Szczecin

Szczecin to miasto w północno-zachodniej Polsce (województwo zachodniopomorskie), położone nad rzeką Odrą oraz jeziorem Dąbie w bezpośrednim sąsiedztwie niemieckiej granicy. Jest to jedno z najstarszych miast w obecnych granicach Polski, którego początki sięgają VII-VI wieku p.n.e. Wtedy to znajdowała się tu osada należąca do plemion kultury łużyckiej. W IX stuleciu w jej miejscy wzniesiony został przez książąt słowiańskich gród otoczony fosą. Wkrótce potem u jego podnóża zawiązała się osada, która z biegiem czasu rozrosła się w znaczący ośrodek handlowo-rybacki. W 967 roku ówczesny władca Polski, Mieszko I przyłączył Pomorze wraz ze Szczecinem do swojego kraju. Niespełna dwa stulecia później miasto wraz z Pomorzem Zachodnim stało się lennikiem cesarza i weszło w skład Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Prawa miejskie Szczecin uzyskał w 1243 roku, a co za tym idzie także liczne przywileje oraz ulgi. W XIII wieku Szczecin stał się częścią Hanzy, związku miast handlowych Europy Północnej z czasów średniowiecza. W 1491 roku miasto stało się stolicą Pomorza Zachodniego, a później Księstwa Szczecińskiego. W 1630 roku podczas potopu szwedzkiego Szczecin został zajęty przez oddziały szwedzkie. Wtedy też rozpoczął się powolny upadek gospodarczy miasta. W 1713 roku miasto zostało wcielone do Prus, co potwierdził pokój w Sztokholmie w 1720 roku. W 1939 roku w czasach nazistowskich utworzone zostało tzw. Wielkie Miasto Szczecin (Großstadt Stettin), istniejące do zakończenia wojny. W jego obrębie działało blisko 100 obozów pracy przymusowej. Jako, że w Szczecinie znajdowało się wiele ważnych fabryk oraz zakładów przemysłowych to miasto stało się celem licznych alianckich nalotów bombowych. Ich wynikiem, a także późniejszych działań zbrojnych było zniszczenie blisko 90% zabytkowej części starego miasta. Po wojnie miasto zostało wcielone do Polski i odbudowane. Obecnie Szczecin to stolica i największe miasto województwa zachodniopomorskiego. Z uwagi na bliskość Morza Bałtyckiego, dostępnego przez żeglowną Odrę oraz Zalew Szczeciński, znajduje się tu port morski oraz liczne stocznie.

Zwiedzanie

Najciekawsze architektonicznie obiekty zabytkowe w Szczecinie znajdują w rejonie Wałów Chrobrego, niegdyś nazywanych na cześć jednego z nadburmistrzów miasta Tarasami Hakena . Tworzą one nad Odrą malownicze tarasy widokowe o długości blisko 500 metrów. W ich rejonie znajdują się wybudowanie na początku XX wieki monumentalne gmachy, w stylu historyzmu, nawiązujące do baroku oraz północnoniemieckiego manieryzmu. Obejrzeć można tu m.in. gmach Muzeum Morskiego, budynek Akademii Morskiej oraz zabytkowy gmach Urzędu Wojewódzkiego. Cały kompleks przetrwał bez większych szkód II wojnę światową i obecnie stanowi jedno z ciekawszych tego typu monumentalnych założeń urbanistyczno-architektonicznych z początku XX wieku w tej części Europy. Pozostałe ważne zabytki Szczecina to m.in. usytuowany na malowniczym wzgórzu w sąsiedztwie Odry zamek Książąt Pomorskich, bazylika archikatedralna świętego Jakuba (najważniejszy kościół miasta), XV wieczny budynek ratusza miejskiego (obecnie muzeum), uznawana za jeden z symboli miasta XV wieczna Baszta Panieńska (nazywana także Basztą Siedmiu Płaszczy), niewielki gotycki kościół św. Piotra i św. Pawła oraz późnogotycka Kamienica Loitzów. Zwiedzając Szczecin warto także zwrócić uwagę na zlokalizowany przy ul. Małopolskiej 48 przypominający swoim wyglądem wierzchołek góry lodowej nowoczesny gmach filharmonii im. Mieczysława Karłowicza. Budowla ta zaprojektowana została przez barcelońską pracownię Estudio Barozzi Veiga i jest laureatem wielu nagród architektonicznych.

Muzea w Szczecinie

• Muzeum Narodowe - mieści się okazałym gmachu przy ulicy Wały Chrobrego 3 i prezentuje liczne zbiory z dziedziny archeologi, etnografii oraz sztuki dawnej i współczesnej. Placówka szczyci się także jedną z największych w kraju kolekcji zabytków kultur pozaeuropejskich. Wraz z główną siedzibą muzeum posiada 6 oddziałów (w tym jeden poza Szczecinem). Są to: Muzeum Tradycji Regionalnych, Muzeum Sztuki Współczesnej, Muzeum Historii Szczecina, Centrum Dialogu "Przełomy" oraz Wystawa Pomorskich Kolei Wąskotorowych w Gryficach.
• Muzeum Tradycji Regionalnych (oddział Muzeum Narodowego) - mieści się w XVIII wiecznym barokowym Pałacu Sejmu Stanów przy ulicy Staromłyńskiej 27 i prezentuje głównie zabytki sztuki pomorskiej. Obejrzeć można tu m.in. portret księcia Filipa I namalowany przez Lucasa Cranacha Młodszego oraz wspaniałe klejnoty książąt pomorskich z przełomu XVI i XVII wieku.
• Muzeum Sztuki Współczesnej (oddział Muzeum Narodowego) - mieści się w XVIII wiecznym klasycystycznym budynku dawnej komendantury garnizonu twierdzy szczecińskiej przy ulicy Staromłyńskiej 1 i prezentuje sztukę współczesną, zarówno krajową jak i zagraniczną. Plaówka koordynuje także międzynarodowy program Mare Articum, w ramach którego organizuje m.in. Bałtyckie Biennale Sztuki Współczesnej.
• Muzeum Historii Szczecina (oddział Muzeum Narodowego) - mieści się w gotyckim budynku Ratusza Staromiejskiego na Podzamczu przy ulicy Księcia Mściwoja II 8 i prezentuje wystawy poświęcone historii i kulturze Szczecina od czasów najdawniejszych aż po XX wiek. Przed wejściem do muzeum umieszczona jest nowoczesna rzeźba Wielki łuk autorstwa urodzonego w Szczecinie wybitnego niemieckiego rzeźbiarza Bernharda Heiligera (1915-1995)/.
• Centrum Dialogu Przełomy (oddział Muzeum Narodowego) - znajduje się przy Placu Solidarności 1 i prezentuje Szczecin w latach 1939-1989. Ekspozycja obejmuje wojenny Szczecin, migracje oraz najtrudniejszy czas poprzedniego systemu politycznego jakim był stalinizm.
• Muzeum Techniki - mieści się na terenie starej zajezdni tramwajowej przy ulicy Niemierzyńskiej 18A i prezentuje imponującą kolekcję starych pojazdów. Obejrzeć możemy samochody, motocykle, tramwaje, autobusy, jak również inne pojazdy prototypowe takie jak: Iskra, Wszędołaz czy LPT, znany z filmów o Panu Samochodziku. Ponadto prezentowane są tu także motocykle przedwojennej firmy Alba, samochody marki Stoewer, jak i powojenne Junaki ze Szczecińskiej Fabryki Motocykli.
• Muzeum Zamkowe - mieści się w Zamku Książąt Pomorskich przy ulicy Korsarzy 34 i prezentuje historię obiektu oraz ludzi z nim związanych. Obejrzeć tu można m.in. liczne artefakty i eksponaty archeologiczne z wykopalisk z podzamcza, Sarkofagi Książąt Pomorskich oraz manierystyczny ołtarz z Kunikowa.
• Muzeum Geologiczne - znajduje się przy ulicy Mickiewicza 18 i prezentuje ekspozycje na których obejrzeć można m.in. skały, minerały, skamieniałości czy meteoryty.
• Muzeum Archidiecezjalne - znajduje się przy ulicy Wyszyńskiego 19 i prezentuje dzieła sztuki sakralnej związanej z Pomorzem Zachodnim. Obejrzeć tu można m.in. gotyckie i barokowe rzeźby, szaty liturgiczne, stare pieczęcie biskupie czy zabytkowe witraże z herbami rodów pomorskich. Część ekspozycji poświęcona jest wizycie papieża Jana Pawła II w Szczecinie, która miała miejsce w 1987 roku.

Ciekawostki

• Wbrew powszechnej mylnej opinii Szczecin wcale nie leży nad morzem. Odległość z centrum miasta do Morza Bałtyckiego w linii prostej wynosi około 65 km;
• W Szczecinie powstawały znane na całym świecie samochody Stoewer z symbolem Gryfa na masce. Produkowano je w latach 1858-1945;
• Jednym z honorowych obywateli Szczecina był przywódca III Rzeszy Adolf Hitler (1889-1945);
• Na terenie Szczecina znajduje się aż 15 parków;
• W Szczecinie urodziła się caryca Katarzyna II;
• W 1936 roku otwarto autostradę łączącą Szczecin z Berlinem;
• W Szczecinie urodziła się Aneta Kręglicka, jedyna Polka wybrana najpiękniejszą kobietą świata (Miss World).