Jarosław to zabytkowe miasto w Rosji, położone u zbiegu rzek Kotorosl i górnej Wołgi. Wchodzi ono w skład słynnego Złotego Pierścienia Rosji, który tworzą liczne średniowieczne miasta Rosji usytuowane na północ i wschód od Moskwy. Jarosław został założony w pierwszej połowie XI wieku przez przez ówczesnego wielkiego księcia Rusi Kijowskiej - Jarosława Władymirowicza zwanego Mądreym (to właśnie od jego imienia pochodzi nazwa miasta). O powstaniu miasta opowiada także jedna z miejscowych legend związana z legowiskiem pewnego niedźwiedzia. Głosi ona, że podczas szturmu na pogańską osadę książę Jarosław własnoręcznie upolował ogromnego niedźwiedzia. Po czym w miejscu powalenia bestii, na cyplu otoczonym Wołgą i Kotoroslą polecił wybudować drewniany warowny fort, wokół którego w późniejszym czasie rozwinęło się w miasto. Zwierze to po dziś dzień znajduje się w herbie Jarosławia. W kolejnych wiekach dzięki korzystnemu położeniu na trasie wołżańskiego szlaku handlowym miasto bardzo szybko się bogaciło i już pod koniec XI wieku stanowiło ważny ośrodek handlowy regionu, który do połowy XV wieku pełnił funkcje stolicy niezależnego Księstwa Jarosławskiego. W okresie Wielkiej Smuty (kryzysu Carstwa Rosyjskiego w latach 1598-1613) Jarosław pełnił rolę siedziby rządu rosyjskiego. Na podstawie dekretu uchwalonego przez carycę Katarzynę Wielka w 1763 roku miasto zostało poddane przebudowie w duchu klasycysyzmu otrzymując miano (nieco na wyrost) Florencji rosyjskiej północy. Z Jarosławia można dopłynąć statkiem do Kostromy oraz Tołgi, jak również wielu podmiejskich przystani. Można także zaokrętować się na statki rejsowe po Wołdze, płynące na trasie Moskwa-Astrachań.
Zwiedzanie
Jarosław to jedno wielkie muzeum architektury sakralnej, większość miejscowych cerkwi jest zabytkami o charakterze muzealnym. Jednym z najważniejszych budowli miasta jest imponujący Monaster Przemienienia Pańskiego. Jest to jedna z najstarszych kamiennych budowli miasta, której początki sięgają drugiej połowy XII stulecia. Świątynia usytuowana została nad brzegiem rzeki i dawniej stanowiła część wałów oraz umocnień całego grodu. Obecnie w skład całego kompleksu sakralnego wchodzą m.in. XVI wieczny Sobór Przemienienia Pańskiego, Dzwonnica, wybudowana w 1516 roku Święta Brama (główny wjazd do klasztoru) oraz trzy baszty (Uglicka, Michajłowska i Bogorodska). Niegdyś przy monasterze funkcjonowała duża biblioteka oraz warsztat kopistów ze szkołą kopistów. Kolejnym cennym zabytkiem Jarosławia jest okazała Cerkiew Objawienia Pańskiego. Świątynia wzniesiona została w latach 1684-1693 z fundacji kupca Aleksieja Zubczaninowa. Budowla łączy w sobie cechy moskiewskiego oraz jarosławskiego budownictwa sakralnego. We wnętrzu cerkwi przed rewolucją październikową przechowywane były trzy otaczane szczególnym kultem trzy przedmioty (dwa z nich zginęły po 1917 roku): rzeźbiona w drewnie głowa Jana Chrzciciela na misie, krzyż ołtarzowy z cząstką skały z Grobu Pańskiego oraz drewniany rzeźbiony krzyż stojący za ołtarzem. Pozostałe ważne zabytki Jarosławia to m.in. XVII wieczna Cerkiew św. Eliasza Proroka, baszty Wołżańska i Znamieńska, wybudowana w drugiej połowie XVII wieku Cerkiew Jana Chrzciciela w Tołczkowie, XVII wieczny Pałac Metropolity, Cerkiew Wspomnienia Świętych Drzew Krzyża Pańskiego, budowle barokowe, klasycystyczne i eklektyczne Cerkiew Fiodorowskiej Ikony Matki Bożej oraz liczne budowle barokowe, klasycystyczne i eklektyczne. W 2005 roku zabytkowe centrum w Jarosławiu zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Ciekawostki
- W Jarosławiu miało miejsce jedno z najważniejszych odkryć kultury rosyjskiej. W latach dziewięćdziesiątych XVIII wieku odnaleziono tu XII wieczny staroruski anonimowy poemat epicko liryczny zatytułowany Słowo o wyprawie Igora. Ponieważ rękopis spłonął podczas pożaru Moskwy w 1812 roku niektórzy badacze kwestionują oryginalność tego dzieła.