Bergen

Bergen to zabytkowe miasto portowe w zachodniej Norwegii, położone w otoczeniu malowniczych gór na granicy Morza Północnego i Norweskiego. Założone zostało w 1070 roku, przez ówczesnego króla Norwegii, Olafa III Spokojnego (1050-1093) i nosiło wówczas nazwę Bjorgvin. W owym czasie była to niewielka osada kupiecko-rybacka, która bardzo szybko rozrosła się w znaczący ośrodek handlowy. Na przełomie XII-XIII wieku Bergen stanowiło główny ośrodek polityczny oraz handlowy kraju. W XIV miasto stało się członkiem Hanzy - związku miast handlowych Europy Północnej z czasów Średniowiecza i początku ery nowożytnej). Wtedy też przeżywało swój największy rozkwit w czasie którego pełniło funkcje stolicy kraju, a także było miejscem koronacji królów norweskich. Ostatni dom kupiecki w Bergnen zamknięty został w 1764 roku, czyli przeszło 200 lat po załamaniu potęgi Hanzy. Praktycznie aż do połowy XIX stulecia Bergen było największym i najbogatszym miastem Norwegii. Tutaj też znajdował się główny port w kraju. Dziś pozostałością po latach świetności Bergen jest piękne portowe stare miasto zwane Bryggen. O jego dawnym bogactwie świadczą liczne spiczaste fasady dawnych domów kupieckich oraz spichlerzy ciągnących się wzdłuż nabrzeża. Bergen jest drugim (po Oslo) co do wielkości miastem w Norwegii, które zamieszkuje blisko 286 tysięcy ludzi.

Zwiedzanie

Serce Bergen stanowi usytuowany przy nabrzeżu rozległy plac Torget na którym znajduje się targ rybny. Można tu kupić świeże łososie, krewetki, kraby a także owoce, warzywa i wyroby miejscowego rękodzieła. W jego pobliżu w północnej części nabrzeża zatoki Vågen w okresie średniowiecza osiedlili się pierwsi mieszkańcy przyszłego Bergen. W późniejszym czasie swoje siedziby mieli tu bogaci kupcy. Dziś pozostałością po nich jest piękna nadbrzeżna zabudowa zwana Bryggen w postaci 61 drewnianych budynków stojących blisko siebie i połączonych galeryjkami. Aby uchronić drewniane zabudowania przed pożarem, niegdyś wprowadzono tu całkowity zakaz palenia ognia w domach (nawet w trakcie surowych zim). Obostrzenia jednak nie uchroniły dzielnicy przed ogniem, który nawiedził miejsce to kilkukrotnie. Największy pożar miał miejsce w 1702 roku w czasie którego zniszczona została przeważająca cześć drewnianej zabudowy. Na szczęście kilka domów przetrwało, a pozostałe odbudowano z wielką starannością. Dziś w zabytkowych budynkach mieszczą się sklepy z pamiątkami, restauracje, puby oraz muzea. Odwiedzając Bergen warto także wybrać się na okoliczną górę Floyen (399 metrów n.p.m.). Na jej szczyt prowadzi z centrum miasta wybudowana w 1918 roku kolejka linowo-terenowa Fløibanen. Trasa ta liczy sobie 844 metry a jej pokonanie zajmuje niecałe 4 minuty. Z góry rozpościera się przepiękna panorama miasta i zatoki. W 1979 roku zabytkowa drewniana zabudowa starego miasta w Bergen została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Katedra

Początki katedry (Bergen domkirke) w Bergen sięgają drugiej połowy XII wieku, kiedy to wzniesiona została tu pierwsza świątynia pod wezwaniem św. Olafa. Wiek później w czasach rządów Haakona IV Starego (1204-1263) w sąsiedztwie kościoła powstał klasztor Franciszkanów. W kolejnych wiekach świątynia była wielokrotnie niszczona przez pożary. Do rangi katedry kościół podniesiony został w czasie reformacji w 1537 roku. Swój obecny wygląd budowla uzyskała w czasie ostatniej większej przebudowy jaka przeprowadzona została w XVII stuleciu. O burzliwych dziejach katedry przypomina tkwiąca w zachodnim murze stara kula armatnia.

Twierdza Bergenhus

Początki zamku sięgają pierwszej dekady XII wieku, kiedy to przy północnej stronie zatoki Vågen na niewielkim wzniesieniu wybudowano pierwsze umocnienia. Ich głównym zadaniem miała być kontrola wpływających do portu statków. W kolejnych wiekach warownia była sukcesywnie przebudowywana i powiększana. W okresie średniowiecza twierdza znana była jako Holmen i w jej skład wchodziły m.in. rezydencja królewska, katedra oraz kilka kościołów. W 1163 roku miała tu miejsce koronacja pierwszego króla Norwegii. Po przejściu Norwegii pod panowanie Duńskie warownia zmieniła charakter na czysto militarny i przyjęła nową nazwę - Bergenhus. W XVI wieku w miejscu dawnych umocnień wzniesiona została okazała renesansowa Wieża Rosenkrantza. Dziś stanowi ona jeden z ważniejszych zabytków okresu renesansu w Norwegii. Jej nazwa pochodzi od nazwiska ówczesnego gubernatora miasta Erika Rosenkrantza (1519-1575),. Funkcje obronne twierdza pełniła aż do XIX stulecia, ale w czasie II wojny światowej Niemcy używali jej w celach wojskowych. Z tego okresu pochodzi betonowy bunkier usytuowany we wschodniej części założenia. Obecnie w gruntownie odrestaurowanej budowli mieści się muzeum.

Pozostałe Zabytki Bergen

• Kościół Najświętszej Marii Panny (Mariakyrkja) - jest to romańsko-gotycka świątynia która wzniesiona została z szarego kamienia w 1180 roku. Na przestrzeni wieków świątynia była kilkukrotnie niszczona przez pożar. Po każdym takim wydarzeniu kościół zawsze odbudowywano. Charakterystycznym elementem budowli są dwie wysokie bliźniacze wieże. We wnętrzu świątyni warto zwrócić uwagę na ufundowaną w XV wieku przez hanzeatyckich kupców ambonę. Dziś kościół jest jednym z najstarszych zabytków w Bergen.
• Gamlehaugen - jest to okazała rezydencja norweskiej rodziny królewskiej, położona na południowych rubieżach miasta. Pałac wybudowany został na początku XX wieku w stylu zamku szkockiego. Głównym projektantem budowli został norweski architekt Jens Zetlitz Monrad Kielland (1866-1926). Całość zaś, otoczona została malowniczym parkiem krajobrazowym w stylu angielskim.

Muzea w Bergen

• Muzeum Bryggen (Bryggens Museum) - mieści się w nowoczesnym budynku przy ulicy Dreggsallmenningen 3 i prezentuje historię kupieckiej dzielnicy Bryggen. Placówka założona została w 1976 roku na fundamentach jednego z najstarszych domów dzielnicy, którego początki sięgają XII stulecia. Część z nich udostępniona jest dla zwiedzających. Ponadto obejrzeć można tu oraz liczne artefakty jakie odnalezione zostały i ocalały po pożarze jaki nawiedził dzielnicę w 1955 roku. Są to m.in. średniowieczne runy, narzędzia i wyroby rękodzielnicze, stary sprzęt domowy czy artykuły handlowe. Na terenie muzeum działa również sklep z pamiątkami oraz kawiarnia.
• Muzeum Hanzeatyckie (Det Hanseatiske Museum og Schøtstuene) - mieści się w jednym z najstarszych i najlepiej zachowanych domów kupieckich w Bryggen przy ulicy Finnegården 1A i poświęcone jest Lidze Hanzeatyckiej oraz jej wpływowi na rozwój Bergen. Związek ten działał w okresie średniowiecza i ułatwiał oraz wspierał wymianę handlową pomiędzy jego członkami. W placówce obejrzeć można m.in. gruntownie odrestaurowaną halę kupiecką, wiernie zrekonstruowane biuro handlarza, liczne księgi oraz pieczęcie miast należących do Hanzy (w tym także do Gdańska i Krakowa).
• Norweskie Muzeum Rybołówstwa (Norges Fiskerimuseum) - znajduje się przy ulicy Sandviksboder 23 i prezentuje różnego rodzaju interaktywne ekspozycje dotyczące historii rybołówstwa, starych technik budowania łodzi oraz połowu i przetwórstwa ryb. Placówka założona została w 1880 roku co czyni ją najstarszą poświęconą tej dziedzinie.
• Muzeum Morskie (Bergen Maritime Museum) - znajduje się na terenie kampusu Uniwersytetu w Bergen przy ulicy Haakon Sheteligs plass 15 i prezentuje historię żeglugi morskiej, jej rozwój oraz wpływ zarówno na Bergen jak i Norwegię. Obejrzeć można tu m.in. bogatą kolekcję modeli łodzi Wikingów oraz liczne obrazy o tematyce marynistycznej. Placówka szczyci się jedną z największych kolekcji fauny morskiej w Europie.
• Muzeum Trądu (Lepramuseet) - mieści się w bardzo dobrze zachowanym XVIII-wiecznym budynku szpitala św. Jerzego przy ulicy Kong Oscars gate 59 i prezentuje historię choroby zwanej trądem w Norwegii oraz dawne życie szpitalne. Oprócz wnętrz i sal starego leprozorium obejrzeć tu można także wystawę poświęconą wkładowi norweskiej medycyny w poznanie tej strasznej choroby. W walce z nią wsławił norweski lekarz i naukowiec Gerhard Armauer Hansen (1841-1912), który w 1873 roku odkrył prątki trądu wywołujące chorobę.

Ciekawostki

• Bergen położone jest pomiędzy dwoma najdłuższymi norweskimi fiordami: Sognefjordem i Hardangerfjordem;
• W Bergen urodził się znany norweski kompozytor, pianista i dyrygent Edvard Grieg (1843-1907).