Sabbioneta to zabytkowe miasto w północnych Włoszech, położone w pobliżu prawego brzegu rzeki Pad, około 30 kilometrów w kierunku północnym od Parmy. Założone zostało pod konie XVI wieku przez włoskiego księcia Vespasiana Gonzagę (1531-1591). Sabbioneta zaprojektowania została zgodnie zasadami renesansowego "miasta idealnego", zgodnie z wymaganiami jego władcy, księcia Vespasiana Gonzagi, który w starożytnym Rzymie i w antycznych Atenach widział niedościgniony ideał. Całość zabudowy zamknięta jest na rysie bastionowym i posiadająca rozplanowany układ. Ważnym elementem są fortyfikacje ziemne i bramy. Brak jest przejść na przestrzał. W celu doświetlenia niższych kondygnacji, szerokość ulic odpowiada wysokości budynków. W owych czasach Sabbioneta pozostawała jednym z najbardziej ufortyfikowanych miast Lombardii.
Zwiedzanie
Sabbioneta zamknięta jest wewnątrz masywnych, XVI-wiecznych murów obronnych. Serce miasteczka stanowi Piazza Ducale, przy którym wznosi się okazały renesansowy Pałac Książęcy (Palazzo Ducale). Wybudowano go w XV wieku według projektu Tusardiego. Obecnie w jego murach znajduje się muzeum w którym obejrzeć można m.in. posągi Gonzagów na koniach z 1586 roku. W jego sąsiedztwie znajduje się wybudowany w 1588 roku kościół della Beata Vergine Incoronata (Chiesa della Beata Vergine Incoronata) w którym obejrzeć można m.in. mauzoleum Vespasiana Gonzagi autorstwa Giacomo della Porty oraz jego brązowy posąg imitujący postać rzymskiego cesarza. Ciekawym zabytkiem jest też usytuowana w pobliżu placu dwupoziomowa Galleria degli Antichi. Ma 97 metrów długości i sześć metrów szerokości. Na piętrze znajduje się udekorowana freskami podłużna komnata. Dawniej znajdowała się tu kolekcja antyków zgromadzonych przez Vespasiano. Galeria połączona jest z wybudowanym w tm samym czasie niepozornym Palazzo Giardino. Jego wnętrze ozdobione jest pięknymi freskami, stiukami oraz arabeskami. Kolejnym ciekawym zabytkiem jest Teatr Antyczny (Teatro all'Antica lub Teatro Olimpico), który wybudowany został w latach 1588-1590 na polecenie Vespasiana według projektu włoskiego architekta Vincenzo Scamozziego (1548-1616). Jego loggia ozdobiona jest posągami antycznych bogów greckich. Pozostałe warte uwagi zabytki Sabbionety to m.in. kościół Matki Bożej Wniebowziętej (Santa Maria Assunta), Palazzo Forti, XVI wieczny kościół św. Rocha (Chiesa di San Rocco), zbudowana w 1824 roku klasycystyczna synagoga oraz bramy miejskie: Porta Vittoria i Porta Imperiale. W 2008 roku zabytkowe stare miasto w Sabbionecie wraz z pobliską Mantuą zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
