Pałac w Gorzanowie

Gorzanów to niewielka miejscowość w południowo-zachodniej Polsce, położona na terenie Kotliny Kłodzkiej nad rzeką Nysą. Jednym z ciekawszych zabytków jest są tu usytuowane w pobliżu miasteczka ruiny monumentalnego późnorenesansowego pałacu. Jego początki sięgają pierwszej połowy XIV stulecia kiedy to wzniesiono tu dwór szlachecki. Wiadomo, że jakiś czas później posiadłość znajdowała się w posiadaniu rodziny von Ratschin (Raczin). W 1559 roku Henryk von Ratschin polecił w miejscu starego dworu wybudować nowy renesansowy "dom warowny" w formie zamkniętego czworoboku udekorowanego sgraffitem (popularna w owym czasie technika zdobienia tynku). Niespełna wiek później posiadłość nabył ówczesny naczelnik Hrabstwa, baron Hans Arbogast. Przejęcie nastąpiło w wyniku odebrania dóbr protestanckim rodzinom w wyniku upadku powstania czeskiego w 1623 roku. Wkrótce potem pałac poddany został przebudowie. Powstała wówczas m.in. kaplica pod wezwaniem św. Jerzego. W 1651 roku posiadłość przeszła w ręce wielkiego znawcy sztuki, hrabiego Jana Fryderyka von Herberstein (1626-1701). Nowy właściciel polecił przebudować pałac nadając mu kształt wczesnobarokowej rezydencji. Za projekt odpowiadał wybitny włoski architekt Lorenzo Nicelli. Budowla została powiększona o dodatkowe piętro, a także dobudowana została wysoka wieża. Wnętrza urządzone zostały z wystawnym przepychem o czym świadczą dziś zachowane liczne fragmenty polichromowanych sufitów belkowych oraz bogato dekorowana sztukaterią i malowidłami sala terralna (ogrodowa). Całość, zaś otoczona została malowniczym parkiem krajobrazowym. Jeszcze w tym samym wieku pałac pałac został ponownie przebudowany. W 1672 roku po stronie południowej wybudowany został prostokątny dwór ekonoma, a po stronie północnej stanął kompleks budynków, ozdobiony portalem ze statuą św. Jerzego. W pierwszej połowie XIX wieku rezydencja stała się własnością hrabiego Johanna Hieronymusa von Herbersteina (1772-1874). Wtedy to Gorzanów przeżywał swój największy okres rozkwitu. Na dworskim teatrze grano sztuki Szekspira, Goethego, Schillera i Lessinga, a także wystawiano opery Mozarta, Haydna i Dittersdorfa. Wkrótce po śmieci hrabiego rezydencja udostępniona została dla turystów. Pałac przetrwał II wojnę światową w stanie praktycznie nienaruszonym. Dopiero po wojnie posiadłość została doszczętnie splądrowana i rozgrabiona. W kolejnych latach zaniedbana i opuszczona budowla popadała w coraz to większą ruinę. W 1990 roku pałac sprzedany został w prywatne ręce i od tego czasu trwa jego powolna renowacja.