Cerkiew Pokrowska w Sutkowcach (Покровська церква в Сутківцях)

Sutkowce to niewielka miejscowość w zachodniej części Ukrainy, położona nad rzeką Uszycą (lewy dopływ Dniestru). Jednym z ciekawszych zabytków jest tu usytuowana na malowniczym wzgórzu obronna Cerkiew Pokrowska. Świątynia wzniesiona została w połowie XV stulecia ku czci Święta Opieki Najświętszej Bogurodzicy (Pokrowa) z inicjatywy prawosławnych starostów sutkowskich (potomków rycerza Chodka, któremu król Władysław Jagiełło przekazał wieś i sąsiednie Jarmolińce). Budowla powstała na planie greckiego krzyża, którego ramiona zakończone są murowanymi apsydami, przechodzącymi w swej wierzchniej części w obronne baszty wyposażone w liczne ambrazury i otwory strzelnicze. Obronny charakter cerkwi podyktowany był usytuowaniem jej na niespokojnych rubieżach, które w owym czasie stanowiły częsty przedmiot najazdów tatarskich. W czasie ataków w takiej budowli mogła się schronić także okoliczna ludność. Świątynia została zbudowana z cegły oraz kamienia wapiennego, wiązanych cementem i reprezentuje styl gotycki. Wewnątrz budowli zachowały się stare dzwony (na jednym z nich znajduje się napis w języku starosłowiańskim). Na przestrzeni wieków cerkiew była dwukrotnie przebudowywana. Pierwszy raz w XVI stuleciu, a drugi na początku XX wieku. Wtedy to jedna z apsyd została zwieńczona dzwonnicą nawiązującą do rosyjskiego stylu cerkiewnego. Świątynia jest budowlą dwukondygnacyjną. Na parterze mieści się cześć świątynna w której odprawiane są nabożeństwa, a pierwsze piętro wykorzystywane było głównie w celach militarnych. Wewnątrz zachowały się nieliczne średniowieczne freski, a także bardzo ciekawa nagrobna płyta Iwana Sutkowskiego.

Zamek

W pobliżu cerkwi znajdują się pozostałości średniowiecznego zamku wybudowanego w pierwszej połowie XVII wieku przez starostę winnickiego Aleksandra Bałabana herbu Korczak (siostrzeńca hetmana Stanisława Żółkiewskiego). Budowla powstała w miejscu starej, zniszczonej warowni. W swojej historii twierdza była wielokrotnie najeżdżana i niszczona przez Kozaków i Tatarów. Z tej niegdyś imponującej warowni do czasów obecnych zachowały się jedynie pozostałości murów obronnych oraz resztki jednej z baszt górujące nad głębokim jarem Uszycy.