Zamek w Człuchowie

Człuchów to niewielkie miasto w północnej Polsce, położone pomiędzy jeziorami: Urzędowym, Miejskim Małym, Miejskim Dużym oraz największym - Rychnowskim, w północnej części Krajny, w pasie Pojezierza Południowopomorskiego. Jednym z ciekawszych zabytków jest usytuowany w samym sercu miasteczka zamek. Twierdza wzniesiona została w pierwszej połowie XIV wieku przez Zakon Krzyżacki. Jej głównym zadaniem miała być ochrona szlaku prowadzącego z krajów niemieckich do Prus. Swego czasu była to jedna z największych warowni na pomorzu, która wielokrotnie i bezskutecznie była najeżdżana przez wojska Polskie. Na zamku rezydowali wielcy mistrzowie zakonu krzyżackiego (m.in. Ulrich von Jungingen i Konrad von Wallenrode). W rękach krzyżackich twierdza pozostawała aż do wojny trzynastoletniej (1454-1466), kiedy to została podbita i zajęta przez polskie wojska. Mimo wielokrotnych prób odbicia przez Zakon w rękach Polaków warownia pozostawała aż do rozbiorów. Po I rozbiorze Polski jaki miał miejsce w 1772 roku zamek został przekazany przez Kazimierza Sorokę władzom pruskim, których działania doprowadziły do jego prawie całkowitego zniszczenia. Najpierw obniżono lustro jeziora o 4 metry, wywieziono ołtarz z kaplicy zamkowej do kościoła w Chrząstowie, ambonę do Krępska, a następnie Prusacy nakazali całkowitą rozbiórkę zamku. Trwała ona z przerwami aż do 1811 roku. W efekcie po budowli pozostały tylko główna wieża i kamienne mury. W latach 1826-1828 w miejscu kaplicy Zamku Wysokiego wybudowano neogotycki kościół ewangelicki. Kolejną dewastacją było zlokalizowanie w XIX wieku na III przedzamczu cmentarza. Z tej niegdyś imponującej warowni do czasów obecnych zachowały się jedynie mury, wieża oraz nie odkryte do dziś podziemia. Obecnie gruntownie odrestaurowany obiekt udostępniony jest dla zwiedzających.