Żytawa (Zittau) to miasto we wschodnich Niemczech, położone w bezpośrednim sąsiedztwie polskiej granicy. Jego początki sięgają przełomu XI i XII wieku, kiedy to na terenie obecnego miasta znajdowała się serbołużycka osada. W 1255 roku ówczesny król Czech, Przemysł Ottokar II (1233-1278) nadał Żytawie prawa miejskie, a co za tym idzie liczne przywileje oraz ulgi. W połowie XIV wieku Żytawa była jednym z miast-założycieli Związku Sześciu Miast - sojuszu powołanego w celu zabezpieczenia interesów kupieckich poprzez wzmocnienie siły ekonomicznej i politycznej leżących wzdłuż Królewskiej Drogi Łużyckiej (Via Regia Lusatica). W 1635 roku na mocy postanowień pokoju praskiego Żytawa wraz z większą częścią Łużyc przypadła Saksonii, połączonej w latach 1697-1706 i 1709-1763 (za panowania królów Augusta II Mocnego i Augusta III Sasa) unią z Polską. Wtedy to dzięki rozkwitowi tkactwa lniarskiego miasto stało się jednym z bogatszych ośrodków w regionie. W drugiej połowie XIX wieku Żytawa znalazła się w granicach zjednoczonych Niemiec.
Zwiedzanie
Serce najstarszej części Żytawy stanowi malowniczy wydłużony rynek (Markt) w sercu którego wznosi się okazały neorenesansowy ratusz, który zaprojektowany został przez słynnego architekta Karla Fryderyka Schinkela na wzór budowli włoskich. Kolejnym ważnym zabytkiem Żytawy jest XVII wieczny kościół Świętego Krzyża w którego wnętrzu znajduje się słynna XV wieczna Wielka zasłona Wielkopostna. Jest to liczące 8,2 metrów wysokości i 6,8 metrów szerokości płótno przedstawiające 90 scen historii zbawienia (rozpoczynają się stworzeniem świata na pierwszym obrazie, a kończą sądem ostatecznym na ostatnim). Dawniej tego typu zasłony wieszane były przed ołtarzem w czasie Wielkiego Postu. Był to element średniowiecznej praktyki pokutnej polegającej na zasłanianiu ołtarza i świętych aby grzeszni ludzie nie oglądali Boga. Zasłonę zdejmowano, gdy w Wielką Środę czytane były słowa: et templi scissimum est medium ("a zasłona świątyni rozdarła się na dwoje z góry na dół"). Zwyczaj ten przetrwał w niektórych regionach do czasów obecnych. Pozostałe ważne zabytki Żytawy to m.in. usytuowany niemal przy samym rynku kościół św. Jana, renesansowy Dornspachhaus, średniowieczny klasztor Franciszkanów (obecnie siedziba muzeum miejskiego), katolicki kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny oraz stanowiący jedną z osobliwości miasta (usytuowany przy placu Neustadt) wielki budynek komory solnej (Salzhaus) z początku XVI wieku.
Ciekawostki
- W 2004 w Żytawie miała miejsce uroczystość przyjęcia Polski i Czech do Unii Europejskiej, w której uczestniczyli premier Polski Leszek Miller, premier Czech Vladimír Špidla i kanclerz Niemiec Gerhard Schröder;
- Z Żytawy w Góry Żytawskie można dojechać sentymentalną kolejką wąskotorową. Ciuchcia kursuje od ponad 100 lat do Kurortu Oybin lub Kurortu Jonsdorf.
