Okopy Świętej Trójcy to nazwa dawnej twierdzy bastionowej położonej u ujścia rzeki Zburcz do Dniestru. Obecnie miejsce to znajduje się na terenie ukraińskiego miasteczka Okopy znajdującego się w obwodzie tarnopolskim. Pierwsze umocnienia wzniesione zostały tu już w połowie XVII wieku według projektu francuskiego architekta Guillaume’a Le Vasseur de Beauplana. Jeszcze w tym samym wieku rozpoczęto budowę twierdzy, której zadaniem miało być (razem ze znajdującą się 43 kilometry na zachód twierdzą Szaniec Panny Marii) trzymanie w szachu sił tureckich stacjonujących w odległym o 20 kilometrów Chocimiu i zdobytym przez nich w 1672 roku Kamieńcu Podolskim. Głównym pomysłodawcą i fundatorem całego założenia był hetman wielki koronny Stanisław Jan Jabłonowski (1634-1702). Okopy św. Trójcy zostały zaprojektowane przez Tylmana z Gameren, a budową kierował generał artylerii koronnej Marcin Kątski. Zachodnia linia fortyfikacji składała się z dwóch półbastionów oraz usytuowanej między nimi Bramy Lwowskiej dodatkowo wzmocnionej rawelinem. Wschodnia linia fortyfikacji to bastion i dwa półbastiony, była tam umiejscowiona Brama Kamieniecka, również zabezpieczona rawelinem. W 1692 roku w twierdzy stacjonowały cztery tysiące piechoty, a do tego znajdowało się tu także trzydzieści dział i czterysta wozów. Załogę szybko jednak zredukowano z braku pieniędzy i już w 1696 roku stan twierdzy oraz jej obsady był zły. W 1769 roku podczas konfederacji barskiej w twierdzy bronił się przed atakami Rosjan generał Kazimierz Pułaski (1745-1779). Jakiś czas później warownia utraciła znaczenie strategiczne i zaniedbana zaczęła popadać w coraz to większą ruinę. Do czasów obecnych z całego założenia zachowały się jednynie niewielkie fragmenty wałów ziemnych oraz dwie bramy: Lwowska i Kamieniecka.
Kościół Świętej Trójcy
Odwiedzając miasteczko warto także zajrzeć do kościoła Świętej Trójcy. To właśnie tutaj w 1769 roku wojska rosyjskie dobijały rannych konfederatów barskich. Świątynia została spalona w roku 1943 podczas "rzezi wołyńskiej" przez oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii. W stanie ruiny kościół pozostawał aż do 2013 roku, kiedy podjęto decyzję o jego odbudowie.
Ciekawostki
- W Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego nazwa "Okopy Świętej Trójcy" została użyta na określenie ostatniego przyczółka arystokracji.
