyły na teren obozu znajdowało się już zaledwie około 140 więźniów, którzy nie wzięli udziału w ewakuacji oraz grupa ponad 20 tysięcy cywili, głównie Niemców pochodzących z Prus Wschodnich i Pomorza. W 1962 roku dzięki staraniom byłych więźniów na trenie KL Stutthof utworzone zostało muzeum. Dla zwiedzających udostępniony m.in. częściowo zachowany Stary Obóz, komora gazowa, komendantura wraz z garażami oraz przestrzeń ogrodów warzywnych i szklarni. Teren miejsca pamięci obejmuje także rekonstrukcję krematoriów, puste już dziś pola tzw. Nowego Obozu i Obozu Żydowskiego, a także pomnik monumentalny autorstwa Wiktora Tołkina.

Konzentrationslager Stutthof - Plan

Ciekawostki

  • W 2009 Muzeum Stutthof w Sztutowie zostało odznaczone Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".

access_time Godziny otwarcia
- od 1 maja do 30 września w godz.: 9:00-17:00
- od 1 października do 30 kwietnia w godz.: 7:00-15:00
local_offer Ceny biletów
- wstęp do Muzeum jest bezpłatny
mail