Monastyr Putna (Mănăstirea Putna)

Putna to niewielka miejscowość w północnej Rumunii, położona na Bukowinie w bezpośrednim sąsiedztwie ukraińskiej granicy. Jednym z ciekawszych zabytków jest tu usytuowany w zachodniej części miasteczka obronny monastyr z cerkwią pod wezwaniem Zaśnięcia Bogurodzicy. Świątynia wzniesiona została w połowie XV wieku i była jedną z pierwszych, licznych później fundacji sakralnych hospodara Stefana Wielkiego (1433-1504). W zamierzeniu fundatora monastyr miał stanowić najważniejszy ośrodek religijny kraju, a także nekropolię Stefana i jego następców na tronie mołdawskim. Jak głosi jedna z miejscowych legend, miejsce pod budowę klasztoru wyznaczyła strzała wypuszczona z łuku władcy. W zamierzeniu fundatora budowla ta miała być nekropolią jego rodu. I rzeczywiście, pochowano tutaj Stefana Wielkiego wraz z rodziną, jednak losy monastyru potoczyły się nieco inaczej niż pragnął tego fundator. Jeszcze za życia Stefana, w 1484 roku, klasztor zniszczony został przez wielki pożar. Wkrótce potem odbudowany bardzo szybko stał się jednym z najważniejszych i najbogatszych centrów kulturowych Mołdawii. Sprawiło to, że w 1653 roku został ona najechany i doszczętnie splądrowany przez Kozaków Tymoszki Chmielnickiego. Odbudowę przeprowadził hospodar Jerzy Stefan w latach 1654-1662. Z tego też powodu obecny wygląd świątyni znacząco odbiega od pierwotnej budowli ufundowanej przez wielkiego hospodara. W kolejnych wiekach monastyr stał się symbolem narodowym, który często odwiedzany był przez najwybitniejszych Rumunów swoich epok. W drugiej połowie XVIII wieku utworzona została tu także szkoła teologiczna. Monastyr przyciąga nie tylko swoją wartością historyczną, ale także i grobem Stefana Wielkiego, który po śmierci uznany został za świętego. Obecnie każdego roku 2 lipca w dzień św. Stefana w monastyrze odbywają się uroczystości na jego cześć, które przyciągają tysiące pielgrzymów z całego kraju. Serce całego założenia stanowi cerkiew Zaśnięcia Bogurodzicy. Co ciekawe jak większość tego typu mołdawskich świątyń nie jest malowana z zewnątrz. Postawiona na planie trójkonchowym, charakteryzuje się dekoracją nisz na całych ścianach zewnętrznych oraz wyjątkowo strzelistą wieżą ozdobioną krętymi kolumienkami. Cerkiew składa się z nawy, komory grobowej (gdzie pochowano Stefana i jego dwie żony), przednawia oraz przedsionka. Monastyr otaczają potężne kamienne mury z wieżami wewnątrz których znajduje się także druga, mniejsza XVIII wieczna cerkiew św. Piotra i św. Pawła oraz muzeum klasztorne (jedne z ciekawszych na Bukowinie). Oprócz monastyru we wsi znajduje się drewniana cerkiew pod wezwaniem Ofiarowania Matki Bożej w Synagodze, która według tradycji ufundowana przez pierwszego historycznego wojewodę mołdawskiego Dragosza w 1353 roku w Volovăț. W 1468 roku w obliczu najazdu tureckiego została ona w ciągu zaledwie jednej nocy przeniesiona do Putnej. Miała ona m.in. służyć tutejszym mnichom podczas budowy monastyru.