Lucerna to miasto w środkowej Szwajcarii, położone u stóp masywu górskiego Pilatus (2137 metrów n.p.m.) na północno-zachodnim brzegu Jeziora Czterech Kantonów (Vierwaldstättersee). Miasto rozłożone jest po obu stronach wypływającej z jeziora rzeki Reuss (prawy dopływ Aare). Lucerna założona została prawdopodobnie już w pierwszej połowie VIII wieku jako niewielka osada, która zawiązała się wokół znajdującego się tu klasztoru Benedyktynów. Rozwój Lucerny jako miasta nastąpił jednak dopiero w XIII wieku, kiedy to wytyczony został w sąsiedztwie miasta ważny szlak handlowy wiodący przez przełęcz św. Gotharda. Droga ta połączyła ze sobą Europę Środkową z ogrodzonymi pasmem wysokich Alp - Włochami. W 1332 roku Lucerna jako pierwsze z większych miast przyłączyło się do związku założonego przez leśne kantony. Obecnie Lucerna to popularny ośrodek turystyczno-wypoczynkowy o międzynarodowej sławie. Miasto zamieszkuje przeszło 82 tysiące ludzi. W pobliżu miasta znajdują się szczyty Pilatus (2128 metrów n.p.m.), Rigi (1798 metrów n.p.m.) i Stanserhorn (1898 metrów n.p.m.).
Zwiedzanie
Lucerna to jedeno z najbardziej malowniczych i najchętniej odwiedzanych ośrodków turystycznych Szwajcarii. Na gości czeka tu niezliczona ilość atrakcji począwszy od przepięknych górskich krajobrazów, a skończywszy na ciekawej architekturze. W mieście znajduje się także przeszło 10 muzeów z których na szczególną uwagę zasługuje imponujące Muzeum Transportu Szwajcarskiego. Za najcenniejszy i najciekawszy zabytek Lucerny uznawany jest stanowiący także jeden z symboli miasta, spinający brzegi rzeki Reuss drewniany kryty Most Kapliczny (Kapellbrücke). Nieco dalej znajduje się kolejny drewniany most (Spreuerbrücke), jednak nie jest on już tak imponujący jak ten pierwszy. W obrębie obu przepraw znajduje się większość najciekawszych zabytków miasta. Stąd też dostrzec można bardzo dobrze zachowane wybudowane w latach 1350-1403 obwarowania miejskie z dziewięcioma basztami (Museggmauuer) z których na uwagę zasługuje wieża Zytturm. Zwiedzając miasto warto udać się na ulicę Denkmalstrasse przy której znajduje wykuty w kamieniu słynny Pomnik Umierającego Lwa (Löwendenkmal). Poświęcony jest on szwajcarskim gwardzistom, którzy w 1792 roku bronili francuskiej pary królewskiej w czasie szturmu na pałac Tuilerie. Swego czasu Mark Twain nazwał go "najsmutniejszym i najbardziej poruszającym kawałkiem skały na świecie". Każdego roku Lucerna odwiedzane jest przez blisko 5 milionów turystów.
Most Kapliczny
Most Kapliczny (Kapellbrücke) to jeden z najcenniejszych i najokazalszych zabytków Lucerny. Powstał w pierwszej połowie XIV wieku jako część ówczesnych umocnień miejskich. Most ma przeszło 200 metrów długości i co ciekawe nie łączy brzegów rzeki najkrótszą drogą, a jego kształt wynika z dostosowania konstrukcji do bagnistego podłoża. Do przeprawy przylega charakterystyczna 34 metrowa kamienna, ośmiokątna Wieża Wodna, która należała niegdyś do systemu obronnego. W późniejszym czasie zaadoptowano ją na więzienie, a obecnie mieści się w niej archiwum. W XVII wieku sufit mostu ozdobiony został charakterystycznymi trójkątnymi malowidłami, na których przedstawiona została historia Lucerny. Tragiczną datą w dziejach mostu był 18 sierpnia 1993 roku, kiedy znaczna jego część została strawiona przez pożar. Wkrótce potem został on pieczołowicie zrekonstruowany. Niestety w czasie pożogi utracono bezpowrotnie wiele ozdabiających most obrazów.
Most Młyński
Most Młyński (Spreuerbrücke) nazywany także często Mostem Plewnym to kolejna zadaszona drewniana przeprawa w Lucernie, która niegdyś także stanowiła część umocnień miejskich. Most wybudowano w pierwszej dekadzie XIV stulecia poniżej młynów i wrzucano zeń plewy do wody (zapewne stąd jego nazwa). W pierwszej połowie XVII wieku jego sufit ozdobiony został 67 trójkątnymi tablicami z malowidłami przedstawiającymi sceny z tzw. "tańca śmierci" (danse macabre). W owym czasie była to jedna najpopularniejszych alegorii w sztuce. Przy moście zachował się system drewnianych sztachet, które służyły do regulowania poziomu wody w jeziorze.
Kościół Jezuitów św. Franciszka Ksawerego
Jego budowa rozpoczęta została w 1666 roku i trwała przeszło 10 lat. Głównymi architektami kościoła byli najprawdopodobniej Heinrich Mayer oraz Christopher Vogler. Do 1773 roku pełnił on funkcję zarówno kościoła klasztornego, jak i kościoła szkolnego dla miejscowego gimnazjum jezuickiego. Obecnie jest to najstarsza i największa barokowa świątynia w całej Szwajcarii, oraz jeden z największych barokowych kościołów na północ od Alp. Charakterystycznym elementem kościoła są dwie wysokie wieże nakryte cebulastymi kopułami. W świątyni przechowywane są relikwie brata Klausa, patrona Szwajcarii.
Pozostałe Zabytki Lucerny
- Kościół św. Leodegara (St. Leodegar im Hof) - wzniesiony został w latach 1633-1633 na fundamentach starej (strawionej przez pożar w czasie wojny trzydziestoletniej) romańskiej bazyliki. Świątynia posiada dwie charakterystyczne, blisko 70 metrowe wieże i usytuowana jest na niewielkim wzniesieniu dzięki czemu widoczna jest z daleka. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na barokowy ołtarz główny, bogato zdobione stalle oraz ołtarze boczne (m.in. usytuowany w nawie północnej, ocalony z pożaru Maria-End-Altar).
- Ratusz (Rathaus) - wzniesiony został na początku XVII i reprezentuje styl późnego włoskiego renesansu. Jego charakterystycznym elementem jest kamienna wieża zegarowa.
- Zamek Gütsch (Château Gütsch) - wybudowany został w 1888 roku na wzór średniowiecznych zamków i obecnie stanowi jedną z atrakcji Lucerny. Budowla usytuowana jest na malowniczym wzgórzu na które dostać się można wybudowaną w tym samym czasie kolejką linową (Gütschbahn). W murach zamku ma swoją siedzibę ekskluzywny hotel.
- Gotthardgebäude - jest to jeden z najbardziej okazałych neorenesansowych gmachów w kantonie Lucerna. Wzniesiony został w latach 1887-1889 jako siedziba przedsiębiorstwa Gotthard Railway Company (Gotthardbahngesellschaft).
Muzea w Lucernie
- Muzeum Sztuki w Lucernie (Kunstmuseum Luzern) - mieści się na czwartym piętrze Centrum Kulturalno-Kongresowego (Kultur- und Kongresszentrum Luzern) przy ulicy Europapl. 1 i prezentuje bogatą kolekcję sztuki począwszy od renesansu aż po czasy obecne. Placówka założona została w 1819 roku a jej uroczyste otwarcie miało miejsce w 1933 roku. Dziś jest to jedno z największych i najważniejszych muzeów sztuki w Szwajcarii. Muzeum skupia się głównie na pracach szwajcarskich artystów. Obejrzeć tu można m.in. prace Hansa Emmeneggera, Alberta Ankera, Cuno Amieta, Alexandra Calame, Roberta Zünda, Félixa Vallottonena czy Franza Karla Basler-Boppa. Muzeum regularnie organizuje także wystawy czasowe.
- Muzeum Transportu Szwajcarii (Verkehrshaus der Schweiz) - znajduje się przy ulicy Lidostrasse 5 i prezentuje imponującą kolekcję lokomotyw, samochodów, statków i samolotów. Placówka założona została w 1959 roku i obecnie jest jednym z najczęściej odwiedzanych muzeów w Szwajcarii. Na terenie obiektu znajduje się blisko 300 ekspozycji przedstawiających rozwój transportu na drogach, szynach, wodzie, w powietrzu i w kosmosie. Historia mobilności i komunikacji dokumentowana jest w formie wystaw i parków tematycznych, symulatorów i interaktywnych stacji oraz filmów i pokazów. Na szczególną uwagę zasługuje Swissarena przedstawiająca model Szwajcarii z lotu ptaka o powierzchni 200 m2, po którym można spacerować. Ponadto obejrzeć tu można m.in. pierwsza lokomotywa parowa w Szwajcarii Spanisch-Brötli-Bahn, elektryczną lokomotywę towarową Be 6/8 II nr 13254, wielozadaniowy samolot transportowy Pilatus PC-6, maszynę szyfrującą Enigma, replikę eksperymentalnego samolotu Long-EZ HB-YCT, kadłub Airbusa A340 w skali 1:1 czy kabinę kolejki linowej Längfluh 1. Na terenie placówki znajduje się także planetarium, kino IMAX oraz Swiss Chocolate Adventure.
- Muzeum Hansa Erniego (Hans Erni Museum) - znajduje się na terenie Muzeum Transportu przy ulicy Lidostrasse 5 i prezentuje kolekcję prac wybitnego szwajcarskiego (urodzonego w Lucernie) malarza, grafika i rzeźbiarza Hansa Erniego (1909-2015). W placówce zgromadzono przeszło 300 prac ukazujących siedem dekad działalności artystycznej Erniego. Imponujące malowidła zapewniają niepowtarzalną atmosferę, a sam budynek muzealny jest popularnym miejscem spotkań i dyskusji szerokiego audytorium. Za życia Erni określany był często mianem "Szwajcarskiego Picassa".
- Muzeum Sammlung Rosengart (Museum Sammlung Rosengart) - mieści się w okazałym, neoklasycznym budynku dawnego Szwajcarskiego Banku Narodowego przy ulicy Pilatusstrasse 10 i prezentuje należącą niegdyś do Siegfrieda Rosengarda (1894-1985) bogatą kolekcję sztuki z XIX i XX wieku. Placówka skupia się głównie na twórczości Pabla Picassa i Paula Klee. Ponadto obejrzeć można tu też prace Marca Chagalla, Wassilyego Kandinskiego, Georgesa Braque'a, Fernanda Légera czy Paula Cézanne.
- Muzeum Richarda Wagnera (Richard Wagner Museum) - mieści się w okazałej rezydencji przy ulicy Richard-Wagner-Weg 27 i prezentuje liczne pamiątki oraz przedmioty po wybitnym niemieckim kompozytorze epoki romantyzmu Wilhelmie Richardzie Wagnerze (1813-1883). To właśnie tutaj w latach 1866-1872 mieszkał on wraz z rodziną po tym jak został oskarżony o trwonienie funduszy państwowych. Dziś Wagner uznawany jest za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli niemieckiej muzyki XIX wieku oraz jednego z największych twórców w historii opery.
- Muzeum Historyczne (Historisches Museum) - mieści się w budynku dawnej zbrojowni przy ulicy Pfistergasse 24 i prezentuje ekspozycję obrazującą historię miasta oraz kantonu Lucerna. Obejrzeć można tu m.in. zbroję księcia Leopolda Habsburga, kolekcję dawnych monet czy stroje należące niegdyś do kolekcji Angélique Sophie Panchaud de Bottens.
- Muzeum Historii Naturalnej (Natur-Museum Kanton Luzern) - znajduje się przy ulicy Kasernenpl. 6 i prezentuje zbiory z takich dziedzin nauki jak m.in. geologia, zoologia, botanika, mineralogia czy paleontologia. Placówka założona została w XVIII wieku przez Karola Nicolausa Lange.
- Alpineum Museum Luzern - mieści się w klasycystyczny budynku przy ulicy Denkmalstrasse 11 i prezentuje wielkoformatowe dioramy panoramiczne przedstawiające najpiękniejsze rejony szwajcarskich Alpy. Obrazy namalowane zostały przez dwóch szwajcarskich malarzy Ernsta Hodela Seniora (1852-1902) i jego syna Ernsta Hodela Juniora (1881-1955). Wystawę uzupełniają liczne płaskorzeźby, modele statków oraz kolejek linowych.
- Ogród Lodowcowy w Lucernie (Gletschergarten Luzern) - znajduje się przy ulicy Denkmalstrasse 4a i prezentuje garnki lodowcowe z epoki ostatniego zlodowacenia jakie miało miejsce 20 tysięcy lat temu oraz liczne skamieniałości stworzeń i roślin jakie występowały tu w czasach prehistorycznych. Wystawa wzbogacona jest o interaktywne stacje i prezentacje multimedialne. Dodatkową atrakcją jest labirynt lustrzany "Alhambra" z 90 lustrami, który pierwotnie był przygotowany w 1896 roku na Szwajcarską Wystawę Krajową w Genewie.
- Panorama Bourbaki w Lucernie (Bourbaki Panorama Lucerne) - znajduje się przy ulicy Löwenpl. 11 i prezentuje rotundowe malowidło o wymiarach 112 na 10 metrów obrazujące kapitulację ożołnierzy francuskiego generała Charlesa Denisa Bourbaki (1816-1897) składających broń podczas przejścia przez Szwajcarię. Dzieło stworzone zostało w latach 1881-1885 przez szwajcarskiego malarza Édouarda Castresa (1838-1902) jako krytyka wojny. Brał on udział w wojnie francusko-pruskiej jaka stoczona została w 1870 roku i służył w Armii Wschodu jako ochotnik Francuskiego Czerwonego Krzyża. Te doświadczenia pozwoliły mu wiernie oddać cierpienie, ból oraz udrękę zmarzniętych i głodnych żołnierzy przechodzących z Verrieres-de-Joux do Verrieres.
Luzerner Fasnacht
Co rok w Lucernie organizowany jest słynny karnawał Luzerner Fasnacht. Impreza ta trwa od tłustego czwartku do środy popielcowej i połączona jest ze świętem pożegnania zimy. W czasie trwania karnawału przez miasto przechodzą liczne korowody poprzebieranych w kolorowe kostiumy i maski mieszkańców oraz turystów.
Ciekawostki
- W Lucernie urodził się znany szwajcarski szef kuchni, krytyk kulinarny, założyciel Akademii kulinarnej Kurt Scheller;
- Na jednej z wierz obwarowań miejskich, Zytturm, znajduje się najstarszy zegar w mieście, który ma przywilej wybijania godzin o minutę wcześniej niż pozostałe zegary;
- Każdego roku Lucerna odwiedzana jest przez blisko 5 milionów turystów;
- Od 1938 roku w Lucernie organizowany jest Międzynarodowy Festiwal Muzyki Poważnej.
