Praga (Praha)

Praga to stolica i zarazem największe miasto Republiki Czeskiej, położone w samym sercu kraju w malowniczym zakolu rzeki Wełtawy (dopływ Łaby). Praga uważana jest za jedną z najpiękniejszych europejskich stolic, która ze względu na bogactwo architektoniczne i kulturowe przez miejscowych nazywana bywa także "najcudowniejszym klejnotem świata", "miastem stu wież", "złotym okrętem na Wełtawie" bądź "perłą w carskiej koronie Habsburgów". Za początek powstania Pragi uznaje się rok 870, czyli datę założenia Zamku Praskiego. Wtedy to powstał tu pierwszy gród warowny, którego zadaniem miała być ochrona krzyżujących się tu ważnych średniowiecznych szlaków handlowych. Bardzo szybko rozwinął się on w znaczący ośrodek handlowy z dużym placem targowym oraz dwiema potężnymi twierdzami (Zamek Praski i Wyszehrad). Historię Pragi ukształtowały trzy wielkie dynastie: Przemyślidów, Luksemburgów i Habsburgów. Największy swój rozkwit miasto przeżywało w okresie późnego średniowiecza, kiedy to wywodzący się z dynastii Luksemburgów ówczesny Cesarz Rzymski Narodu Niemieckiego, Karol IV (1316-1378) obrał Pragę na swoją siedzibę i zapragnął, aby stała się jednym z największych i najwspanialszych miast Europy. To właśnie za jego panowania powstał pierwszy praski uniwersytet (Karolinum), liczne klasztory i kościoły a także słynny kamienny most. W 1348 roku ufundował on także znajdujący się w pobliżu miasta imponujący zamek Karlštejn. W XVI wieku władze w Pradze przejęli Habsburgowie, którzy władali miastem przez cztery kolejne stulecia. W swoim obecnym kształcie Praga powstała w 1784 roku z połączenia pięciu ówczesnych samodzielnych, aczkolwiek powiązanych ze sobą zespołów miejskich. Ich początki sięgają okresu średniowiecza i należą do nich kolejno Stare Miasto, Nowe Miasto, Josefov, Mała Strana oraz główna siedziba władców czeskich Hradczany. W 1918 roku Praga stała się stolicą niezależnej republiki Czeskiej, a 4 lata później powołano do życia tzw. Wielką Pragę, w której skład weszło 37 okolicznych miejscowości i rejonów podmiejskich.

Zwiedzanie

Historyczne centrum Pragi zajmuje powierzchnię blisko 870 hektarów, na którym oprócz licznych zabytków reprezentujących niemal wszystkie style architektoniczne znajduje się także 20 muzeów i blisko setka różnego rodzaju galerii i sal wystawowych. Ze względu na niezliczone zabytki oraz bogactwo atrakcji Złota Praga (Zlatá Praha) należy do najchętniej odwiedzanych miast Europy. W 1992 roku Hradczany (Zamek Praski), Vyšehrad, Malá Strana, Stare i Nowe Miasto wraz z Mostem Karola oraz dzielnicą żydowską Josefov zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Hradczany

Hradczany to "królewska" dzielnica w Pradze położona na zachodnim, wysokim brzegu Wełtawy. To właśnie tutaj znajduje się jeden z najważniejszych zabytków w całych Czechach jakim jest imponujący kompleks zamkowy. Jego początki sięgają IX stulecia, kiedy to książę przemyślidzki Borzywoj I przeniósł tu swoją siedzibę z Lewego Hradca. Budowę właściwego zamku rozpoczął najprawdopodobniej jego syn Spitygniew I. W kolejnych wiekach twierdza była sukcesywnie powiększana i rozbudowywana. Przez stulecia zamek na Hradczanach stanowił główną rezydencję władz czeskich. Od 1918 roku rezyduje tu prezydent republiki. Tutaj też organizowane są najważniejsze ceremonie państwowe i przyjmowani dostojni goście z zagranicy. Według Księgi Rekordów Guinnessa rezydencja na Hradczanach jest największym pod względem zajmowanej powierzchni zamkiem na świecie. Kolejnym ważnym zabytkiem na wzgórzu zamkowym jest imponująca gotycka katedra Świętego Wita (Katedrála svatého Víta) a właściwie Katedra Świętych Wita, Wacława i Wojciecha (Katedrála svatého Víta, Václava a Vojtěcha). Jej budowa rozpoczęta została w 1344 roku w czasach panowania Karola IV Luksemburskiego (1296-1346) i ciągnęła się przez sześć kolejnych stuleci. Świątynia powstała w miejscu starej wczesnoromańskiej rotundy wybudowanej w drugiej dekadzie X wieku przez Wacława I. Obecnie w skarbcu katedralnym znajduje się jeden największych zbiorów różnego rodzaju dzieł sztuki i relikwii w Europie. Jest tu m.in. złoty krzyż relikwiarzowy Karola IV, XI wieczna rękawica św. Wojciecha, jabłko królewskie, XIII wieczny relikwiarz ręki św. Jerzego czy wykonany z kości słoniowej grzebień biskupi datowany na 1100 rok. Zwiedzając Hradczany koniecznie trzeba zajrzeć na słynną praską Złotą Uliczkę nazywaną dawniej ulicą Złotniczą (Zlatnická). Ciągnące się wzdłuż niej niezwykle malownicze kolorowe kamieniczki stanowią jeden z symboli czeskiej stolicy. Wedle miejscowej legendy w czasach rządów Rudolfa II Habsburga (1552-1612) mieszkali tu alchemicy którzy próbowali wyprodukować sztuczne złoto. W rzeczywistości jednak Rudolf zapewnił im znacznie lepsze warunki a w domkach członkowie straży zamkowej. W późniejszym czasie mieszkali tu złotnicy (stąd nazwa uliczki) a jeszcze później osiedliła się tu praska biedota. Dopiero w XX wieku uliczka zmieniła swój charakter. Wtedy to w jednym z domków mieszkała siostra Franza Kafki. Często odwiedzał ją tu i spędzał dużo czasu w trakcie którego pisał swoje dzieła. Po zachodniej stronie uliczki wznosi się cylindryczna Biała Wieża, która do połowy XVIII wieku służyła jako więzienie i katownia. Przetrzymywany tu m.in. XVI wieczny angielski alchemik i szarlatan Edward Kelley. Pozostałe zabytki znajdujące się na Hradczanach to m.in. romańska Bazylika św. Jerzego (Bazilika sv. Jiří), zbudowana w drugiej połowie XVIII wieku przez Anselma Lurago według projektu Mikołaja Pacassi Kaplica Świętego Krzyża, renesansowy Pałac Schwarzenbergów (Schwarzenberský palác), Belweder oraz Stary i Nowy Pałac Królewski.

Most Karola

Słynny kamienny Most Karola (Karlův most) stanowi (obok Hradczan) jeden z najważniejszych i najcenniejszych zabytków Pragi. Wybudowano go w 1357 roku w miejscu starej, XII wiecznej (także) kamiennej przeprawy, która zniszczona została przez powódź jaka nawiedziła miasto w połowie XIV wieku. Głównym projektantem nowego mostu został znany niemiecki murator i rzeźbiarz epoki gotyku Petr Parléř (1330-1399). Przeprawa ma blisko 516 metrów długości i około 9,5 metra szerokości. Do 1741 roku był jedyny mostem na Wełtawie w Pradze. Na obu krańcach mostu wznoszą się imponujące gotyckie wieże, które niegdyś stanowiły część fortyfikacji miejskich. Ciekawą ozdobą przeprawy są także barokowe rzeźby z których największa przedstawia św. Jana Nepomucena.

Staromiejski Ratusz z zegarem astronomicznym Orloj

Budynek Ratusza miejskiego (Staroměstská radnice) w Pradze znajduje się przy Rynku Staromiejskiego (Staroměstské náměstí). W swoim obecnym kształcie powstał w pierwszej połowie XIV wieku. Pierwotnie ratusz zajmował tylko jeden budynek. W późniejszym czasie dodano dołączono do niego sąsiadujące domy, zachowując ich bogato zdobione gotyckie i renesansowe fasady. W 1364 roku dobudowano blisko 70 metrową gotycką wieżę, a wiek później budynek ozdobiono imponującym zegarem astronomicznym Orloj. Niespełna wiek później, w czasach panowania Władysława Jagiellończyka, dobudowano poniżej drugą tarczę z kalendarzem, dodano również rzeźby oraz bogate zdobienia w stylu gotyki władysławowskiej. W XVIII stuleciu zegar był tak zdezelowany, że chciano go sprzedać na złom. Uratował go ówczesny kierownik miejscowego obserwatorium astronomicznego, Antonín Strnad, któremu udało się zorganizować fundusze na jego rekonstrukcję.

Pozostałe Zabytki Pragi

• Kościół św. Mikołaja (Kostel svatého Mikuláše) - ta imponująca barokowa świątynia znajduje się w dzielnicy dzielnicy Malá Strana, przy Rynku Małostrańskim (Malostranské náměstí). Kościół wzniesiony został w drugiej połowie XVIII stulecia w miejscy starej XIII wiecznej gotyckiej świątyni. W jego wnętrzu warto zwrócić uwagę na usytuowane w nawie głównej freski przedstawiające życie i cuda patrona, a we wnętrzu kopuły - św. Trójcę.
• Pałac Wallensteina (Valdštejnský palác) - ten okazały barokowy kompleks pałacowy wzniesiony został w pierwszej połowie XVII stulecia na polecenie czeskiego wodza i polityka z okresu wojny trzydziestoletniej Albrechta von Wallensteina (1583-1634). Oprócz pałacu w jego skład wchodzą także przepiękne Ogrody Wallensteina oraz Szkoła Jazdy.
• Loreta - jest to XVII wieczne Sanktuarium Maryjne w skład którego wchodzi kilka barokowych budynków sakralnych. Jego fundatorem była czeska baronowa Katarzyna z Lobkovic. Serce kompleksu stanowi konsekrowany w 1631 roku domek loretański (niewielka budowla sakralna wzniesiona we wnętrzu kościoła ) projektu włoskiego architekta Giovanniego Orsi.
• Kościół Marii Panny przed Tynem (Kostel Matky Boží před Týnem) - jest to zabytkowy gotycki kościół usytuowany we wschodniej części starego miasta w pobliżu Rynku Staromiejskim (Staroměstské náměstí). Jego początki sięgają XI stulecia, kiedy to wzniesiono tu pierwszy romański kościółek. W owym czasie należał on do Dworu Tyńskiego - miejsca postoju zagranicznych kupców. Obecna gotycka budowla powstała w drugiej połowie XIII wieku. W pierwszej połowie XV stulecia świątynia opanowana została przez grupę zwolenników Jana Husa. W kościele znajduje się grób znanego duńskiego astronoma Tychona Brahe.
• Muzeum Narodowe (Národní muzeum) - placówka założona została w 1818 roku przez mineraloga, hrabiego Kaspara Marię von Sternberga. To właśnie jego bogata kolekcja minerałów, skamieniałości oraz innych artefaktów posłużyła, za stworzenie podstawowej kolekcji muzeum.
• Brama Prochowa (Prašná brána) - jest to brama miejska, której budowę rozpoczęto w 1475 roku w czasach rządów króla Władysława II Jagiellończyka. Obecną nazwę zyskała na przełomie XVII i XVIII stulecia, kiedy to utworzono w niej skład prochu. Swój obecny neogotycki kształt brama zyskała w czasie ostatniej przebudowy jaka przeprowadzona została pod konie XIX stulecia. Wtedy to dobudowano do niej charakterystyczny dach. Dziś brama stanowi jeden z symboli Pragi. Na jej szczycie znajduje się taras widokowy z którego rozpościera się przepiękna panorama starego miasta.
• Teatr Narodowy (Národní divadlo) - okazały neorenesansowy budynek teatru wzniesiony został w drugiej połowie XIX wieku według projektu czeskiego architekta Josefa Zítka. Pieniądze na jego budowę praktycznie w całości pochodziły ze zbiórek społecznych oraz darów ludności czeskiej. Budowla stanowi symbol czeskiego odrodzenia narodowego. Obecnie na deskach teatru wystawiane są sztuki aż trzech zespołów artystycznych, opery, baletu i dramatu.
• Miejski Dom Reprezentacyjny (Obecní dům) - jest to jeden z najpiękniejszych i najbardziej znanych secesyjnych budynków w Pradze. Wybudowany został na początku XX stulecia w miejscu starego XIV wiecznego Pałacu Królewskiego. Wnętrza domu obejmują kilka sali, z których największa, Sala imienia Bedřicha Smetany wykorzystywana jest jako sala koncertowa. To właśnie w Domu Reprezentacyjnym w 1918 roku ogłoszono niepodległość Czechosłowacji, a w 1989 roku odbyło się tu pierwsze spotkanie władz komunistycznych z przedstawicielami Forum Obywatelskiego z Václavem Havlem na czele.
• Synagoga Jerozolimska - zwana także synagogą Jubileuszową powstała w 1906 roku według projektu Wilhelma Stiassnego. Budowla reprezentuje mieszankę stylu secesji oraz stylu mauretańskiego, z domieszkami sztuki islamskiej.
• Synagoga Maisela (Maiselova synagoga) - świątynia wybudowana została w latach 1590-1592 przez Mordechaja Maisela. W 1689 roku bożnica doszczętnie strawił wielki pożar. Jakiś cza po tym tragicznym wydarzeniu odbudowano ja w stylu barokowym. Swój obecny kształt synagoga uzyskała w czasie przebudowy jaka przeprowadzona została w latach 1893-1905. Dziś w świątyni swoja siedzibę ma Muzeum Żydowskie ze stałą ekspozycją poświęconą historii czeskich i morawskich Żydów od początków osadnictwa do emancypacji w XVIII wieku.

Muzea w Pradze

• Muzeum Narodowe (Národní muzeum) - mieści się w monumentalnym neorenesansowym gmachu górującym nad placem Wacława (Václavské náměstí) i uchodzi za jedno z największych muzeów w kraju. Założone zostało w 1818 roku przez Kaspara Marię von Sternberg i Franciszka Palackýego i prezentuje obszerne zbiory dziedzictwa materialnego z dzisiejszych terenów Republiki Czeskiej i z zagranicy. Większość ekspozycji poświęcone jest głównie archeologi, antropologii, mineralogi, przrodoznastwu i numizmatyce. W muzeum znajduje się także Panteon z posągami i popiersiami czeskich uczonych.
• Muzeum Antonína Dvořáka (Muzeum Antonína Dvořáka) - znajduje się w północnej części Nowego Miasta w barokowym budynku przy ulicy Ke Karlovu 20 i poświęcone jest wielkiemu czeskiemu kompozytorowi i dyrygentowi Antonínowi Dvořákowi (1841-1904).
• Muzeum Alfonsa Muchy (Muchovo muzeum) - mieści się w XVIII wiecznym pałacu Kauniców przy ulicy Panskiej 7 i poświęcone jest czeskiemu grafikowi i malarzowi, jednemu z czołowych przedstawicieli secesji i fin de siecle'u Alfonsowi Musze (1860-1939). W placówce zgromadzono blisko setkę różnego rodzaju przedmiotów, pamiątek, obrazów, rysunków czy grafik artysty.
• Muzeum Bedřicha Smetany (Muzeum Bedřicha Smetany) - znajduje się w centrum Pragi w zabytkowym renesansowym budynku przy ulicy Novotného lávka 1 (w sąsiedztwie Mostu Karola) i poświęcone jest życiu i twórczości słynnego czeskiego kompozytora okresu romantyzmu Bedřicha Smetany (1824-1884).
• Muzeum Keplera (Keplerovo muzeum) - znajduje się przy ulicy ul. Karlova 4 i poświęcone jest wybitnemu niemieckiemu matematykowi i astronomowi Johannesowi Keplerowi (1571-1630), który studiował w Pradze. Placówka założona została w 2009 roku dzięki hojności właściciela lokalu pani Jitki Steinwaldovej, oraz wsparciu Czeskiej Społeczności Astronomicznej i Agencji ProVás oraz wsparciu finansowym Magistratu Miasta Stołecznego Pragi i ProVás.
• Muzeum Czekolady (Museum Čokolády) - znajduje się przy ulicy Celetná 10 i poświęcone jest historii czekolady i kakao na przestrzeni ostanich dwóch i pół tysiąca lat. Placówka szczyci się także bogatą kolekcją historycznych opakowań.
• Muzeum Figur Woskowych Alfreda Grévina (Muzeum voskových figurín) - znajduje się przy ulicy Kájovská 68 i prezentuje figury postaci związanych z Czechami. Są tu m.in. figury takich osób jak m.in. wojak Szwejk, cesarz Karol IV, księżna Libusza, Józef Stalin, Adolf Hitler czy chiński przywódca Mao. Swoje miejsce mają tutaj również znani sportowcy jak i gwiazdy piosenki pop.
• Muzeum Historii Naturalnej (Přírodovědecké muzeum) - znajduje się przy ulicy Václavskie námesti 68 i prezentuje zbiory takich dziedzin nauki jak m.in. botanika, entomologia, mineralogia, paleontologia czy zoologia.
• Narodowe Muzeum Techniki (Národní technické muzeum) - znajduje się przy ulicy Kostelní 42 i poświęcone jest zbieraniu informacji oraz przedmiotów czy artefaktów związanych z historią techniki w Czechach.
• Muzeum Żydowskie (Židovské muzeum) - znajduje się przy ulicy U Staré školy 1 i podlega mu aż sześć zabytkowych obiektów (w tym m.in. wszystkie praskie synagogi).
• Muzeum Kampa (Muzeum Kampa) - jest to galeria sztuki współczesnej, która znajduje się na wschodnim brzegu wyspy Kampa, nad rzeką Wełtawą przy Sovovy mlýny. Prezentowane są tu prace artystów głównie z Europy środkowej (głównie Czech).
• Muzeum Transportu Publicznego (Muzeum městské hromadné dopravy) - znajduje się na terenie dawnej zajezdni tramwajowej Střešovice przy ulicy Patočkova 4 i prezentuje zabytkowe tramwaje, autobusy i trolejbusy oraz inne pojazdy jakie wykorzystywane były w transporcie publicznym.
• Muzeum Komunizmu (Muzeum komunismu) - znajduje się w okolicach Placu Wacława przy ulicy Na Prikopie i przedstawia spojrzenie na życie za żelazną kurtyną w czasach rządów reżimu komunistycznego w Czechosłowacji. Zgromadzono tu liczne pamiątki i przedmioty z czasów komunistycznych począwszy od pomników Lenina czy Stalina aż po wnętrza starych mieszkań, czy więziennych cel.
• Muzeum Maszyn Erotycznych (Muzeum mechanických erotických zařízení) - znajduje się przy ulicy Melantrichova 18 i prezentuje rozwój różnego rodzaju urządzeń i maszyn służących ubogacaniu życia seksualnego człowieka. Oprócz tego prezentowane są grafiki, obrazy i elementy reklamowe, związane z seksem, a w niewielkiej salce kinowej wyświetlane są hiszpańskie filmy pornograficzne z początku lat dwudziestych XX wieku. Wstęp do muzeum jest płatny i dostępny tylko dla osób dorosłych.

Ciekawostki

• Motto Pragi brzmi "Praga Caput Rei Publicae" co oznacza po porostu ze Praga jest stolicą państwa;
• Najwęższa ulica w Pradze, Vinárna Čertovka ma szerokość zaledwie 50 cm i co ciekawe wyposażona w sygnalizację świetlną;
• Praga była pierwszym miastem z krajów dawnego bloku wschodniego, gdzie jednej z restauracji przyznano Gwiazdki Michelin, będące symbolem luksusu i prestiżu;
• Praski Stadion Strahov to największy piłkarski stadion świata i drugi co do wielkości obiekt sportowy świata, Płyta główna stadionu ma rozmiary 310,5 x 202,5 metrow i zajmuje powierzchnię przeszło 62 tysięcy m²;
• Najwyższą budowlą Pragi jest wieża telewizyjna Žižkov. Ma ona wysokość 216 metrów;
• Od 2007 roku w Pradze organizowany jest (na wzór niemieckiego Oktoberfest) Festiwal Piwny trwający przez 17 dni maja;
• Jedną z wizytówek Pragi jest Most Karola wznoszący się na Wełtawą. Łączy on dzielnice Malá Strana i Staré Město
.

Multimedia