Apollonia - panorama

Apollonia to pozostałości starożytnego miasta w zachodniej Albanii, położone w pobliżu przemysłowego miasta Fier. Jak podają źródła historyczne założone zostało w 588 roku p.n.e. przez greckich osadników z Koryntu i Kerkiry (dzisiejszego Korfu). Przewodził im Gylax od którego wzięta została pierwsza nazwa miasta - Gylakeia. Dopiero później miasto otrzymało swą obecną nazwę na cześć boga Apollina. Osada została wzniesiona na łagodnym wzgórzu nad przepływającą tu wówczas rzeką Aoos (Αώος), zaledwie kilka kilometrów od morza. Nowa koryncka kolonia była świetnie usytuowana z punktu widzenia handlu, a do tego leżała na bardzo urodzajnej ziemi, dlatego też niewielka wioska bardzo szybko rozwinęła się w jeden z ważniejszych portów na Adriatyku. Na przełomie IV i III wieku p.n.e. Apollonia przeżywała swój największy okres rozkwitu. Wybudowano wówczas potężne mury obronne, a także bito tu własną monetę. W 282 roku p.n.e. miasto zostało podbite i zajęte przez wojska króla Epiru - Pyrrusa. Po jego śmierci miasto zacieśniło stosunki z Rzymem, który od roku 229 utrzymywał tu stały garnizon. Mimo to w 210 roku p.n.e. Macedończycy pokonali obronę i splądrowali miasto. Apollonia rozwijała się jeszcze do III wieku n.e., kiedy to została doszczętnie zniszczona przez silne trzęsienie ziemi. Mało tego, w jego wyniku koryto rzeki Aoos (obecnie Vjosës) oddaliło się od miasta, a pola uprawne zmieniły się w moczary. Zagładę miasta przypieczętowały liczne najazdy ludów z północy. Wkrótce potem opuszczone miasto zostało zapomniane na wieki. Ruiny odkryto dopiero w 1916 roku, a prace wykopaliskowe trwają tu do dziś. Pierwsze muzeum an terenie parku archeologicznego otwarto dopiero w 1958 roku, a nowy kompleks muzealny w 2011. Rumowiska, choć nie są szczególnie imponujące, to jednak są malowniczo położone. Szczyt porastają liczne stare gaje oliwne, pośród których skrywają się pozostałości antycznych budowli, a także piękny średniowieczny klasztor prawosławny. Do najciekawszych budowli parku archeologicznego zaliczyć można m.in. budynek Agonothethów, pozostałości świątyni Diany, ruiny łuku triumfalnego, kamienne trybuny niewielkiego odeonu oraz ślady dużych cystern na wodę.

mail