Humań (Umań) to miasto w środkowej części Ukrainy, położone nad rzeką Umanką (dorzecze Bohu). Jedną z ciekawszych atrakcji jest tu usytuowany we wschodniej części miasta nad jarem rzeki Kamionki Park Zofiówka zwany także czasami Sofijówka. Założony został w 1796 roku przez polskiego polityka Stanisława Szczęsnego Potockiego (1751-1805) dla żony Zofii Potockiej i nazwany na jej cześć "Sofijówką" (od imienia). Przed rozpoczęciem prac miejsce to było niemal całkowicie bezdrzewne. Oprócz więc zasadzenia drzew trzeba było także zmienić ukształtowanie terenu, co wiązało się z przemieszczeniem olbrzymich mas ziemi oraz potężnych bloków kamiennych, które potrzebne były do stworzenia rumowisk skalnych i grot. Powstały także wykopano dwa wielkie sztuczne stawy (Dolny i Górny), które połączono kaskadą rzeki Kamionkie, a dzielące je różnice poziomów, regulowane przez śluzy, pozwalały na stworzenie wodotrysków, kaskad i wodospadów. Na dolnym stawie utworzono wyspę, na której wybudowano największy wówczas w Europie wodotrysk (fontanna Żmija). Koszt całego przedsięwzięcia zamknął się w 20 milionach ówczesnych złotych. W rezultacie powstał tu jeden z najwspanialszych w Europie parków krajobrazowych. Na polecenie Potockiego Stanisław Trembecki napisał poemat Sofiówka, w którym lirycznie oddał piękno parku. O parku pisali także Jan Ursyn Niemcewicz i Augustyn de Lagarde. Rośliny do parku zostały sprowadzone m.in. z Turcji i Egiptu, a ptaki z Ameryki. O park dbało 200 ogrodników. Po śmierci Szczęsnego i Zofii Potockiej Humań wraz Zofiówką przypadły w spadku ich synowi Aleksandrowi Potockiemu. Jego antyrosyjska postawa zaowocowała ustawieniem w ogrodzie dwóch pomników: Tadeusza Kościuszki na Górce Kaukaskiej i księcia Józefa Poniatowskiego na Polach Elizejskich. Za udział w powstaniu listopadowym Aleksandra Potockiego, car Rosji Mikołaj I obłożył w 1831 roku dobra humańskie wraz z Zofiówką sekwestrem. Ostatecznie jednak w 1832 roku posiadłość została skonfiskowana i oddana w ręce rosyjskiego Zarządu Kolonii Wojskowych. W 1841 roku na terenie parku postawiono Pawilon Chiński, altanę zwaną Grzybkiem a także rozpoczęto budowę klasycystycznego Pawilonu Flory i Pawilonu Różowego na wyspie Anti-Circe. Wtedy też usunięte zostały pomniki Tadeusza Kościuszki i Józefa Poniatowskiego a w ich miejsce ustawiono brązowe popiersie carycy Aleksandry. Do 1860 roku Zofiówka stanowiła własność Mikołaja I, kiedy to całe założenie przekazano przeniesionej tu z Odessy szkole ogrodniczej o nazwie Humański Ogród Głównej Szkoły Ogrodnictwa. Po II wojnie światowej park przeszedł po zarząd Akademii Nauk Ukrainy. Obecnie zadbana posiadłość bardzo chętnie odwiedzana jest przez turystów z całego kraju. Park zaliczany jest także do siedmiu cudów Ukrainy. Z miejscem tym związanych jest kilka legend. Jedna z nich głosi, że jeśli w parkowej grocie Kalipso dotknie się napis hrabiego Potockiego i obejdzie się trzy razy wokół stojący po środku groty ogromny kamień to spełni się pomyślane w tym czasie życzenie.
Wyszukiwarka: