Gyöngyös to miasto w północnej części Węgier, położone u południowych podnóży pasma górskiego Mátra. To właśnie stąd pod koniec średniowiecza zaczęły wyruszać na północ (a więc także i do Polski), transporty beczek z winem (słynnym węgrzynem). Historia miasta jak i jego początki są nierozerwalnie związane z tym wyśmienitym trunkiem. Winną latorośl uprawiano tu jeszcze przed przybyciem Węgrów na te tereny. W 1334 roku ówczesny król Węgier Karol Robert (1288-1342) nadał osadzie prawa miejskie w zamian za poparcie udzielone mu w sporze z węgierskimi feudałami. Z tego okresu pochodzi także obecny herb miasta przedstawiający biegnącego wilka upamiętniający ówczesnego pana Gyöngyös - Tamása Szécsényiego noszącego przydomek Farkas (Wilk). Jednym z przywilejów które zapoczątkowały rozwój osady było zezwolenie na swobodne rozporządzanie wyprodukowanym przez okolicznych mieszkańców winem. Wkrótce potem rozpoczęto także budowę kościoła oraz klasztoru. W XVII wieku miasto zostało najechane i zdobyte przez Turków. Pod okupacją osmańską pozostawało przez blisko półtora wieku, po której dostało się we władanie Habsburgów. W czasie powstania Rakoczego Gyöngyös stanowiło jedną z głównych kwater powstańczych gdzie m in. prowadzone były rokowania pokojowe z Habsburgami. Pod koniec XVIII wieku miasto dostało się we władanie członków możnego rodu Orczych. Gyöngyös przeżywało wówczas swój kolejny złoty wiek. Do miasta liczne przybywali greccy i żydowscy kupcy. Wzniesiono też wiele nowych okazałych budowli z klasycystycznym pałacem na czele. Obecnie Gyöngyös stanowi jeden z największych ośrodków miejskich Mátry, a także ważny węzeł komunikacyjny regionu.
Zwiedzanie
W Gyöngyös zachowało się wiele ciekawych i zabytkowych budowli. Najważniejsze z nich to m.in. barokowy kościół św. Bartłomieja (Szent Bertalan-templom), pomnik Karola Roberta, gotycki kościół św. Elżbiety, późnobarokowy skarbiec kościelny (dawny Dom Świętej Korony), kościół i klasztor Franciszkanów ze słynną Biblioteką Franciszkańską (jedyną w całych Węgrzech która przetrwała w nienaruszonym stanie do czasów obecnych) oraz klasycystyczny Pałac Orczych (Orczy-kastély) w którym funkcjonuje dziś Muzeum Mátry. Odwiedzając Gyöngyös warto także wybrać się na przejażdżkę kolejką wąskotorową. Startuje ona około 100 metrów od pałacu, a jej trasy (jedna mająca 25 km, a druga 6 km) wiodą przez malownicze góry Mátra. W sezonie letnim pociągi kursują codziennie w godz. 8:00-18:00.