Paryż to stolica i zarazem największe miasto Francji, położone nad rzeką Sekwaną (Seine) w centrum rozległej niziny zwanej Basenem Paryskim. Przez wiele osób Paryż uważany jest za jedno z najokazalszych i najpiękniejszych miast świata oraz stolicę światowej mody. Początki Paryża sięgają czasów starożytnych, kiedy to w miejscu obecnego miasta znajdowała się niewielka osada zamieszkiwana przez celtyckie plemię Paryzjów od których pochodzi obecna nazwa miasta. W czasach rzymskich Paryż znany był pod nazwą Lutetia Parisiorum i pozostawał mało znaczącą osadą w cieniu takich miast jak Lyon czy Bordeaux. Gwałtowny rozwój miasta nastąpił dopiero na przełomie XIII i XIV wieku. W latach 1852-1870 miała miejsce wielka przebudowa Paryża, która zmieniła całkowicie obraz i oblicze miasta, poprzez budowę szeregu nowych ulic i wielkich bulwarów. Wtedy też uległa wyburzeniu dawna średniowieczna zabudowa miasta. Pod koniec XIX wieku w 1889 roku wybudowano obecny symbol miasta - Wieżę Eiffla (wysokość 324 metry wraz z zamocowaną w 2000 roku anteną). Obecnie Paryż to miasto-legenda, przez wielu uznawany za stolicę świata, a przynajmniej stolice mody i trendów kulturowych. I choć wszystkie te określenia nieco się zdezaktualizowały, to moda na Paryż nie przemija. Jest to miasto o niezliczonej ilości zabytków, muzeów i wspaniałych rozwiązań architektonicznych, ale także romantycznych zaułków. Turysta niemal na każdym kroku ma poczucie obcowania z historią.
Zwiedzanie
Paryż jest miastem o układzie koncentrycznym z rozchodzącymi się gwiaździście bulwarami. Jego oś stanowi wcięta dolina Sekwany, która dzieli miasto na dwie części: prawobrzeżną (północną) Rive Droite oraz lewobrzeżną (południową) Rive Gauche. W Paryżu w zasadzie nie można zabłądzić. Niemal z każdego zakątka widać parę jednoznacznych punktów orientacyjnych, które pozwalają szybko zorientować się, gdzie się jest i dokąd trzeba pójść. To przede wszystkim Wieża Eiffla, a także wzgórze Montmarte z wznoszącym się na nim białym budynkiem Bazyliki Najświętszego Serca (Bazyliki Sacré-Cour). Historyczne serce Paryża stanowi położona na Sekwanie wyspa Île de la Cité. Z obydwoma brzegami Paryża łączy ją aż osiem mostów, w tym najstarszy, wciąż istniejący most paryski, Pont Neuf (Nowy Most). Na wyspie znajdują się dwa ważne paryskie zabytki. Pierwszym z nich jest gotycka Katedra Notre-Dame a drugim zajmujący blisko jedną trzecią wyspy Pałac Sprawiedliwości (Palais de Justice). W Paryżu znajduje się wiele zabytków i budowli reprezentujące wiele epok architektonicznych. Najważniejsze z nich to m.in. monumentalny Łuk Triumfalny, będący mauzoleum wybitnych Francuzów Panteon, gmach Opery Garnier (Palais Garnier), Kościół św. Magdaleny (Kościół de la Madeleine), Wielki Pałac (Grand Palais), położony na Wyspie Świętego Ludwika Hôtel Lambert, Kościół św. Sulpicjusza (Église Saint-Sulpice), kompleks budynków zwany Les Invalides czy położony w dzielnicy czerwonych latarni Moulin Rouge (Czerwony Młyn). Paryż to także miejsce gdzie spotkać można wiele muzeów z bogatymi kolekcjami dzieł sztuki. Do najpopularniejszych należą m.in. Luwr, Musée d’Orsay, Centre Georges Pompidou czy Musée de Cluny. Paryż to także światowe centrum mody i miejsce do którego przybywają liczni malarze i poeci. Te wszystkie rzeczy powodują, że każdego roku miasto odwiedzane jest przez blisko 30 milionów turystów.
Wieża Eiffla
Wieża Eiffla (Tour Eiffel) to z jedna z najbardziej znanych budowli Paryża, która uznawana jest za symbol tego miasta, a niekiedy też całej Francji. Słynna "Żelazna dama" usytuowana jest w zachodniej części miasta, nad Sekwaną, na północno-zachodnim krańcu Pola Marsowego. Wieża ma aż 324 metry wysokości (wraz z anteną) co czyni z niej najwyższą budowlę Paryża i piątą co do wysokości we Francji. W momencie powstania była to najwyższa wieża na świecie. Jej całkowita wysokość zmieniała się kilkukrotnie za sprawą zamocowanej na jej szczycie anten. Pierwotnymi pomysłodawcami projektu byli Maurice Koechlin i Emile Nouguier, pracownicy w biurze słynnego Gustave'a Eiffela. Samą budową kierował zaś, Koechlin. Wieżę wybudowano specjalnie na Wystawę Światową zorganizowaną w Paryżu w 1889 roku. Budowla miała upamiętnić setną rocznicę rewolucji francuskiej oraz zademonstrować poziom wiedzy inżynierskiej oraz możliwości techniczne epoki. Mimo, że wieża od samego początku wzbudzała wiele kontrowersji wśród mieszkańców Paryża, to mimo planów nie została rozbudowana i dziś stanowi jedną z najczęściej odwiedzanych atrakcji turystycznych Paryża.
Katedra Notre-Dame
Paryska Katedra Notre-Dame wzniesiona została w latach 1163-1345 na wyspie na Sekwanie zwanej Île de la Cité. Świątynia powstała w miejscu dwóch starszych kościołów, które wyburzono specjalnie pod budowę nowej katedry. Kamień węgielny został wmurowany podczas wystawnej ceremonii w obecności samego papieża Aleksandra III. W 1240 roku ukończono budowę nawy a nieco później dwóch wież fasady zachodniej. Jeszcze w tym samym wieku rozpoczęto race nad elewacjami transeptu, a na początku XIV stulecia rozbudowano system przypór odciążających konstrukcję dachu i ścian. Katedra Notre Dame to przykład bazyliki z galeriami i z podwójnymi nawami bocznymi, co daje w sumie 5 naw. Świątynia ma 130 metrów długości, około 40 metrów szerokości a w najwyższym punkcie sklepienia osiąga 35 metrów. W 1806 roku w skarbcu katedry złożone zostały relikwie korony cierniowej.
Łuk Triumfalny
Monumentalny paryski Łuk Triumfalny (Arc de triomphe) znajduje się na Placu Charles'a de Gaulle'a (Place Charles-de-Gaulle) przy zachodnim skraju alei Pól Elizejskich. Wzniesiono go w pierwszej połowie XIX wieku na zlecenie cesarza Napoleona I dla uczczenia walczących i poległych za Francję w czasie rewolucji francuskiej i wojen napoleońskich. Jego głównym projektantem był francuski architekt Jean François Chalgrin a dekorację rzeźbiarską wykonał François Rude. Łuk ma przeszło 44 metry szerokości, 22 metry głębokości i blisko 50 metrów wysokości. Na każdym z jego czterech filarów znajduje się relief przedstawiający scenę związaną z najważniejszymi wydarzeniami w okresie I Republiki francuskiej i I Cesarstwa francuskiego. Są to kolejno Wymarsz ochotników z 1792 roku (Le Départ des volontaires de 1792), Triumf z 1810 roku (Le Triomphe de 181), Obrona z 1814 roku (La Résistance de 1814) i Pokój z 1815 roku (La Paix de 1815). W 1840 roku pod Łukiem Triumfalnym przeszedł kondukt żałobny Napoleona, a w 1855 roku wystawiono tu trumnę sławnego francuskiego poety Victora Hugo przed pochówkiem w Panteonie. Obecnie, każdego roku 14 lipca podczas Święta Narodowego Francji, wzdłuż alei Pól Elizejskich odbywa się parada wojskowa z udziałem francuskich urzędników państwowych i zagranicznych gości. Defilada rozpoczyna się na placu Charles-de-Gaulle, skupionego wokół Łuku Triumfalnego, i kończy się na placu de la Concorde.
Panteon
Panteon (Panthéon) to imponująca budowla w paryskiej Dzielnicy Łacińskiej, która wzniesiona pod koniec XVIII wieku jako kościół pod wezwaniem świętej Genowefy (patronki Paryża). W 1885 roku świątynia została przebudowana i przekształcona w mauzoleum wybitnych Francuzów. W krypcie Panteonu znajdują się m.in. grobowce: marszałka Jeana Lannesa, generała Saint-Hilaire’a, filozofów Voltaire’a i Jeana-Jacques’a Rousseau, polityków Honoré Mirabeau i Jeana Jauresa, pisarzy Alexandre’a Dumasa, Victora Hugo i Émile’a Zoli, twórcy pisma dla niewidomych Louisa Braille’a, fizyków Paula Langevina, Pierre’a Curie i Marii Skłodowskiej-Curie, chemika Marcelina Berthelota oraz generała François Marceau.
Bazylika Sacré-Cœur
Bazylika Sacré-Cœur (Bazylika Najświętszego Serca) to imponujący kościół w Paryżu, usytuowany na szczycie wzgórza Montmartre (w dzielnicy o takiej samej nazwie). Koncepcja jego budowy zrodzona została w 1870 roku, po wybuchu wojny francusko-pruskiej, kiedy to dwaj francuscy przemysłowcy przysięgli sobie, że jeżeli po wojnie ujrzą Paryż takim samym, jak przed wojną, to wybudują bazylikę ku czci Serca Jezusowego. Po wojnie, gdy okazało się, że miasto zostało niemal nietknięte, to przystąpili do spełnienia swojej obietnicy. Budowa kościoła przeprowadzona została w latach 1876-1914 a jej uroczysta konsekracja przeprowadzona została po zakończeniu I wojny światowej w 1919 roku. Bazylika została zaprojektowana przez francuskiego architekta Paula Abadie i reprezentuje styl romańsko-bizantyński. Kopuły kościoła mają 79 metrów wysokości, a północna wieża osiąga wysokość 83 metrów.
Sorbona
Sorbona to obecnie określenie kompleksu zabytkowych budynków w Dzielnicy Łacińskiej powstałego jako kolegium na dawnym Uniwersytecie Paryskim. Sorbona założona została w 1253 roku jako jedno z kolegiów Uniwersytetu Paryskiego. Z czasem jednak zaczęto odnosić tę nazwę do całego Uniwersytetu. Najstarszą część założenia stanowi Kaplica Sorbony (Chapelle de la Sorbonne). Jest to dwukondygnacyjna barokowa budowla z charakterystyczną kopułą. We wnętrzu świątyni znajduje się grobowiec znanego francuskiego diuka kardynała Richelieu (1585-1642).
Pozostałe Zabytki Paryża
- Święta Kaplica (Sainte-Chapelle) - to dwukondygnacyjna kaplica zamkowa położona w centrum dawnej siedziby królewskiej na wyspie Cité. Ufundowana została w połowie XIII wieku przez króla Francji Ludwika IX Świętego (1214-1270) jako miejsce przechowywania cennych relikwii: Chrystusa, z koroną cierniową na czele, oraz świętych patronów Francji.
- Kościół Inwalidów (Le dôme des Invalides) - to monumentalna paryska świątynia, która wzniesiona została w 1706 roku na polecenie króla Ludwika XIV (1638-1715). Głównym projektantem kościoła był znany francuski architekt Jules Hardouin-Mansart (1646-1708). Początkowo miało być to miejscem spoczynku rodziny królewskiej, jednak po śmierci Ludwika plany zostały zmienione i do kościoła sprowadzono także szczątki Napoleona Bonaparte z Wyspy Św. Heleny. W świątyni pochowani są również marszałkowie: Ferdinand Foch, Sebastian Vauban, Turenne, Louis Lyautey oraz Józef Bonaparte i Hieronim Bonaparte oraz napoleońscy generałowie Henri Gatien Bertrand i Geraud Duroc.
- Hôtel Lambert - to okazały gmach w Paryżu, położony na Wyspie Świętego Ludwika. Wzniesiony został w pierwszej połowie XVII wieku według projektu francuskiego architekta Louisa Le Vau (1613-1670). W latach 1843-1975 budynek stanowił własność książąt Czartoryskich i pełnił rokę głównego ośrodka Wielkiej Emigracji i emigracyjnego obozu politycznego zwanego Hôtel Lambert. W rękach rodziny Czartoryskich posiadłość pozostawała aż do 1975 roku, kiedy to została kupiona przez barona Guy'a de Rothschild'a.
- Most Aleksandra III (Pont Alexandre III) - to imponujący most o metalowej konstrukcji w Paryżu, który wybudowany został w latach 1896-1900 na otwarcie Wystawy Światowej. Nazwany został na cześć cesarza Imperium Rosyjskiego Aleksandra III Romanowa, którego syn i następca, Mikołaj II, położył kamień węgielny pod jego budowę. Most nawiązuje do przymierza rosyjsko-francuskiego zawartego w 1892 roku.
- Kościół św. Magdaleny (Église de la Madeleine) - to rzymskokatolicka świątynia w Paryżu, usytuowana na placu de la Madeleine. Kościół wzniesiony został na przełomie XVIII i XIX wieku w stylu neoklasycystycznym. Zastąpił on starą świątynię której początki sięgają XV stulecia. Z kościołem św. Magdaleny związane są pośmiertne losy dwóch wielkich Polaków. W 1849 roku odbyła się tu msza żałobna po śmierci Fryderyka Chopina a w 1856 roku wystawiono tu na widok publiczny trumnę z ciałem Adama Mickiewicza.
- Wielki Pałac (Grand Palais) - to monumentalna przeszklona hala wystawowa, która znajduje się w paryskiej 8 dzielnicy. Wzniesiona została na wystawę światową jaka odbyła się w Paryżu w 1900 roku. Zewnętrzna cześć budowli reprezentuje styl neobarokowy końca XIX wieku.
Ciekawostki
- Wielu turystów odwiedzających stolicę Francji po raz pierwszy doświadcza tzw. "syndromu paryskiego". Zjawisko to polega na uczuciu rozczarowania zastanym widokiem oraz niespełnionymi oczekiwaniami połączonymi ze zniszczeniem wcześniejszych wyobrażeń na temat miasta. Powodem tego jest szarość miasta zamiast malowniczych pocztówek, oraz brak obecności prawdziwych Francuzów na ulicach;
- Jednym z symboli Paryża jest bagietka, nazywana także często bułką paryską;
- Na ulicach Paryża znajduje się tylko jeden znak STOP. Jest on przy ulicy 16 Quai Saint-Exupéry;
- Paryż wybudowano na wapiennym terenie, stąd też zasadnicza część jego zabudowy jest kamienna;
- 5 maja 1928 roku w Paryżu otwarto Plac Warszawski (Place de Varsovie). Znajduje się w zachodniej części Paryża, na północnym brzegu Sekwany, naprzeciwko wieży Eiffla, z którą łączy go Pont d'Iéna;
- Najwyższą budowlą w Paryżu jest usytuowany dzielnicy La Défense i wybudowany w 1974 roku Tour First, który po przebudowie jaka przeprowadzona została w 2011 roku ma 225 metrów wysokości.
