Twierdza Boyen

Giżycko to miasto w północno-wschodniej Polsce (województwo warmińsko-mazurskie), położone na terenie Krainy Wielkich Jezior Mazurskich w centralnej części Pojezierza Mazurskiego pomiędzy jeziorami Kisajno i Niegocin. Jednym z ciekawszych zabytków jest tu usytuowana w zachodniej części miasta na Wyspie Giżyckiej (potoczna nazwa przesmyku między jeziorami Niegocin, Kisajno i Tajty) monumentalna Twierdza Boyen (Feste Boyen). Wybudowano ją w latach 1844-1856 z polecenia króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV (1795-1861). Głównym projektantem fortecy został pruski generał i inżynier Johann Leopold Ludwig Brese (1787-1878). Zaprojektował także Fort Winiary w Poznaniu, Twierdzę Królewiec oraz Twierdzę w Świnoujściu. Fort powstał na planie sześciobocznej gwiazdy i umiejscowiono go w strategicznym miejscu, na przesmyku pomiędzy dwoma dużymi jeziorami mazurskimi (Kisajno i Niegocin). W owym czasie Twierdza Boyen stanowiła jedno z ważniejszych ogniw we wschodnim łańcuchu umocnień broniących dostępu na tereny ówczesnego państwa pruskiego. Przy Bramie Kętrzyńskiej wzniesiono budynek w którym niegdyś znajdowała się stacja gołębi pocztowych. W owym czasie była to jedna z najszybszych możliwych form przesyłania meldunków. Przesyłki pocztowe z Giżycka wysyłane były m.in. do Królewca, Szczecina czy Wrocławia. W czasie I wojny światowej twierdza odgrywała ważną rolę w mobilizacji wojsk na terenie Mazur. Podczas bitwy pod Tannenbergiem jaka stoczona została pod koniec sierpnia 1914 roku stacjonowało tu blisko 4 tysiące żołnierzy. Załoga prowadziła działania zaczepne, pozorując większą grupę, ocenioną przez Rosjan na dywizję piechoty. Po wojnie uznano twierdzę za przestarzałą i przekształcono w zaplecze gdzie urządzono m.in. szpital polowy, który sprawnie funkcjonował w czasie II wojny światowej. Funkcjonował tu także ośrodek Abwehry szkolący i pozyskujący jeńców i dezerterów z Armii Czerwonej. W 1945 roku fort został poddany praktycznie bez walki. Po wojnie przez jakiś czas obiektem zarządzało wojsko polskie. W późniejszy czasie opuszczony i zaniedbany obiekt podpadł częściowo w ruinę. Obecnie twierdza stanowi jeden z najlepiej zachowanych mazurskich zabytków architektury militarnej XIX wieku i jest główną atrakcją turystyczną Giżycka. W 1994 roku miasto przekazało część terenów twierdzy powstałemu rok wcześniej Towarzystwu Miłośników Twierdzy Boyen, które zagospodarowało obiekt i wyznaczyło ścieżki dla zwiedzających. Na terenie fortu znajdują się obecnie cztery obiekty, w których oglądać można ekspozycje stałe i czasowe. Są to: Koszarowiec "Miecz", Laboratorium Prochowe, Stajnia z wozownią i Warsztat Zbrojmistrza.

Ciekawostki

• Nazwa twierdzy nadana została na cześć jednego ze zwolenników i inicjatorów jej budowy, pruskiego ministra wojny, generała Hermanna von Boyen;
• Każdego lata w amfiteatrze jaki znajduje się na terenie twierdzy organizowany jest Festiwal Piosenki Żeglarskiej i Morskiej.

Multimedia