Zamek w Ostródzie

Ostróda to miasto w północnej Polsce, położone u ujścia rzeki Drwęcy (prawy dopływ dolnej Wisły) do Jeziora Drwęckiego. Jednym z jego ciekawszych zabytków jest usytuowany w samym sercu miasta, nad brzegiem jeziora gotycki zamek krzyżacki. Jego początki sięgają drugiej połowy XIII wieku, kiedy to Krzyżacy wznieśli tu drewniany dwór rycerski otoczony palisadą wykonaną z bali z drewna. Warownia usytuowana została w strategicznym miejscu na wyspie, otoczonej wodami jeziora Drwęckiego i rzeki Drwęcy. Na początku XIV wieku zamek dwór został na siedzibę zakonnego wójta. W latach 1349-1370 z inicjatywny ówczesnego komtura ostródzkiego Güntera von Hohensteina drewniana budowla została zastąpiona murowanym zamkiem. W odróżnieniu od innych tego typu krzyżackich budowli warownia nie posiadała wież obronnych. Prace budowlane trwały stosunkowo długo i zostały przerwane litewskim najazdem księcia Kiejstuta w 1381 roku. Wtedy to wojska litewskie zrównały doszczętnie warownię z ziemią. Zagrożenie ze strony Polski jakie nasiliło się na początku XV wieku wymusiło na Krzyżakach odbudowę twierdzy. Zdecydowano się także na otoczenie jej dodatkowym potężnym murem obronnym oraz fosą. Do warowni wjeżdżało się od strony zachodniej przez zwodzony most, następnie przez podwójną bramę wjazdową ostro sklepioną z bloków granitowych Podzamcze pełniło funkcję ośrodka przemysłowo-usługowego, z browarem, młynem, kuźnią i zakładami rzemieślniczymi. Po przegranej przez Krzyżaków bitwie pod Grunwaldem, w 1410 roku zamek ostródzki został zajęty przez polskie oddziały. W jego murach złożono tymczasowo ciała poległych dostojników krzyżackich: Wielkiego Mistrza Ulryka von Jungingena i komtura Ostródy Gamratha von Pinzenaua (nie zostało to jednak potwierdzone przez wszystkich historyków). Po 1525 roku, po zasadniczych zmianach polityczno-społecznych, kiedy powstało lenne wobec Polski Księstwo Prus, zamek stał się siedzibą starostwa i innych urzędów. W czasie wojen szwedzkich, w znacznym stopniu zmodernizowano otoczenie zamku przez budowę wałów i bastionów ziemnych. Mimo tego warownia została dotkliwie uszkodzona a całości zniszczenia dokonał wielki pożar jaki nawiedził Ostródę w 1788 roku. Wkrótce potem zamek został odbudowany. W 1807 roku na zamku w Ostródzie zatrzymał się sam cesarz Napoleon Bonaparte. Przebywał tu od 21 lutego do 1 kwietnia 1807 roku, a po wygranej przez niego bitwie pod Pruską Iławką powołał w ostródzkim zamku główną kwaterę wojsk francuskich. W kolejnych latach warownia była poddawana licznym przebudowom. Budowla wykorzystywana była, aż do końca II wojny światowej, kiedy to wraz z miastem została praktycznie doszczętnie zniszczona. Pierwsze prace konserwatorskie przeprowadzono tu dopiero w latach siedemdziesiątych XX wieku. Obecnie w pełni odbudowanym zamku mieści się centrum kultury, galeria, biblioteka oraz muzeum.

Muzeum w Ostródzie

W 2000 roku na bazie istniejącej wcześniej Agencji Ochrony Dóbr Kultury - Izba Muzealna powołane zostało Muzeum w Ostródzie. Na siedzibę placówki wybrane zostały mury miejscowego zamku. W muzeum prezentowane są nieliczne przedmioty i pamiątki pochodzące z okresu przedwojennego a także nowe eksponaty jakie udało się odnaleźć w czasie prac archeologicznych jakie przeprowadzone zostały po wojnie w ruinach zamku i staromiejskiego ratusza oraz na terenie powiatu ostródzkiego. Znaleziska pochodzą z różnych okresów historycznych, począwszy od pierwszych osad neolitycznych, przez średniowieczną ceramikę i broń aż po nowożytne obiekty. Obejrzeć tu można m.in. ceramikę, średniowiecze uzbrojenie czy przedmioty użytku codziennego z XIX i XX wieku. Ponadto prezentowane są tu zdjęcia z widokami Ostródy przedwojennej, m.in. nieistniejących już zabudowań rynku staromiejskiego. Placówka regularnie organizuje także wystawy czasowe.

Ciekawostki

• Każdego roku, na początku czerwca na Zamku w Ostródzie organizowany jest Turniej Rycerski;
• Ostróda połączona jest kanałowym szlakiem wodnym z Elblągiem.