KL Majdanek

Kriegsgefangenenlager Maydanek, to dawny niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny, położony na południowo-wschodnich rubieżach Lublina. Placówka założona została w drugiej połowie 1941 roku i funkcjonowała blisko 3 lata. Początkowo planowano budowę niewielkiego obozu mogącego pomieścić od 5 do 6 tysięcy więźniów, jednak po odgórnym rozkazie przystąpiono od razu di budowy obozu jenieckiego mogącego pomieścić 50 tysięcy osób. Całość rozplanowano na 236 baraków, w tym 207 więźniarskich. Pracę przy budowie wykonywali Żydzi oraz jeńcy radzieccy. Niespełna rok później na terenie obozu wybudowano komory gazowe w których uśmiercano Żydów, ale także osoby chore i niezdolne do pracy. W przeciwieństwie do Auschwitz, na Majdanku komory były umiejscowione nie koło krematoriów, a koło łaźni, co utrudniało transport ciał, lecz nie powodowało paniki wśród osób prowadzonych na zagazowanie. Szacuje się, że ok. 50% przybyłych transportów żydowskich było od razu gazowanych. Pierwsza większa rozbudowa obozu miała miejsce już zimą 1942 roku. Zarezerwowano wówczas teren o powierzchni 516 hektarów, na których m.in. zamierzano utworzyć zakłady odzieżowe Bekleidungswerke der Waffen SS, które miały prócz infrastruktury krawieckiej, kuśnierskiej, trykotarskiej itp. mieścić również baraki dla dalszych ok. 40 tysięcy więźniów. Ogółem planowano utworzenie kompleksu obozowego mogącego pomieścić łącznie około 250 000 osób. Więźniami obozu byli głownie Żydzi kierowani tu nie tylko z Lubelszczyzny, ale i całej Polski oraz zagranicy. Ponadto zsyłano tu także członków ruchu oporu, inteligencję polską, jeńców sowieckich, mieszkańców wysiedlonych wiosek Zamojszczyzny a także zwykłych ludzi branych w łapankach. Udział dzieci poniżej 15 roku życia był na Majdanku bardzo wysoki i osiągał 6%. Szacuje się, ze przez obóz przeszło około 150 tysięcy osób z czego blisko 78 tysięcy zostało zagazowanych lub zmarło z wycieńczenia lub głodu. Na porządku dziennym były rozstrzeliwania jeńców, chorych, osłabionych, niezdolnych do pracy (w szczególności kobiety i dzieci). Majdanek wyzwolony został 23 lipca 1944 roku przez 2 armię pancerną gen. płk. Siemona Bogdanowa oraz 28 korpus piechoty gwardii z 8 Armii Gwardii gen. płk. Wasyla Czujkowa. W obozie, po ewakuacji, pozostało ok. 1000 więźniów, nad którymi opiekę roztoczył lubelski PCK. Jednakże na terenie Majdanka został natychmiast utworzony obóz filtracyjny NKWD dla żołnierzy AK i NSZ, wykorzystujący infrastrukturę hitlerowską. Jeszcze w tym samym roku na terenie Majdanka utworzone zostało muzeum, które w 1947 roku otrzymało status centralnej instytucji państwowej. Obecnie na terenie obozu znajduje się 70 obiektów historycznych usytuowanych w dawnej części administracyjnej obozu (3 obiekty: biuro oddziału więźniarskiego, dom kierownika tego oddziału, barak nadzorczyń), na obszarze pól więźniarskich (49 obiektów: baraki, wieże i wartownie, stare krematorium, 2 prace rzeźbiarskie więźniów), w części gospodarczej (17 obiektów: magazyny, warsztaty, barak łaźni i komór gazowych) oraz nowe krematorium. Ponadto znajduje się tu tzw. "Okno czasu", czyli przeszklona konstrukcja przez którą widać fragment historycznej drogi obozowej wybudowanej przez więźniów Majdanka przy użyciu macew z lubelskich cmentarzy żydowskich. Ekspozycję uzupełnia tablica z krótkim komentarzem historycznym w trzech językach: polskim, angielskim i hebrajskim.