Chios to górzysta wyspa w zachodniej Grecji, położona na Morzu Egejskim zaledwie 8 km od wybrzeży Azji Mniejszej. Zajmuje powierzchnię 842 km2, a jej linia brzegowa ma 213 km długości. Wyspę zamieszkuje około 50 tysięcy osób. W sumie jest tu blisko 50 malowniczych plaż. Część z nich jest zagospodarowana, z możliwością uprawiana sportów wodnych, inne zaś pozostają ledwo tknięte przez cywilizację. Stolicą oraz największym ośrodkiem wyspy jest położone na wschodnim wybrzeżu miasto portowe Chios. To właśnie tutaj znajduje się większość najważniejszych urzędów i placówek na wyspie. Miasto usytuowane zostało w miejscu antycznej osady Jonów, po której zachowały się jedynie relikty amfiteatru i murów obronnych. Na północ od portu wznosi się majestatyczna bizantyjska twierdza, przebudowana w późniejszym czasie przez Genueńczyków i Turków. Forteca została dotkliwie zniszczona przez trzęsienie ziemi jakie nawiedziło okoliczne tereny pod koniec XIX wieku. W obrębie jej murów rozciąga się zabytkowa dzielnica tureckich i żydowskich domów. Nieco na północ od miasta Chios znajduje się wioska Livadia przy której stoi poświęcona patronowi wyspy bazylika Agios Isidoros. Świątynia wzniesiona została w V wieku n.e. Jednak najcenniejszym zabytkiem Chios jest usytuowany w samym sercu wyspy w malowniczej górskiej dolinie bizantyjski klasztor Nea Moni. Świątynia ufundowana została w 1045 roku przez cesarza Konstantyna IX Monomacha (1000-1055). Monastyr zbudowany został dla cudownej ikony Panny Marii, znalezionej w okolicy przez pasterzy. W czasach swojej największej świetności Nea Moni zaliczany był do najbogatszych klasztorów w całej Grecji, o czym przypominają częściowo zachowane niezwykle cenne mozaiki. Niestety nie dotrwały one do naszych czasów w całości, bowiem w 1881 roku w wyniku trzęsienia ziemi runęła kopuła, a z nią przepiękna mozaika przedstawiająca Pantokratora. W 1990 roku monastyr Nea Moni został wpisany wraz z klasztorami Dafni i Osios Lukas na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Największym ośrodkiem turystycznym wyspy jest malownicze miasteczko Karfas. To właśnie tutaj znajduje się jedna z najpiękniejszych i najlepiej zagospodarowanych plaż. W sezonie letnim zawsze jest ona oblegana przez turystów.
Mastyks (Łzy Chios)
Drzewko mastyksowe (Pistacia lentiscus) rośnie niemal w całym obszarze śródziemnomorskim, leczy tylko na wyspie Chios wydziela aromatyczną żywicę. Jedna z miejscowych legend tłumaczy ten fakt cudem jaki miał miejsce w starożytności. Prowadzony wówczas na śmierć przez Rzymian Izydor (późniejszy święty męczennik i patron wyspy) łkał z bólu, a w miejscy gdzie jego łzy spadały na ziemię, pojawiał się pachnący mastyks. W okresie średniowiecza żywica wykorzystywana była jako lekarstwo, a także jako guma do żucia. Na jego eksporcie bogacili się najpierw Genueńczycy, a potem Grecy. Mastyks stosowany jest także do sporządzania werniksu, służącego do utrwalania malowideł, nasycania podobrazi drewnianych oraz sklejania płócien.
Ciekawostki
- Chios określana jest często mianem męczeńskiej wyspy, bowiem przeszła do historii jako miejsce rzezi 30 tysięcy Greków, dokonanej przez Turków w 1822 roku.