Kopenhaga (København)

Kopenhaga to stolica i zarazem największe miasto Danii, położone nad cieśniną Sund na wschodnim krańcu Zelandii oraz północnym wybrzeżu wyspy Amager. Najstarsze wzmianki historyczne o mieście pochodzą z XI wieku, kiedy to istniała tu niewielka rybacka osada znana pod nazwą Horn (Port). Oficjalnie miasto założone zostało jednak dopiero w 1167 roku przez duńskiego biskupa Absalona. W połowie XIII wieku Kopenhaga otrzymała prawa miejskie i już wtedy znana była pod nazwą Kobenhavn - oznaczającą Port Kupców. W XIV wieku miasto przeżyło kilka najazdów z konkurencyjnego portu w Lubece a w latach 1368-69 zostało zniszczone przez siły Hanzy (związek miast handlowych Europy Północnej z czasów Średniowiecza i początku ery nowożytnej). Po upadku portów Hanzy, Kopenhaga z uwagi na swoje korzystne położenie bardzo szybko urosła do rangi jednego z ważniejszych portów bałtyckich. W 1443 roku król Krzysztof III Bawarski przeniósł z Roskilde do Kopenhagi rezydencję królewską. Wtedy to Kopenhaga stałą się de facto stolicą kraju i do XVIII wieku była miastem koronacyjnym królów Danii. Swój zloty wiek miasto przeżywało na przełomie XVI i XVII wieku za panowania Chrystiana IV. To właśnie on ściągnął tu wielu znamienitych architektów z Niderlandów, którzy zaprojektowali m.in. Okrągłą Wieżę (Rundetarn), Gmach Giełdy czy Rosenborg. Tragiczną datą w dziejach Kopenhagi był rok 1728, kiedy to miasto zostało nawiedzone przez wielki pożar. Trwał on trzy dni i strawił blisko jedną trzecią zabudowy, w tym także wiele zabytkowych średniowiecznych budynków. Na początku XIX wieku miała miejsce w Kopenhadze bitwa morska pomiędzy flotą duńską a marynarką brytyjską. Pokonani Duńczycy zmuszeni zostali do rezygnacji z polityki neutralności. Niespełna kilka lat później po tym jak Dania stanęła po stronie Napoleona, Anglicy zbombardowali miasto niszcząc doszczętnie praktycznie 70% tkanki miejskiej. Po zakończeniu wojen Napoleońskich miasto przeżywało swój ponowny wielki rozkwit.

Zwiedzanie

Najchętniej odwiedzaną przez turystów dzielnicą w Kopenhadze jest Indre By. To właśnie tutaj znajduje się się pełna zabytków sieć malowniczych uliczek o specyficznej atmosferze. Oprócz licznych zabytków, muzeów czy galerii Kopenhaga oferuje przyjezdnym wyjątkowo swobodną młodzieżową atmosferę. Wokół miasta rozlokowanych jest także wiele pięknych piaszczystych plaż. Jednym z głównych placów Kopenhagi jest rozległy Rådhuspladsen (Plac Ratuszowy), przy którym wznosi się okazały budynek ratusza miejskiego. W jego sąsiedztwie znajduje się pomnik Hansa Christiana Andersena autorstwa Henry'ego Luckowa Nielsena a w przeciwległym narożniku placu stoi okazała Smocza Fontanna, ozdobiona walczącymi ze sobą figurami byka i smoka. Przy placu swój początek ma główny deptak miejski Strøget, który ma przeszło 1 km długości i w jego skład wchodzi aż pięć ulic: Frederiksberggade, Nygade, Vimmelskaftet, Amagertorv i Østergade. Cały trakt jest całkowicie z wyłączony ruchu kołowego. W 1962 roku, czyli w chwili otwarcia była to najdłuższa ulica wyłączona z ruchu samochodowego na świecie. Przy Strøget znajdują się główne zabytki oraz atrakcje stolicy Danii. Jest tu m.in. Politikens Hus (siedziba jednego z najbardziej szacownych i poczytnych tytułów prasowych w Danii), dawny dom towarowy Hennes & Mauritz, Pałac Sprawiedliwości (Domhuset), kościół św. Ducha (Helligåndskirken) czy centrum handlowe Illum Department. Na południe od Indre By leży Slotsholmen - wyspa (na której Absalom wybudował pierwszy zamek) z dawnym pałacem królewskim Christiansborg (obecnie znajduje się tu siedziba duńskiego parlamentu), a na wschód dawny port Nyhavn z wybudowanym w XVII wieku kanałem i charakterystycznymi kolorowymi kamienicami. Miejsce to stanowi dziś popularną atrakcje turystyczną z licznymi knajpkami i restauracjami. Tutaj też znajduje się przystań oraz Mindenakeret - kotwica upamiętniająca 1700 duńskich marynarzy, którzy zginęli podczas drugiej wojny światowej. Nieco dalej od centrum położone są dwa założenia pałacowe - Amalienborg i Rosenborg. Przechodząc zaś na przeciwny brzeg Inderhavnen (cieśniny przecinającej starą Kopenhagę) trafimy do dzielnicy Christianshavn, nazywanej często przez miejscowych "Małym Amsterdamem". Ciekawostką jest tu samozwańcze anarchistyczne Wolne Miasto Christiania. W latach siedemdziesiątych XX wieku duńskie władze nadały jej mieszkańcom legalny status niezależnej społeczności. Miejsce zasłynęło jako ośrodek ruchu hippisowskiego i kultury alternatywnej. Odwiedzając Kopenhagę warto także wybrać się do dzielnicy Bispebjerg, gdzie zobaczyć można zbudowany na początku XX wieku Kościół Grundtviga. Świątynia reprezentuje styl ekspresjonistyczny połączony z elementami neogotyckimi.

Pałac Królewski Amalienborg

Amalienborg to oficjalna rezydencja duńskich monarchów i duńskiej rodziny królewskiej. Posiadłość nieoficjalnie określana jest jako zimowy pałac królewski, ponieważ zwykle jest wykorzystywana przez duńskich monarchów w miesiącach zimowych. Nazwa pałacu pochodzi od imienia królowej Zofii Amelii (1628-1685), która w latach 1667-1673 poleciła w tym miejscu zbudować pałacyk letni z ogrodem. Niestety spłonął on w pożarze jaki nawiedził Kopenhagę w 1689 roku. W połowie XVIII wieku król Fryderyk V przekazał cztery działki leżące na miejscu obecnej rezydencji czterem duńskim arystokratom, którzy w zamian za ulgi podatkowe zobowiązali się wybudować tu swoje rezydencje. Całość stała się częścią zaplanowanej w 1748 przez króla nowej dzielnicy Kopenhagi, Frederiksstaden. Za projekt odpowiedzialny był duński architekt, pionier rokoko w Danii Nicolai Eigtved (1701-1754). Wkrótce potem wokół ośmiokątnego placu wzniesione zostały cztery identyczne rokokowe pałace (Pałac Moltkego, Pałac Levetzaua, Pałac Brockdorffa i Pałac Schacka). W centralnym punkcie placu ustawiono okazały pomnik konny Fryderyka V Oldenburga. Zaprojektował go Jacques Saly i reprezentuje styl neoklasycystyczny. Swego czasu monument był uznawany za jeden z najznakomitszych pomników konnych na świecie. Co ciekawe kosztował on więcej niż cztery budynki pałacowe otaczające plac. Obecnie Amalienborg wraz z Muzeum Pałacowym stanowi jedną z największych atrakcji turystycznych Kopenhagi. Przed każdym z czterech pałaców stoją na straży gwardziści królewscy w historycznych czarno-niebieskich mundurach oraz charakterystycznych futrzanych czapkach zwanych bermycami. Uroczysta zmiana warty ma miejsce codziennie w południe, a w niedzielę podczas obecności królowej w pałacu, południowa zmiana warty ma szczególnie uroczystą oprawę z udziałem wojskowej orkiestry oraz gwardii ubranej w czerwono-niebieskie galowe mundury.

Kościół Fryderyka

Kościół Fryderyka (Frederiks Kirke) nazywany także często Kościołem Marmurowym (Marmorkirken) wzniesiony został w połowie XVIII wieku według projektu duńskiego architekta Nicolai Eigtveda (1701-1754). Podobnie jak sąsiedni Amalienborg powstał on w ramach projektowania nowej dzielnicy Frederiksstaden na cześć 300-lecia panowania dynastii Oldenburgów. Początkowo do budowy świątyni używano marmuru norweskiego (stąd nazwa), ale z uwagi na jego wysokie koszty pomysł ten zarzucono. Niedokończony kościół stał przez sto lat. Budowę wznowiono dopiero w 1876 roku dzięki wsparciu finansowemu duńskiego przemysłowca, Carla Frederika Tietgena. Budowla reprezentuje styl barokowo-eklektyczny i szczyci się największą, wspartą na 12 kolumnach, kopułą w Skandynawii. Była ona wzorowana na kopule bazyliki św. Piotra w Watykanie.

Katedra Marii Panny

Początki Katedry Marii Panny w Kopenhadze (Vor Frue Kirke) sięgają przełomu XII i XIII wieku, kiedy to wzniesiona została tu pierwsza świątynia. W kolejnych wiekach była ona wielokrotnie rozbudowywana i powiększana. W latach 1445=1648 katedra była kościołem koronacyjnym królów duńskich. W 1515 roku wieża katedry otrzymała gotycką iglicę a po wielkim pożarze jaki nawiedził Kopenhagę w 1738 roku katedrę odbudowano w stylu baroku niderlandzkiego. Wtedy też świątynia zyskała przeszło 100 metrową wieżę. W czasie wojen napoleońskich podczas bitwy pod Kopenhagą jaka miała miejsce w 1807 roku flota brytyjska zbombardowała miasto niszcząc m.in. wieżę, dach oraz wnętrze katedry. Postanowiono jednak nie odbudowywać poprzedniej świątyni, lecz zburzyć ruiny i na tym samym miejscu wznieść zupełnie nową katedrę. Wkrótce potem powstała całkiem nowa budowla reprezentująca styl neoklasycystyczny. Głównym projektantem świątyni został duński architekt (greckiego pochodzenia) Christian Frederik Hansen (1756-1845). Co ciekawe w pierwotnym projekcie Hansena nie było wieży, którą architekt uznał za zbyteczną i psującą jego koncepcję, ale powszechny nacisk na jej dodanie był tak wielki, że Hansen musiał się w końcu ugiąć.

Pozostałe Zabytki Kopenhagi

• Zamek Rosenborg (Rosenborg Slot) - jest to dawna rezydencja królów Danii, która wzniesiona została w pierwszej połowie XVII wieku z inicjatywy króla Danii, Chrystiana IV Oldenburga (1577-1648). Główni projektanci nadali budowli formę oraz wystrój zgodny z założeniami ówcześnie modnego renesansu niderlandzkiego. Zamek otoczony został malowniczym Ogrodem Króla (Kongens Have). Obecnie w zamku swoją siedzibę ma muzeum poświęcone historii duńskich monarchów z dynastii Oldenburgów. Obejrzeć można tu m.in. dawne komnaty królewskie z kompletnym wyposażeniem oraz rozliczne precjoza i inne pamiątki po duńskich monarchach.
• Kościół św. Ducha (Helligåndskirken) - jest to gotycko-renesansowa ceglana budowla, która usytuowana jest przy głównym deptaku miejskim (Stroget). Świątynia wzniesiona została w 1474 roku, a swój obecny kształt uzyskała w czasie ostatniej większej renowacji jaka przeprowadzona została po wielkim pożarze jaki nawiedził Kopenhagę w 1728 roku. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na znajdującą się po północnej stronie kościoła XVII-wieczną Kaplicę Griffenfelda, XVIII-wieczny ołtarz z obrazem przedstawiającym Wniebowstąpienie Pańskie namalowanym przez Hendrika Krocka oraz drewnianą ambonę autorstwa rzeźbiarzy H.B.Bissena i Martina Nyropa. Na placu przykościelnym znajduje się Dom Świętego Ducha, który jest jedynym w całości zachowaną średniowieczną świecką budowlą w Kopenhadze.
• Ratusz (Rådhus) - wzniesiony został z czerwonej cegły na początku XX wieku według projektu duńskiego architekta Martina Nyropa (1849-1921). Przy jego tworzeniu inspirował się on średniowiecznym Palazzo Pubblico w Sienie. Fasadę budynku zdobi pozłacana figura żyjącego w XII wieku biskupa Roskilde, Absalona oraz herb miasta. Charakterystycznym elementem gmachu jest wysoka, mierząca prawie 106 metrów wieża na której szczyt prowadzi 300 schodów gdzie znajduje się najwyżej w mieście położony taras widokowy. Obecnie w Ratuszu swoją siedzibę ma prezydent miasta oraz rada miejska.
• Kościół Najświętszego Zbawiciela (Vor Frelsers Kirke) - wzniesiony został pod koniec XVII wieku według projektu Lamberta van Havena a swój obecny kształt uzyskał w czasie ostatniej większej przebudowy jaka przeprowadzona została w latach 1749-1752. Świątynia reprezentuje styl holenderskiego baroku. Charakterystycznym elementem architektury kościoła jest spiralnie skręcone zwieńczenie 90 metrowej wieży. We wnętrzu świątyni warto zwrócić uwagę na ołtarz główny autorstwa Nicodemusa Tessina młodszego oraz prezbiterium ozdobione posągami sześciu archaniołów.
• Budynek Giełdy (Børsen) - wzniesiony został w pierwszej połowie XVII wieku, na polecenie ówczesnego króla Danii, Chrystiana IV. Charakterystycznym elementem budowli jest 56-metrowa wieża wybudowana w formie spiralnej iglicy, wokół której owinięte są ogony czterech smoków. Symbolizują one cztery królestwa krajów nordyckich.
• Kościół św. Mikołaja (Sankt Nikolaj Kirke) - jest to dawny kościół, w którym obecnie znajduje się centrum wystawowe sztuki współczesnej Kunsthallen Nikolaj. Na początku XX wieku w czasie odbudowy wieża świątyni nakryta została nowoczesnym jak na owe czasy hełmem dzięki czeku uzyskała 90 metrów wysokości. Dziś stanowi ona jeden z charakterystycznych elementów panoramy starego miasta w Kopenhadze.

Mała Syrenka

Jednym z symboli Kopenhagi jak i całej Danii jest postać Małej Syrenki (Den lille Havfrue). Jest to tytułowa bohaterka jednej z baśni słynnego duńskiego pisarza i poety Hansa Christiana Andersena (1805-1875). Opowiada ona historię młodej syreny, która zakochała się w pięknym księciu. Opowiadanie zostało opublikowane po raz pierwszy w 1837 roku i obecnie uznawane jest za jedną z najpiękniejszych historii o miłości w literaturze. Andersenowska Mała Syrenka stała się inspiracją dla duńskiego rzeźbiarza Edvarda Eriksena. Stworzył on jej posąg, który stanął na nadbrzeżu portu w Kopenhadze. Rzeźba została zamówiona i ufundowana w 1909 roku przez syna założyciela browaru Carlsberg – Carla Jacobsena. Za wzór dla głowy syrenki posłużyła twarz duńskiej tancerki i aktorki Ellen Price. Pomnik został odlany w brązie, mierzy 1,25 metrów wysokości i waży około 175 kilogramów. Jego uroczyste odsłonięcie miało miejsce 23 sierpnia 1913 roku.

Muzea w Kopenhadze

• Muzeum Narodowe (Nationalmuseet) - znajduje się przy ulicy Ny Vestergade 10 w XVIII wiecznym Pałacu Królewskim i prezentuje zbiory głównie z zakresu archeologii, etnologii, numizmatyki, etnografii, nauk przyrodniczych, komunikacji, a także duńskich Skarbów Narodowych. Placówka regularnie organizuje także wystawy czasowe.
• Muzeum Miasta Kopenhagi (Kobenhavns Bymuseum) - znajduje się przy ulicy Stormgade 18 i prezentuje historię miasta począwszy od XII wieku aż po czasy obecne. Założone zostało w 1901 roku i początkowo miało siedzibę na poddaszu ratusza. W kolejnych latach wraz z powiększaniem zbiorów muzeum kilkukrotnie zmieniało swoją siedzibę.
• Muzeum Pałacowe (Amalienborgmuseet) - mieści się w jednym z pałaców kompleksu królewskiego Amalienborg i poświęcone jest historii dynastii glücksburskiej (młodsza linia Oldenburgów), która panuje w Danii od 1863 roku. W komnatach pałacowych urządzona została ekspozycja poświęcona królom – Chrystianowi IX, Fryderykowi VIII, Chrystianowi X oraz Fryderykowi IX. Obejrzeć można tu m.in. zabytkowe meble z epoki, kolekcję obrazów oraz prywatne rzeczy należące do duńskiej rodziny królewskiej. Muzeum szczyci się kolekcja blisko 6 tysięcy eksponatów.
• Muzeum Geologiczne (Statens Naturhistoriske Museum) - znajduje się przy ulicy Oster Voldgade 5-7 na terenie Uniwersytetu i prezentuje bogatą kolekcję rożnego rodzaju skamieniałości, minerałów czy meteorytów.
• Nowa Gliptoteka Carlsberga (Ny Carlsberg Glyptotek) - znajduje się przy ulicy Dantes Plads 7 i prezentuje pokaźny zbiór rzeźb (zarówno starożytnych jak i współczesnych) jakie zebrał duński browarnik, kolekcjoner i mecenas sztuki Carl Jacobsen (1842-1914) inspirując się glyptoteką monachijską króla Ludwika I. Obejrzeć tu można m.in. starożytną statuetkę Ramzesa II, sarkofag zakupiony w Muzeum Egipskim w Kairze, liczne mumie, brązowy posąg Seta, rzymską mozaikę "Porwanie Europy" czy reliefy zwierzęce byka, lwa i smoka z babilońskiej Bramy Isztar.
• Muzeum Marynarki Wojennej (Orlogsmuseet) - znajduje się przy ulicy Overgaden Oven Vandet 58 i poświęcone jest historii Królewskiej Duńskiej Marynarki Wojennej. Obejrzeć tu można m.in. kolekcje mundurów, broni, instrumentów nawigacyjnych oraz modeli statków wykorzystywanych przez marynarkę wojenną pod koniec XVII wieku.
• Duńskie Muzeum Filmu (Det Danske Filmmuseum) - znajduje się przy ulicy Gothersgade 55 i prezentuje historię zarówno duńskiej jak i światowej kinematografii.
• Muzeum Poczty i Telekomunikacji (Post & Tele Museum) - znajduje się przy ulicy Kobmagergade 37 i prezentuje różnego rodzaju eksponaty i ekspozycje zwiazane z pocztą duńską. Obejrzeć tu można m.in. portrety pracowników poczty, kolekcje znaczków pocztowych czy stare książki telefonicze.
• Państwowe Muzeum Sztuki (Statens Museum For Kunst) - znajduje się przy ulicy Solvgade 48 i prezentuje bogatą kolekcję dzieł sztuki. Zbiory muzeum obejmują prawie 9000 obrazów i rzeźb, około 300 tys. dzieł sztuki na papierze, oraz ponad 2600 gipsowych odlewów figur z okresu od starożytności do renesansu. Placówka szczyci się także bogatą kolekcją dzieł malarzy niderlandzkich i flamandzkich. Obewjrzeć można tu prace m.in. Mantegny, Tycjana, Tintoretto, Parmigianina, Breugela, Rubensa, Jordaensa, Halsa, Bloemaerta, Gysbrechtsa czy Rembrandta.
• Muzeum Thorvaldsena (Thorvaldsens Museum) - znajduje się przy ulicy Bertel Thorvaldsens Plads 2 (w sąsiedztwie Pałacu Christiansborg) i prezentuje obszerną kolekcję dzieł słynnego duńskiego rzeźbiarza Bertela Thorvaldsena (1770-1844). Obejrzeć tu można m.in. marmurowe rzeźby, liczne posągi, popiersia czy reliefy jakie Thorvaldsen stworzył w Kopenhadze a także podczas jego czterdziestoletniego pobytu w Rzymie. Znajdują się tu też obrazy, antyki i przedmioty osobiste należące do Thorvaldsena. Na terenie placówki znajduje się także grób artysty, który zmarł nagle wieku 74 lat podczas przedstawienia w Teatrze Królewskim.
• Muzeum Zoologiczne (Zoologisk Museum) - znajduje się przy ulicy Universitetsparken 15 i prezentuje dziką przyrodę Danii oraz całej Ziemi.
• Muzeum Policji (Politihistorisk Museum) - znajduje się przy ulicy Falledvej 20 i poświęcone jest historii duńskiej policji.
• Muzeum Wolności (Frihedsmuseet) - znajduje się przy Churchillparken i poświęcone jest duńskiemu ruchowi oporu podczas niemieckiej okupacji jaka miała miejsce w czasie II wojny światowej w latach 1940-1945.
• Muzeum Rekordów Guinessa (Guiness World Records Museum) - znajduje się przy ulicy Ostergade 16 i prezentuje różnego rodzaju ekspozycje obrazujące najciekawsze rekordy jakie wpisane zostały do Księgi Guinessa.
• Muzeum Erotyki (Museum Erotica) - znajduje się przy ulicy Kobmagergade 24 i prezentuje eksponaty, które nie są przeznaczone dla osób poniżej 18 roku życia. Obejrzeć tu można m.in. liczne obrazy, rzeźby, bielizn erotyczna, fotografie, grafiki czy gadżety erotyczne. Są tu także ekspozycje obrazujące co wydarzyło się w sypialniach znanych osób, takich jak H.K. Andersen, Marilyn Monroe czy Sigmund Freud.
• Duńskie Muzeum Wojny (Krigsmuseet) - znajduje się przy ulicy i prezentuje niezywkle imponujacą kolekcję mieczy, zbroi, pistoletów, karabinów maszynowych oraz innej broni. Można obejrzeć tu także blisko 300 dział jakie wykorzystywała artyleria począwszy od średniowiecza aż po czasy obecne.
• Muzeum Sztuki Stosowanej (Designmuseum Danmark) - znajduje się przy ulicy Bredgade 68 i prezentuje różnego rodzaju przedmioty oraz eksponaty jakie na przestrzeni wieków stworzyli najlepsi skandynawscy projektanci. Placówka obrazuje także rozwój designu Danii. Muzeum zostało założone w 1890 roku i obecnie uchodzi za największą tego typu placówkę tematyczną w Skandynawii.
• Muzeum Cyrku (Cirkusmuseet) - znajduje się przy ulicy Hovedporten 6 i prezentuje ekspozycje poświęcone cyrkowym akcesoriom i sławnym cyrkowcom. Placówka szczyci się kolekcją przeszło 100 tysięcy eksponatów co czyni ją jednym z największych muzeów poświęconych cyrkowi w Europie. Oprócz typowych ekspozycji jest tu także możliwość przetestowania na sobie cyrkowych sztuczek a także wypróbowania swoich cyrkowych umiejętności.

Ciekawostki

• W Kopenhadze znajduje się drugi pod względem wieku park rozrywki na świecie. Ogrody Tivoli otwarto 15 sierpnia 1843 roku;
• Najwyższym budynkiem Kopenhagi jest wybudowany w 1928 roku dawny zamek królewski Christiansborg, który ma 106 metrów wysokości;
• W Kopenhadze znajduje się najmniejsza kawiarnia na świecie. Verdens Mindste Kaffebar ma zaledwie 10 m2 i włoską kawę Pascucci pije się tu na stojąco lub przy jedynym stoliku wystawionym na zewnątrz lokalu;
• Kopenhaga uchodzi za rowerową stolicę Europy (codziennie przeszło 40 % podróży odbywa się tu rowerem). W sumie znajduje się tu blisko 320 km ścieżek rowerowych. Miejscowe władze planują, aby do 2025 roku Kopenhaga stała się najprzyjaźniejszym miastem dla rowerzystów na świecie.

Multimedia