Pałac w Śmiełowie

Śmiełów to niewielka miejscowość w środkowej Polsce (województwo wielkopolskie), położona nad rzeką Lutynią (lewy dopływ Warty), około 20 km w kierunku północnym od Jarocina. Jednym z ciekawszych zabytków jest tu usytuowany w południowej części miasteczka pałac. Rezydencja wzniesiona została w 1797 roku według projektu czołowego architekta epoki klasycyzmu, autora między innymi pałacu w Dobrzycy i pałacu w Lubostroniu, Stanisława Zawadzkiego. Budowla postała na polecenie prawnika i regenta grodzkiego poznańskiego Andrzeja Gorzeńskiego. Pałac składa się z klasycystycznej willi, wzniesionej na planie prostokąta, która połączona jest z półkolistymi galeriami z oficynami. Korpus główny poprzedzony jest czterokolumnowym portykiem z kolumnami w wielkim porządku. Inspiracją dla architekta była Villa Badoer we Fratta Polesine projektu Andrea Palladio. W 1831 roku po próbie przedarcia się na teren zaboru rosyjskiego w pałacu gościł Adam Mickiewicz. Z planów nic nie wyszło, ale miejscowe krajobrazy i atmosfera domu natchnęły go do napisania "Pana Tadeusza". Przebywając w Śmiełowie wieszcz wypuszczał się na wycieczki. Był m.in. w Dębnie, Żerkowie, Brzóstkówie i Czeszewie. Ich mieszkańcy do dzisiaj szukają na kartach "Pana Tadeusza" podobieństw do ich miejscowości. Gospodarze Śmiełowa zawsze prowadzili dom otwarty. Z ich gościny, oprócz Adama Mickiewicza korzystali także inii znany twórcy jak Henryk Sienkiewicz, Wojciech Kossak czy Ignacy Paderewski. W 1939 roku, po wkroczeniu Niemców do Wielkopolski, właściciele pałacu zostali internowani, a ich majątek wraz z pałacem zajęty przez okupanta. Po wojnie rezydencję splądrowano i podzielono na mieszkania. Później utworzono tu szkołę, a w 1970 roku posiadłość została przejęta przez Muzeum Narodowe w Poznaniu, które przeprowadziło remont i otwarło tu swoją filię. Obecnie w rezydencji mieści się interesujące Muzeum im. Adama Mickiewicza. Goście obejrzeć mogą tu m.in. liczne obrazy, rzeźby, druki i wyroby rzemieślnicze związane z naszym wybitnym wieszczem. Osobne pokoje poświęcono Panu Tadeuszowi i Dziadom, odwiedzającym pałac Mickiewiczowi i Sienkiewiczowi, Józefowi i Marii Chełkowskich. Do muzeum należy również zabytkowy park otaczający pałac, wraz z Ogródkiem Zosi i pomnikiem Mickiewicza.