Bajonna to miasto w południowej Francji, położone przy ujściu rzeki Nive do rzeki Adour w pobliżu jej ujścia do Zatoki Biskajskiej (Ocean Atlantycki). Jego początki sięgają czasów starożytnych, kiedy to Rzymianie założyli tu obóz warowny Lapurdum. Korzystne położenie w pobliżu ważnych szlaków handlowych łączących Europę z Półwyspem Iberyjskim spowodowało, że niewielka osada bardzo szybko rozwinęła się w znaczący ośrodek handlowy. Około VIII wieku w mieście założone zostało biskupstwo i rozpoczęta została budowa pierwszej katedry. Około IX wieku w Bajonna osiedlili się Wikingowie. Pod koniec XII wieku miasto stanowiło własność Korony angielskiej, a w 1451 roku pod koniec wojny stuletniej zostało zdobyte przez wojska Karola VII i wcielone do Francji. W 1578 roku przekopany został kanał na rzecze Adour, dzięki czemu wzrosło znaczenie Bajonnu jako portu. Niespełna wiek później miasto otoczone zostało fortyfikacjami i cytadelą które zaprojektowane zostały przez słynnego francuskiego inżyniera wojskowego i architekta Sébastiena Vaubana (1633-1707). W tym czasie Bajona była już ważnym baskijskim portem oraz miejscem wymiany towarów. Stąd też Baskowie wyruszali do Ameryki i Afryki, a z dalekich podróży przywozili niezwykle cenione w Europie przyprawy korzenne. Na początki XIX wieku Napoleon I zmusił w Bajonnie ówczesnego króla Hiszpanii - Karola IV do abdykacji na rzecz swego brata Józefa Bonapartego. Kolejny rozkwit miasta nastąpił pd II wojnie światowej, kiedy ta za sprawą eksploatacji pokładów gazu ziemnego w pobliskim Larq znacząco wzrosło znaczenie portu w Bajonnie.
Zwiedzanie
Jednym z najbardziej charakterystycznych zabytków Bajonnu jest okazała gotycka katedra (Sainte-Marie Cathedral). Jej budowa rozpoczęta została w XIII wieku i ciągnęła się przez trzy kolejne stulecia. W XIX wieku zachodnia fasada świątyni została ozdobiona dwiema 80 metrowymi wieżami. Wokół katedry oraz przy rue Port-Neuf, a zwłaszcza wzdłuż brzegów rzeki Nive zachowało się wiele starych domów. Część z nich jest z kamienia, jednak przeważającą większość zbudowana została z muru pruskiego. W jednym z domów urządzone zostało niezwykle ciekawe Muzeum Baskijskie i Historii Bajonny. Od niepamiętnych czasów Bajonna stanowiła także warowną fortecę. Dziś przypominają o tym dawny zamek (Château-Vieux) oraz zachowane w doskonałym stanie XVII wieczne fortyfikacje z ogromnymi bastionami oraz cytadelą.
Sumy bajońskie
Popularnym polskim określeniem na niezliczoną (czy wręcz nieosiągalną) ilość gotówki są tak zwane "sumy bajońskie". Określenie to pochodzi z początku XIX, kiedy to przeszło 43 miliony franków wierzytelności pruskich (wynikłe z hojnie udzielanych pożyczek na niekorzystnych warunkach przez rząd pruski), ulokowane było na hipotekach dóbr ziemskich w Księstwie Warszawskim, które przejęte zostały jako zdobycz wojenna przez Napoleona. Sumy te zostały "wspaniałomyślne" odstąpione przez cesarza Francuzów Księstwu Warszawskiemu na mocy układu w Bajonnie w zamian za 21 milionów franków płatnych w ciągu czterech lat na które rząd Księstwa musiał zaciągnąć pożyczki. Mimo tego owe "bajońskie sumy" były nie do spłacenia spłacenia i przyczyniły się jedynie do dużych problemów budżetowych Księstwa. Ostatecznie po kongresie wiedeńskim, wraz z likwidacją Księstwa Warszawskiego, wierzycielem prywatnych mieszkańców stał się ponownie rząd pruski.
Ciekawostki
- To właśnie w Bajonnie w XVII wieku powstały pierwsze bagnety, a ich francuska nazwa baïonnette pochodzi właśnie od nazwy miasta.