Dunfermline to miasto we wschodniej Szkocji, położone nad brzegiem zatoki Firth of Forth (Morze Północne). Jest to jeden z najstarszych i zarazem jeden z najważniejszych ośrodków miejskich, który na trwałe zapisał się w historii Szkocji. O randze miasta świadczy, że obrano je za miejsce pochówków królów, w tym także legendarnego Roberta Bruce'a (1274-1329). Do 1603 roku, kiedy to pod berłem Jakuba VI zawarta została "unia koron", Dunfermline uznawane było za stolicę Szkocji. W XIX wieku miasto przekształciło się w ważny ośrodek przemysłowy, wyspecjalizowany w przerabianiu lnu oraz wydobyciu węgla. Stare szare miasto (auld grey town) rozciąga się u stóp malowniczego wzgórza na którym wznosi się majestatyczne opactwo oraz ruiny pałacu królewskiego (Dunfermline Abbey and Palace). Klasztor założył w 1067 roku ówczesny król Szkocji Malcolm III (1031-1093). Zrobił to za namową swojej świątobliwej żony, późniejszej św. Małgorzaty Szkockiej. W kolejnych wiekach opactwo było wielokrotnie rozbudowywane i stało się z także jednym z najważniejszych miejsc kultu religijnego w Szkocji a także miejscem wielu pielgrzymek. Przypuszcza się, że klasztor w Dunfermline stanowił niegdyś ważny ośrodek przekształcania panującego dotychczas w kraju chrześcijaństwa celtyckiego w dominujący na zachodzie model wyznania pochodzący z papieskiego Rzymu. W 1303 roku miasto wraz z opactwem zostało dotkliwie zdewastowane przez króla Edwarda I (1239-1307) zwanego też często Młotem Szkotów. Jakiś czas później świątynia została odbudowana przez Roberta Bruce'a, który po przedwczesnej śmierci został tu pochowany. W XVI wieku za sprawą Jakuba VI należący do opactwa dom gościnny został przekształcony pałac królewski. W 1600 roku przyszedł w nim na świat przyszły król Szkocji - Karol I (ostatni brytyjski monarcha, który urodził się w Szkocji). Na przełomie XVII i XVIII wieku opactwo było wielokrotnie nawiedzane przez kataklizmy. W 1672 roku w skutek burzy zniszczony został chór, a w 1726 roku zawaliła się wschodnia część dachu. W 1807 roku po tym jak zwaliła się jedna z wież klasztoru, w czasie prac remontowych odsłoniętych zostało wiele podziemnych grobów - w tym także grób samego Roberta Bruce'a. Szczątki władcy zostały poddane badaniom, a w roku 1819 roku ponownie pochowane z przepychem i majestatem pod amboną. Do czasów obecnych w Dunfermline zachował się częściowo uszkodzony majestatyczny budynek opactwa oraz malownicze ruiny pałacu. Jedynym w pełni zachowanym obiektem jest XIV wieczny dom opata (Abbot House) w którym obecnie mieści się ekspozycja muzealna.
Ciekawostki
- W Dunfermline urodził się znany w całym świcie anglosaskim wielki magnat stalowy i kolejowy oraz filantrop (uważany za jednego z najbogatszych ludzi na świcie) - Andrew Carnegie (1835-1919).