Monemwasia, zwana Gibraltarem Grecji, to ogromna samotna skała (350 metrów n.p.m.) pionowo wyrastająca morza nieopodal brzegu Peloponezu i połączona z lądem jedynie wąskim pasmem drogi. Od stałego lądu odłączyła się w 375 roku n.e. w wyniku potężnego trzęsienia ziemi. Wąską groblę, która ponownie połączyła z lądem wybudowano dopiero na przełomie V i VI wieku. Wtedy to właśnie założone zostało miasto-państwo zwane Monemwasia, które dzięki strategicznemu położeniu na trasie ważnych szlaków morskich łączących Włochy z Morzem Czarnym bardzo szybko stało się dobrze prosperującym portem handlowym ówczesnego bizantyjskiego Peloponezu. Przez blisko 7 stuleci miasto pozostawało pod panowaniem Cesarstwa Bizantyjskiego. Dopiero w 1249 roku, po trzyletnim oblężeniu Monemwasię zajęli Frankowie. W późniejszym czasie miasto znajdowało się pod panowaniem, kolejno Republiki Weneckiej i Imperium Osmańskiego. W czasach największej świetności Monemwasia zamieszkiwana była przez około 50 tysięcy osób (obecnie mieszka tu zaledwie 50 osób). Po otwarciu w 1893 roku Kanału Korynckiego i zmianie tras głównych szlaków handlowych Monemwasia utraciła swoje dawne znaczenie handlowe i od tego czasu stopniowo wyludniana zaczęła popadać w ruinę. W 1971 roku wybudowano most łączący Monemwasię ze stałym lądem. Dziś miasteczko stanowi ciekawą atrakcję turystyczną. Cześć starych domów została zaadoptowana na hotele, restauracje, kawiarenki i sklepiki z pamiątkami.
Zwiedzanie
Monemwasia składa się z dwóch części - położonego nad brzegiem morza i otoczonego murem z czterema bramami Dolnego Miasta oraz wznoszącego się na 300 metrowej skale Górnego Miasta (obecnie w stanie ruiny). Niegdyś na terenie Dolnego Miasta znajdowało się aż 800 domów i 40 kościołów. Niestety tylko część niewielka część przetrwała do czasów obecnych. Najważniejsze z nich to m.in. usytuowana przy głównym placu miejskim XIII wieczna katedra pw Chrystusa Pojmanego (Mitrópolis Elkómenos Chistós), XVI wieczny meczet (Ágios Pétros), XVIII wieczna bazylika Panagía Mirtidiótissa oraz wybudowany przez Wenecjan w XVII wieku kościół Panagía Chrisafítissa. Większość zabudowań Górnego Miasta znajduje się w stanie ruiny lub trwałego rozkładu. Na jego szczyt wiedzie niezwykle malownicza zygzakowata ścieżka z kilkoma tunelami. Na skraju skały, zawieszonej nad morzem znajduje się uznawany za arcydzieło architektury bizantyjskiej kościół Agía Sofía. Świątynia została ufundowana przez cesarza Andronika II Paleologa w XIII wieku i początkowo pełniła funkcję klasztornego katholikónu. Jej bryła nawiązuje kształtem do katholikónu w Dafni pod Atenami. Ogromna skała Monemwasia, zaliczana jest do największych osobliwości Grecji.
Ciekawostki
- Nazwa miasta pochodzi od zwrotu moni emvasis oznaczającego jedno wejście, bowiem ze stałego lądu do miejscowości można dostać się wyłącznie przez jedną bramę.
- W Monemwasii urodził się słynny grecki poeta Janis Ritsos (1909-1990). Jego twórczość obejmowała m.in. poematy, miniatury liryczne, dramaty i stała się symbolem walki o wolność i sprawiedliwość. Polski wybór jego utworów z różnych lat ukazał się w 1980 w zbiorku Sonata księżycowa. Poematy i wiersze.
