Zamek Szaryski (Šarišský hrad)

Wielki Szarysz (Veľký Šariš) to niewielkie miasto we wschodniej części Słowacji, położone nad rzeką Torysą, około 10 km w kierunku północnym od Preszowa. Jednym z jego ciekawszych zabytków są usytuowane na obrzeżach miasta na malowniczym stromym granitowym wzgórzu (570 metry n.p.m) rozległe ruiny średniowiecznego zamku (Šarišský hrad). Jego początki sięgają XIII wieku, kiedy to wzniesiona została tu pierwsza kamienna warownia. Twierdza powstała w strategicznym miejscu w pobliżu ważnych szlaków handlowych wiodących z południa Węgier do Polski i z zachodu przez Spisz i Szarysz na Ruś. Jej głównym zadaniem miała być ochrona okolicznych terenów przez najazdami Tatarów. Na początku swojego istnienia zamek stanowił własność królewską, a potem stał się siedzibą szaryskich żupanów. W XV wieku twierdza została podbita i zajęta przez wojska Jana Jiskry, a w 1660 roku zamek został dotkliwie zniszczony w wyniku wybuchu w prochowni. Jeszcze w tym samym wieku warownia została strawiona przez pożar co w znacznym stopniu przyczyniło się do jej całkowitego upadku. Od tego czasu zniszczony i opuszczony zamek zaczął popadać w coraz to większą ruinę. Obecnie majestatyczne ruiny przypominają o tym, że niegdyś znajdowała się tu jedna z największych twierdz jakie spotkać można było na terenie Słowacji. Otoczony murem górny zamek składał się potężnej kwadratowej wieży obronno-mieszkalnej oraz kilku baszt. W obrębie dolnego zamku oprócz murów obronnych i baszt znajdował się niegdyś kościół. Obecnie w pełni zabezpieczone ruiny udostępnione są dla zwiedzających. Ze wzgórza zamkowego rozpościera się przepiękna panorama okolicy, Gór Czerchowskich oraz Rudaw Słowackich.

Ciekawostki

• W okresie średniowieczna zarówno na zamku jak i w nieopodal leżącym Wielkim Szaryszu warzone były piwo z chmielu który rósł niemal pod samą warownią. Dziś do tej tradycji nawiązuje Browar Szarysz (Pivovar Šariš) znany m.in. z piwa Smädný mních, odnoszącego się do trunku warzonego na zamku Szaryskim przez mnichów.