Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy

Rogoźnica (niem. Gross-Rosen) to niewielka miejscowość w południowo-zachodniej Polsce, położona w dolinie potoku Wierzbiak na terenie pasma Przedgórza Sudeckiego, około 7 km w kierunku północno-zachodnim od Strzegomia. W latach 1940-1945 w pobliżu wioski funkcjonował niemiecki obóz koncentracyjny Konzentrationslager Groß-Rosen. Pierwszy transport więźniów dotarł tu na początku sierpnia 1940 roku. W początkowym okresie swojej działalności Gross-Rosen stanowił filię obozu KL Sachsenhausen, dopiero w późniejszym czasie uzyskał status samodzielnej placówki. Więźniowie pracowali w pobliskich kamieniołomach nawet po 12 godzin na dobę. Praca o polegała na przenoszeniu ciężkich bloków granitowych. Brak opieki lekarskiej oraz głodowe racje żywieniowe czyniły z Gross-Rosen jednym z najcięższych niemieckich obozów. Z pracy więźniów korzystało również kilka firm niemieckich, z których najbardziej znane to m.in. Siemens und Halske czy Blaupunkt. W 1944 roku KL Gross-Rosen był już na tyle dużym obozem, że miał pod sobą wiele placówek i podobozów. Wśród nich znajdował się m.in. zespół placówek związanych z kompleksem jednej z największych wojennych budowli III Rzeszy, znanej szerzej pod kryptonimem "Riese", znajdującej się w Górach Sowich W lutym 1945 roku, obóz został wyzwolony przez Armię Czerwoną. Po wojnie na terenie obozu funkcjonowało tajne więzienie NKWD, a w 1983 roku zostało utworzone Muzeum Gross-Rosen. Wtedy też na fundamentach dawnego kasyna SS został wybudowany pawilon, w którym obecnie mieszczą się sale wystawiennicze. Ponadto na terenie placówki zachowały się także: brama obozowa wraz z dwiema przyległymi wartowniami, fundamenty bloków i krematorium, dzwon obozowy, fragmenty ogrodzenia oraz tzw. ściana śmierci (miejsce masowych egzekucji więźniów). Szacuje się, że przez obóz przeszło około 125 tysięcy więźniów, z czego 40 tysięcy zmarło. Do najliczniejszych grup narodowościowych w kompleksie Gross-Rosen (obóz główny i jego filie) należeli Żydzi (obywatele różnych państw europejskich), Polacy oraz obywatele byłego Związku Radzieckiego

"…w naszej zbiorowej pamięci musi zostać zachowana świadomość rozmiarów Holokaustu, zaplanowanego i przeprowadzonego przez nazistów (…)
Głębia grozy, ale też szczyty ludzkiego heroizmu mogą stać się miarą tego, do czego zdolny jest człowiek zarówno w czynieniu dobra, jak i zła…"