Vézelay to niewielka miejscowość w środkowej Francji, położona u podnóża niewielkiego pasma górskiego Morvan. Tym co przyciąga tu wielu turystów oraz pielgrzymów z całego kraju jest górująca nad miasteczkiem okazała średniowieczna romańsko-gotycka Bazylika św. Marii Magdaleny. Jej początki sięgają drugiej połowy IX wieku, kiedy to z inicjatywy francuskiego arystokraty Girarda II z Vienne wzniesiony został tu pierwszy klasztor. Wkrótce potem został on zdobyty i zniszczony przez Normanów. Jeszcze w tym samym wieku powstało tu kolejne opactwo w którym umieszczono przywiezione z Prowansji relikwie św. Magdaleny. Według Biblii żyła ona w I wieku i pochodziła z wioski Magdala (obecnie El-Me-dżel). Należała do kręgu uczniów Jezusa i przyłączyła się do niego po tym, gdy wypędził z niej siedem złych duchów. W XI wieku, po tym jak ówczesny papież potwierdził autentyczności relikwii, opaci rozpoczęli budowę nowej bazyliki, która obecnie stanowi jeden z największych romańskich kościołów klasztornych w Europie. W czasie wypraw krzyżowych Vézelay stanowiło jeden z największych ośrodków średniowiecznego kultu świętych. Stąd wyruszały liczne pielgrzymki udające się do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela. Świetność miasta przyćmiło dopiero odkrycie w 1279 roku tego, że szczątki św. Magdaleny pozostały jednak w Prowansji. Od tego czasu rozpoczął się powolny regres oraz upadek opactwa. W 1547 roku decyzją papieża Paweł III dokonano sekularyzacji klasztoru, a niespełna dwadzieścia lat później świątynia została splądrowana i zniszczona przez hugenotów. W drugiej połowie XVIII wieku kolegium kanoników zostało rozwiązane, a bazylikę zdegradowano do rangi kościoła parafialnego. Wtedy też rozebrana została część zabudowań opactwa. W XIX wieku została przeprowadzona gruntowna renowacja całego założenia, która przywróciła mu dawny blask. Główna nawa świątyni ma długość blisko 70 metrów. Po wejściu do narteksu uwagę przykuwa okazały romański portal. Warto zwrócić także uwagę na niesamowicie ekspresywne średniowieczne rzeźby. Ich wymowa jest tak sugestywna, że przez niektórych kościół określany bywa mianem "ruchomej świątyni". Na zewnątrz świątyni warto przespacerować się po przepięknie odrestaurowanych krużgankach. W 1979 roku Bazylika św. Marii Magdaleny w Vézelay została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
